Nâng công suất thủy điện tích năng, tăng tính hiệu quả của hệ thống điện
Huyền Vy
14/07/2021, 06:00
Tiềm năng phát triển thủy điện tích năng ở Việt Nam hiện nay có thể đạt tới 12.500 MW, Chính phủ cần xem xét bổ sung công suất từ nguồn điện này cao hơn 1.200 MW vào năm 2030 và 7.800 MW vào năm 2045.
Thủy điện tích năng không những làm tăng tính hiệu quả của hệ thống điện, khi tận dụng được điện năng dư thừa từ các nhà máy nhiệt điện (điện than, điện khí..) trong giờ thấp điểm, mà còn có thể phản ứng rất nhanh khi nhu cầu điện tăng đột ngột, giúp đảm bảo an toàn cung cấp điện.
Hiệp hội Năng lượng Việt Nam (VEA) cho rằng với tiềm năng phát triển thủy điện tích năng ở nước ta hiện nay có thể đạt tới 12.500 MW, Chính phủ cần xem xét bổ sung công suất từ nguồn điện này cao hơn 1.200 MW vào năm 2030 và 7.800 MW vào năm 2045.
"BÌNH ẮC QUY" LINH HOẠT, CÔNG SUẤT LỚN
Theo thông tin cập nhật từ VEA, thủy điện tích năng đã được nghiên cứu và ứng dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới, với nhiều dự án có công suất lớn hơn 1.000 MW tập trung ở Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc… Nhà máy thủy điện tích năng đặt tại Virginia (Mỹ) có công suất lưu trữ tới hơn 3.000 MW, được gọi là̀ “bình ắc quy lớn nhất thế giới”.
Tại Việt Nam, thủy điện tích năng mới được nghiên cứu, triển khai những năm gần đây. Công trình thủy điện tích năng đầu tiên tại Việt Nam là nhà máy thủy điện tích năng Bác Ái, tỉnh Ninh Thuận với tổng mức đầu tư khoảng 21.100 tỷ đồng. Dự án này thuộc danh mục các dự án nguồn điện được Thủ tướng Chính phủ đưa vào Quy hoạch điều chỉnh phát triển điện lực Quốc gia giai đoạn 2011-2020 có xét đến năm 2030 (Quy hoạch điện VII điều chỉnh).
Dự án đã được khởi công xây dựng đầu năm 2020, do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) làm chủ đầu tư. Đây được coi là dự án lớn nhất Đông Nam Á, với 4 tổ máy với công suất 1.200 MW, sử dụng nguồn nước của hồ Sông Cái thuộc hệ thống thủy lợi Tân Mỹ (Ninh Thuận) để bơm lên hồ trên cao tích nước phát điện thông qua hai tuyến đường hầm song song có đường kính từ 5,5-7,5m với tổng chiều dài mỗi tuyến hầm hơn 2,7km.
Dự án được thực hiện theo hai giai đoạn: Giai đoạn 1 thi công cụm công trình cửa xả trong quý 1/2021; Giai đoạn 2 thi công công trình chính dự kiến trong quý 1/2022 đảm bảo tiến độ phát điện vào tháng 12/2026. Toàn bộ dự án được dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2028.
VEA đánh giá, thủy điện tích năng Bắc Ái đóng vai trò là một hệ thống tích trữ năng lượng rất lớn và hết sức ý nghĩa khi được đưa vào vận hành trong giai đoạn 2025-2030, trong bối cảnh các nguồn năng lượng tái tạo đang tăng trưởng nhanh chóng, nhiều nhà máy điện mặt trời, điện gió có công suất lắp đặt lớn tiếp tục được đầu tư và đưa vào vận hành.
Đồng thời, dự án này có vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề thừa, thiếu trong biểu đồ phụ tải hệ thống điện, giúp ổn định hệ thống, điều chỉnh tần số, là công cụ giúp điều độ hệ thống điện quốc gia vận hành ổn định, an toàn, tin cậy.
TƯƠNG LAI CỦA NGÀNH THỦY ĐIỆN
Theo dự thảo Quy hoạch phát triển Điện lực Quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Quy hoạch điện VIII), dự kiến tới năm 2030, tổng công suất đặt nguồn điện của Việt Nam đạt 137.200 MW, trong đó nhiệt điện than là 27%, nhiệt điện khí 21%, thuỷ điện 18%, điện gió, mặt trời và năng lượng tái tạo khác 29%, nhập khẩu khoảng gần 4%, thuỷ điện tích năng và các loại thiết bị lưu trữ năng lượng khác đạt khoảng 1%.
Đến năm 2045, tổng công suất đặt của nguồn điện đạt gần 276.700 MW, trong đó nhiệt điện than là 18%, nhiệt điện khí 24%, thuỷ điện 9%; điện gió, mặt trời và năng lượng tái tạo khác trên 44%, nhập khẩu khoảng gần 2%, thuỷ điện tích năng và các loại thiết bị lưu trữ năng lượng khác đạt khoảng 3%.
Từ thực tiễn xây dựng nhà máy thủy điện tích năng Bắc Ái, TS. Nguyễn Huy Hoạch, chuyên gia năng lượng, cho rằng rõ ràng chúng ta có kinh nghiệm xây dựng và quản lý, vận hành thủy điện. Vai trò phủ đỉnh của thủy điện tích năng trong hệ thống điện càng quan trọng và cấp thiết khi cơ cấu nguồn điện gió, điện mặt trời tăng cao.
Vì thế, ngoài việc đẩy nhanh tiến độ mở rộng các dự án thủy điện hiện hữu như Hòa Bình, Ialy…, chúng ta cần tính toán lại kế hoạch đầu tư xây dựng thủy điện tích năng sớm hơn để khắc phục tình trạng giảm huy động điện mặt trời và điện gió như hiện nay.
“Số giờ phụ tải đỉnh của hệ thống điện nước ta dao động 1.800 - 2.500 giờ. Nếu xây dựng thủy điện tích năng để phủ đỉnh tối đa cho hệ thống điện và khả năng bơm để tích nước trong ngày đêm khoảng 7 giờ và phát điện trong vòng 5 giờ thì số giờ hoạt động của nhà máy thủy điện tích năng tương đương từ 4.320 đến 6.000 giờ/năm” TS. Hoạch nhận định.
Do có công suất, dung lượng dự trữ lớn, thời gian khai thác lên đến 70-80 năm nên thủy điện tích năng được xem là phương án tối ưu về mặt kinh tế cho việc lưu trữ điện.
Cũng chính vì thế, trong các dạng hệ thống lưu trữ năng lượng (thủy điện tích năng, pin tích năng, siêu tụ điện, bánh đà, bình nén khí…), thủy điện tích năng đang là giải pháp được nhiều quốc gia trên thế giới lựa chọn, hiện chiếm tới hơn 90% tổng lượng điện lưu trữ trên toàn cầu. Thủy điện tích năng còn được đánh giá là tương lai của ngành thủy điện Việt Nam.
Ký kết hợp đồng trị giá 1.900 tỷ đồng cho thủy điện Ialy mở rộng
Chuẩn bị khởi công nhà máy thủy điện Ialy mở rộng
Giải tỏa công suất các nhà máy thủy điện vừa và nhỏ vùng Tây Bắc
Kim ngạch xuất khẩu 8 tháng của Thanh Hóa đạt xấp xỉ 4,7 tỷ USD
Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Thanh Hóa trong 8 tháng năm 2025 ước đạt 4,695 tỷ USD, tăng 18,4% so với cùng kỳ và bằng 58,7% kế hoạch năm. Đây là kết quả khả quan, cho thấy xuất khẩu tiếp tục là điểm sáng của kinh tế tỉnh trong bối cảnh nhiều khó khăn về thị trường và thời tiết.
Chiến lược “kiềng ba chân” để logistics xuyên biên giới vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung tăng tốc
Hạ tầng logistics miền Trung hiện vẫn thiếu tính đồng bộ; kết nối giữa cảng biển - đường sắt - đường bộ - hàng không dù đang được đẩy mạnh đầu tư nhưng vẫn chưa phát huy hiệu quả tương xứng, khiến chi phí vận tải cao hơn so với mức trung bình khu vực. Trung tâm logistics hiện đại, có khả năng kết nối đa phương thức còn rất ít...
Ấn Độ tuyên bố vẫn tiếp tục mua dầu Nga
Ấn Độ cho biết sẽ vẫn tiếp tục nhập khẩu dầu của Nga, bất chấp thuế quan trừng phạt của Mỹ liên quan đến vấn đề này sắp có hiệu lực...
Đột phá trong ngành năng lượng để đạt tăng trưởng kinh tế cao và bền vững
Các chuyên gia nhận định: "Để ngành năng lượng đáp ứng được nhu cầu tăng trưởng kinh tế thì cần có những giải pháp triệt về đầu tư, công nghệ cũng như đào tạo nhân lực..."...
Ứng phó với áp thấp nhiệt đới sắp mạnh lên thành bão số 5
Sáng nay (22/8), vùng áp thấp trên khu vực phía Đông đảo Lu-Dông (Philippin) đã mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới. Hồi 10 giờ ngày 22/8, vị trí tâm áp thấp nhiệt đới ở trên đảo Lu-Dông (Philippin), với sức gió mạnh nhất ở vùng gần tâm cấp 6-7, giật cấp 9; di chuyển theo hướng Tây Bắc với tốc độ 10-15km/h. Áp thấp nhiệt đới sẽ sớm mạnh lên thành bão…
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: