Phát hiện hành vi chuyển giá tại hàng loạt doanh nghiệp FDI

Những kết quả bước đầu trong “cuộc chiến” chống hành vi chuyển giá tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đang được các lãnh đạo Bộ Tài chính xem như là một điểm sáng trong hoạt động nghiệp vụ của ngành này năm nay.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai, trong năm 2011, đúng như kế hoạch đề ra từ đầu năm, Bộ đã tiến hành thanh, kiểm tra hàng trăm doanh nghiệp FDI có dấu hiệu chuyển giá, lỗ liên tục hai năm trở lên hoặc lỗ nhưng vẫn mở rộng sản xuất kinh doanh.

Tính đến hết tháng 9, số lượng cuộc thanh kiểm tra về chuyển giá đã chiếm tới 17,2% các cuộc thanh kiểm tra mà Bộ Tài chính đã tiến hành từ đầu năm, cao gấp 10 lần so với năm trước.

Kết quả là, trong 9 tháng đầu năm, dù mới tiến hành thanh kiểm tra tại 500 doanh nghiệp FDI, Bộ Tài chính đã phát hiện hàng loạt sai phạm tại các doanh nghiệp FDI, giảm mức lỗ tổng cộng là 3.754 tỷ đồng, tăng hơn 2 lần so với cùng kỳ năm trước.

Bộ Tài chính cũng đã tiến hành truy thu 978 tỷ đồng tiền thuế đã được các doanh nghiệp “lách”, tăng 4 lần so với năm trước. Đồng thời, đã giảm lượng thuế khấu trừ là 87 tỷ đồng và xử phạt 200 tỷ đồng.

Tuy nhiên, vẫn theo bà Vũ Thị Mai, kết quả bước đầu của việc chống chuyển giá không chỉ nằm ở các con số, mà còn tạo ra tác dụng răn đe, phòng ngừa đối với các doanh nghiệp. 

Tuần trước, một cuộc tọa đàm về vấn đề chống chuyển giá trong các doanh nghiệp FDI đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) tổ chức tại Tp.HCM.

Tại cuộc tọa đàm này, đại diện Cục Thuế Tp.HCM cho biết các doanh nghiệp FDI báo cáo lỗ nhiều năm nhưng quy mô sản xuất, kinh doanh vẫn không ngừng mở rộng. Trong khi đó, cơ quan quản lý nhà nước rất khó khăn trong việc xác định giá giao dịch độc lập để có thể đưa ra bằng chứng các doanh nghiệp có thực hiện chuyển giá hay không.

Một chuyên gia của OECD nói rằng chuyển giá là vấn đề phức tạp đối với hầu hết quốc gia trên thế giới nên thanh tra cũng phức tạp và mất nhiều thời gian cho cơ quan thuế. Đó là lý do tại sao các quốc gia đều đặt ra quy trình khi thực hiện thanh tra về vấn đề chuyển giá và có hẳn một đội ngũ chuyên gia về vấn đề chuyển giá, nhưng “cuộc chiến” này chắc chắn vẫn còn kéo dài.

Trước đó, theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại công văn số 818/VPCP-QHQT ngày 12/7/2011, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã thành lập tổ công tác liên ngành với sự tham gia của Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước và Văn phòng Chính phủ để nghiên cứu vấn đề chuyển giá trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Quản lý nhà nước về đầu tư nước ngoài tại Việt Nam hiện nay vẫn được xem là thuộc trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nhưng với việc phân cấp quản lý cho các địa phương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư hiện nay hầu như không thể “với” tới các doanh nghiệp FDI ở các địa phương.