Thông tin bắt doanh nhân Nguyễn Đức Kiên, còn gọi là "bầu" Kiên, đã được một lãnh đạo Tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm (Bộ Công an) xác nhận với báo giới sáng nay (21/8), với nguyên nhân được cho là để "điều tra về một số sai phạm trong hoạt động kinh tế".

Đến trưa 21/8, website của Ngân hàng Nhà nước đã đăng tải thông tin cụ thể hơn về việc ông Kiên bị khởi tố.

Ngân hàng Nhà nước cho biết, căn cứ đơn khiếu nại, tố cáo vi phạm pháp luật xảy ra tại ba công ty: Công ty Cổ phần Đầu tư thương mại B&B; Công ty Cổ phần Đầu tư ACB Hà Nội; Công ty TNHH Đầu tư tài chính Á Châu Hà Nội do ông Nguyễn Đức Kiên làm Chủ tịch Hội đồng Quản trị, ngày 20/8/2012, cơ quan cảnh sát điều tra (Bộ Công an) đã khởi tố vụ án hình sự, khởi tố, bắt tạm giam bị can đối với ông Nguyễn Đức Kiên.

Theo cơ quan cảnh sát điều tra, ông Nguyễn Đức Kiên bị khởi tố về tội "kinh doanh trái phép" theo điều 159 Bộ luật Hình sự. Bước đầu điều tra sai phạm chỉ liên quan đến ba công ty trên. Tối 20/8, công an đã tiến hành khám xét nơi ở của ông Kiên tại Hà Nội, và đã thu giữ một số tài liệu.

Điều 159 Bộ luật Hình sự 1999 quy định mức phạt tiền đến 50 triệu đồng hoặc phạt tù đến hai năm.

Năm nay 49 tuổi, ông Kiên nguyên là Phó chủ tịch Hội đồng Quản trị Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu (ACB), thành viên Hội đồng Sáng lập của ngân hàng. Có thông tin ông còn nắm giữ cổ phần và chức vụ tại một số doanh nghiệp khác.

Là một tên tuổi trong làng bóng đá với nhiều nỗ lực thay đổi cung cách điều hành các giải đấu, ông Kiên cũng là Phó chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF), Chủ tịch Câu lạc bộ Bóng đá Hà Nội.

"Việc của cá nhân"

Sáng nay, đại diện một số ngân hàng đã bắt đầu có những phản hồi với báo giới, liên quan đến vụ bắt giữ ông Kiên.

Trả lời báo Tuổi Trẻ, ông Trần Thanh Toại, Phó tổng giám đốc ACB, cũng là người phụ trách phát ngôn của ngân hàng này, cho rằng việc ông Kiên bị bắt là "việc của cá nhân ông Kiên", đồng thời, “việc tạm giam ông Kiên là quyết định của cơ quan chức năng, do vậy không ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của ngân hàng”.

Ông Toại cho biết, ACB đã giải tán Hội đồng Sáng lập, lý do là từ khoảng 4 tháng trước, Ngân hàng Nhà nước đã có quy định hủy các tổ chức của ngân hàng lập ra mà không nằm trong Luật Các tổ chức tín dụng. Còn việc ông Nguyễn Đức Kiên đang giữ chức Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Tài chính Á Châu, theo ông Toại là “không liên quan đến ACB”.

Người phát ngôn của ACB còn công bố, hiện ông Kiên không còn là cổ đông lớn do nắm giữ dưới 5% cổ phần, cũng không phải thành viên Hội đồng Quản trị, không tham gia ban điều hành của ACB. Do vậy, nên ông Kiên không có nghĩa vụ phải công bố thông tin về số cổ phần của ACB mà ông và các thành viên trong gia đình đang nắm giữ.

Tuy nhiên, ông Toại cũng xác nhận thông tin Tổng giám đốc ACB Lý Xuân Hải "đang hợp tác với cơ quan điều tra".

Khá giống với phản hồi từ ACB, đại diện của các ngân hàng Eximbank và Vietbank khi trả lời báo giới sáng nay đều khẳng định ông Kiên chỉ là một cổ đông bình thường, không giữ chức vụ cũng như không có vai trò chi phối tại hai ngân hàng này.

Bản tin trên website Ngân hàng Nhà nước cũng khẳng định, hiện nay ông Nguyễn Đức Kiên không tham gia quản lý điều hành ACB, và việc khởi tố bắt tạm giam ông  Kiên về tội kinh doanh trái phép là hoạt động bình thường của cơ quan cảnh sát điều tra. Do đó, người gửi tiền tại ACB "hoàn toàn yên tâm".

Ngân hàng Nhà nước cho biết, đang theo dõi sát diễn biến thị trường tiền tệ. Trường hợp cần thiết, Ngân hàng Nhà nước sẵn sàng hỗ trợ thanh khoản để ổn định và bảo đảm an toàn hệ thống.

Phản ứng thị trường

Chưa thể đánh giá một cách chính xác mức độ liên quan giữa thông tin ông Kiên bị bắt giữ và những diễn biến trên thị trường chứng khoán Việt Nam sáng 21/8, song rõ ràng thị trường đã có hoạt động bán ra quyết liệt và trên hầu hết các cổ phiếu, đặc biệt là nhóm cổ phiếu ngân hàng.

Theo đánh giá của VnEconomy, phản ứng của người bán trong sáng nay khó có thể là từ nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Cụ thể, biến động của phiên sáng nay có thể chia làm 3 cung bậc tâm lý rất rõ ràng. Ban đầu là hoạt động cắt lỗ cực mạnh và kiên quyết của những người có thể đánh giá nhanh về mức độ trầm trọng của thông tin. Những người bán sớm còn có thể đạt được mức giá tương đối, dù cũng đã giảm rất mạnh so với hôm qua.

Tiếp đến là tình trạng hoảng loạn của hầu hết những người cầm cổ phiếu. Khối lượng cắt lỗ tăng lên và bây giờ thì giá nào không quan trọng bằng có chạy được hay không. Tính đám đông thể hiện rất rõ. Cuối cùng là tình cảnh chợ chiều khi người người xếp hàng bán sàn mà thanh khoản không có.

Đáng chú ý, trong phiên sáng nay, mã ACB khớp lệnh hơn 860 nghìn cổ phiếu, dư bán sàn tại mã này cuối phiên là gần 1,87 triệu đơn vị.

VN-Index chốt buổi sáng giảm 4,74%, VN30-Index giảm 4,86%. HNX-Index giảm 5,31% và HNX30-Index giảm 6,22%.

Theo một ước tính sơ bộ, tổng giá trị cổ phiếu bán giá sàn ở cả HNX và HSX cuối buổi sáng 21/8 là vào khoảng 531,3 tỷ đồng, và dù sao đây là một con số cũng không lớn so với thời điểm thị trường sôi động.

* Chi tiết điều 159 Bộ luật Hình sự 1999 về tội kinh doanh trái phép:

1. Người nào kinh doanh không có đăng ký kinh doanh, kinh doanh không đúng với nội dung đã đăng ký hoặc kinh doanh không có giấy phép riêng trong trường hợp pháp luật quy định phải có giấy phép thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm:

a) Đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 153, 154, 155, 156, 157, 158, 160, 161, 164, 193, 194, 195, 196, 230, 232, 233, 236 và 238 của Bộ luật này, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm;

b) Hàng phạm pháp có giá trị từ một trăm triệu đồng đến dưới ba trăm triệu đồng.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba tháng đến hai năm:

a) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

b) Mạo nhận một tổ chức không có thật;

c) Hàng phạm pháp có giá trị từ ba trăm triệu đồng trở lên;

d) Thu lợi bất chính lớn.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ ba triệu đồng đến ba mươi triệu đồng.