TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Những tín hiệu tích cực mới cho vòng đàm phán Doha
Theo đề nghị của Tổ chức thương mại thế giới (WTO), Mỹ đã đồng ý cắt trợ cấp nông nghiệp từ 66% đến 73% còn 13-16,4 tỷ USD
Vòng đàm phán Doha về tự do hóa thương mại toàn cầu bị đóng băng thời gian qua do bất đồng sâu sắc giữa các thành viên về vấn đề giảm trợ cấp nông nghiệp và thuế quan hàng công nghiệp, đang có dấu hiệu khai thông với việc Mỹ đồng ý giảm trợ cấp nông nghiệp.
Tổng thống Mỹ George Bush khẳng định, Mỹ sẵn sàng linh hoạt trong vòng đàm phán thương mại Doha, đặc biệt trong giải quyết những bất đồng về nông nghiệp nhằm giúp đạt được sự khai thông cho tiến trình này.
Mỹ linh hoạt hơn trong trợ cấp nông nghiệp
Theo đề nghị của Tổ chức thương mại thế giới (WTO), Mỹ đã đồng ý cắt trợ cấp nông nghiệp từ 66% đến 73% còn 13-16,4 tỷ USD, mặc dù trước đó, Washington từ chối cắt giảm trợ cấp nông nghiệp trong nước xuống dưới mức 23 tỷ USD.
Trước đó, các nước Liên minh châu Âu (EU) cam kết sẽ cắt giảm trợ cấp nông nghiệp của khối. Theo đề xuất của WTO, EU phải cắt giảm 73% thuế nhập khẩu nông sản. Đồng thời các nước đang phát triển như Brazil và Ấn Độ phải mở rộng thị trường cho các sản phẩm công nghiệp nhập khẩu.
Các chuyên gia kinh tế đánh giá đây là một tín hiệu tích cực, bởi từ trước tới nay Mỹ chưa bao giờ tuyên bố giảm trợ cấp nông nghiệp xuống mức này. Việc Mỹ và nhiều thành viên WTO bất đồng về vấn đề trợ cấp nông nghiệp là một trong những nguyên nhân chính khiến vòng đàm phán Doha bế tắc suốt nhiều năm qua...
Trước đó, Hạ viện Mỹ thông qua dự luật mới thay đổi chính sách trợ cấp nông nghiệp, nhưng vẫn có lợi cho người nông dân. Theo đó, tổng ngân sách trợ cấp của Mỹ lên tới 42 tỷ USD trong 5 năm tới và những nông dân có mức thu nhập trung bình mỗi năm 1 triệu USD sẽ không nằm trong diện được nhận các khoản trợ cấp của Chính phủ và không được nhận cùng một lúc nhiều hình thức trợ cấp.
Tuy nhiên, dự luật mới cho phép cấp ngân sách nhiều hơn cho các chương trình bảo tồn thiên nhiên, sản xuất nhiên liệu thay thế cũng như các chương trình dinh dưỡng và cây trồng đặc chủng.
Trong khi đề xuất của Nhà Trắng muốn đưa những nông dân có mức thu nhập trung bình mỗi năm 200.000 USD trở lên ra khỏi diện được nhận trợ cấp, đồng thời muốn áp đặt các điều kiện ngặt nghèo hơn khi giải ngân để tránh các trường hợp lạm dụng hoặc chi trả sai đối tượng.
Giảm mâu thuẫn trong thương lượng tại WTO
Vòng đàm phán Doha được khởi động tại Hội nghị Bộ trưởng Thương mại WTO năm 2001 tại Quatar với mục tiêu cung cấp thêm hàng tỷ USD cho nền kinh tế toàn cầu và đưa hàng triệu người thoát khỏi nghèo đói thông qua các dòng chảy thương mại mới, đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế cho các nước đang phát triển.
Theo dự kiến ban đầu, các nước thành viên WTO sẽ đạt được một hiệp định quốc tế vào cuối năm 2004, dỡ bỏ các hàng rào thương mại, tạo nên một thị trường buôn bán tự do toàn cầu.
Tuy nhiên, các cuộc thương lượng đã rơi vào bế tắc năm 2003 khi giữa các nước giàu và nghèo nảy sinh nhiều bất đồng. Sau đó, quá trình đàm phán nhiều lần bị sa lầy, chủ yếu do tranh cãi giữa các nước giàu và các nước nghèo về vấn đề trợ giá nông nghiệp và tiếp cận thị trường.
Mặc dù EU, Mỹ, Brazil và Ấn Độ không đại diện cho toàn bộ các nước thành viên WTO, nhưng lập trường của họ vốn được coi là lập trường chung của 150 nước thành viên của tổ chức này.
Một thoả thuận giữa các đối tác này về những nhượng bộ cần thiết để giảm các rào cản trong buôn bán nông sản và hàng công nghiệp, dịch vụ là cực kỳ quan trọng và đây được coi là thử thách chính đối với việc liệu có thể đạt được một thỏa thuận thương mại toàn diện hay không.
Quan điểm của Ấn Độ và các nước đang phát triển trong WTO cho rằng, nội dung của vòng đàm phán Doha quan trọng hơn thời gian biểu và chính những cuộc đàm phán là cơ hội để sửa chữa những thiếu sót trong cơ cấu buôn bán nông sản trên toàn cầu.
Trong khi đó, Bộ trưởng Thương mại Mỹ thăm Brazil đã thúc giục nước này thuyết phục các nước đang phát triển cần có sự nhượng bộ để đạt được hiệp định thương mại toàn cầu. Đại diện thương mại Mỹ tại WTO Susan Schwab chỉ trích Brazil, Ấn Độ và Nam Phi từ chối mở cửa thị trường cho hàng công nghiệp của các nước phát triển.
Tổng giám đốc WTO P.Lamy thúc giục các thành viên tổ chức này đẩy nhanh tiến độ thương lượng để có thể đạt được những thỏa thuận chung về nông nghiệp và tiếp cận thị trường phi nông nghiệp (NAMA), hai vấn đề chính trong vòng đàm phán Doha, nhằm kết thúc vòng đàm phán Doha vào cuối năm nay như dự kiến.
Tổng thống Mỹ George Bush khẳng định, Mỹ sẵn sàng linh hoạt trong vòng đàm phán thương mại Doha, đặc biệt trong giải quyết những bất đồng về nông nghiệp nhằm giúp đạt được sự khai thông cho tiến trình này.
Mỹ linh hoạt hơn trong trợ cấp nông nghiệp
Theo đề nghị của Tổ chức thương mại thế giới (WTO), Mỹ đã đồng ý cắt trợ cấp nông nghiệp từ 66% đến 73% còn 13-16,4 tỷ USD, mặc dù trước đó, Washington từ chối cắt giảm trợ cấp nông nghiệp trong nước xuống dưới mức 23 tỷ USD.
Trước đó, các nước Liên minh châu Âu (EU) cam kết sẽ cắt giảm trợ cấp nông nghiệp của khối. Theo đề xuất của WTO, EU phải cắt giảm 73% thuế nhập khẩu nông sản. Đồng thời các nước đang phát triển như Brazil và Ấn Độ phải mở rộng thị trường cho các sản phẩm công nghiệp nhập khẩu.
Các chuyên gia kinh tế đánh giá đây là một tín hiệu tích cực, bởi từ trước tới nay Mỹ chưa bao giờ tuyên bố giảm trợ cấp nông nghiệp xuống mức này. Việc Mỹ và nhiều thành viên WTO bất đồng về vấn đề trợ cấp nông nghiệp là một trong những nguyên nhân chính khiến vòng đàm phán Doha bế tắc suốt nhiều năm qua...
Trước đó, Hạ viện Mỹ thông qua dự luật mới thay đổi chính sách trợ cấp nông nghiệp, nhưng vẫn có lợi cho người nông dân. Theo đó, tổng ngân sách trợ cấp của Mỹ lên tới 42 tỷ USD trong 5 năm tới và những nông dân có mức thu nhập trung bình mỗi năm 1 triệu USD sẽ không nằm trong diện được nhận các khoản trợ cấp của Chính phủ và không được nhận cùng một lúc nhiều hình thức trợ cấp.
Tuy nhiên, dự luật mới cho phép cấp ngân sách nhiều hơn cho các chương trình bảo tồn thiên nhiên, sản xuất nhiên liệu thay thế cũng như các chương trình dinh dưỡng và cây trồng đặc chủng.
Trong khi đề xuất của Nhà Trắng muốn đưa những nông dân có mức thu nhập trung bình mỗi năm 200.000 USD trở lên ra khỏi diện được nhận trợ cấp, đồng thời muốn áp đặt các điều kiện ngặt nghèo hơn khi giải ngân để tránh các trường hợp lạm dụng hoặc chi trả sai đối tượng.
Giảm mâu thuẫn trong thương lượng tại WTO
Vòng đàm phán Doha được khởi động tại Hội nghị Bộ trưởng Thương mại WTO năm 2001 tại Quatar với mục tiêu cung cấp thêm hàng tỷ USD cho nền kinh tế toàn cầu và đưa hàng triệu người thoát khỏi nghèo đói thông qua các dòng chảy thương mại mới, đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế cho các nước đang phát triển.
Theo dự kiến ban đầu, các nước thành viên WTO sẽ đạt được một hiệp định quốc tế vào cuối năm 2004, dỡ bỏ các hàng rào thương mại, tạo nên một thị trường buôn bán tự do toàn cầu.
Tuy nhiên, các cuộc thương lượng đã rơi vào bế tắc năm 2003 khi giữa các nước giàu và nghèo nảy sinh nhiều bất đồng. Sau đó, quá trình đàm phán nhiều lần bị sa lầy, chủ yếu do tranh cãi giữa các nước giàu và các nước nghèo về vấn đề trợ giá nông nghiệp và tiếp cận thị trường.
Mặc dù EU, Mỹ, Brazil và Ấn Độ không đại diện cho toàn bộ các nước thành viên WTO, nhưng lập trường của họ vốn được coi là lập trường chung của 150 nước thành viên của tổ chức này.
Một thoả thuận giữa các đối tác này về những nhượng bộ cần thiết để giảm các rào cản trong buôn bán nông sản và hàng công nghiệp, dịch vụ là cực kỳ quan trọng và đây được coi là thử thách chính đối với việc liệu có thể đạt được một thỏa thuận thương mại toàn diện hay không.
Quan điểm của Ấn Độ và các nước đang phát triển trong WTO cho rằng, nội dung của vòng đàm phán Doha quan trọng hơn thời gian biểu và chính những cuộc đàm phán là cơ hội để sửa chữa những thiếu sót trong cơ cấu buôn bán nông sản trên toàn cầu.
Trong khi đó, Bộ trưởng Thương mại Mỹ thăm Brazil đã thúc giục nước này thuyết phục các nước đang phát triển cần có sự nhượng bộ để đạt được hiệp định thương mại toàn cầu. Đại diện thương mại Mỹ tại WTO Susan Schwab chỉ trích Brazil, Ấn Độ và Nam Phi từ chối mở cửa thị trường cho hàng công nghiệp của các nước phát triển.
Tổng giám đốc WTO P.Lamy thúc giục các thành viên tổ chức này đẩy nhanh tiến độ thương lượng để có thể đạt được những thỏa thuận chung về nông nghiệp và tiếp cận thị trường phi nông nghiệp (NAMA), hai vấn đề chính trong vòng đàm phán Doha, nhằm kết thúc vòng đàm phán Doha vào cuối năm nay như dự kiến.
