Phát huy sức mạnh nội tại mở đường cho kinh tế tư nhân vươn mình

Theo các chuyên gia tại Ngân hàng HSBC, kinh tế toàn cầu đang chịu xáo động, bất định và phân mảnh. Căng thẳng địa chính trị, xung đột kéo dài và chính sách bất ổn làm gián đoạn chuỗi cung ứng, đẩy lạm phát quay lại. Tăng trưởng chậm, không đồng đều, trong khi bảo hộ gia tăng, đánh dấu sự rời xa “siêu toàn cầu hóa”.

Trước những thách thức đó, Việt Nam vẫn cho thấy một sự bền bỉ trong nền kinh tế khi ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng 8,2% trong quý 3, mức cao thứ hai trong hơn một thập kỷ. Không dừng lại ở đó, Việt Nam đang đặt ra một tầm nhìn đầy tham vọng: Trở thành quốc gia phát triển với mức thu nhập cao vào năm 2045.

Theo ông Tim Evans, Tổng Giám đốc, Ngân hàng HSBC Việt Nam, để hiện thực hóa khát vọng này, điều quan trọng là phải thúc đẩy sức mạnh nội tại của nền kinh tế song song với việc thu hút đầu tư nước ngoài. Việt Nam đã xác định một trong những trọng tâm trong kỷ nguyên mới chính là phát triển kinh tế tư nhân và để thúc đẩy khu vực này tăng trưởng thì đòi hỏi cả nội lực của chính doanh nghiệp lẫn một môi trường thuận lợi.

BỐN TRỤ CỘT KIẾN TẠO SỨC MẠNH 

Ông Tim Evans cho rằng để duy trì đà tăng trưởng, Việt Nam đang định hình chiến lược phát triển dựa trên bốn trụ cột trọng tâm, không chỉ là giải pháp ngắn hạn mà là nền tảng dài hạn cho quá trình chuyển đổi sang mô hình kinh tế hiện đại, dựa trên năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng cao.

Thứ nhất, chuyển đổi số và đổi mới công nghệ, được xem là chìa khóa giúp Việt Nam vượt qua “bẫy thu nhập trung bình” và nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu. Khi các động lực truyền thống dần tới giới hạn, công nghệ, khoa học và sáng tạo trở thành động lực tăng trưởng mới, hướng tới mục tiêu kinh tế số chiếm 30% GDP vào năm 2030.

Thứ hai, hội nhập quốc tế sâu rộng, giúp Việt Nam củng cố vị thế kinh tế – chính trị thông qua các hiệp định thương mại tự do và quan hệ đối tác chiến lược. Điều này mở rộng không gian phát triển, thu hút thêm vốn FDI và nâng cao tiếng nói của Việt Nam trên trường quốc tế.

Thứ ba, hoàn thiện thể chế và khung pháp lý, nhằm tạo môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định và công bằng. Cải cách hành chính, đồng bộ hóa pháp luật theo tiêu chuẩn quốc tế và bảo đảm cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế là nền tảng để thu hút và phát huy hiệu quả nguồn lực đầu tư.

Thứ tư, phát triển khu vực kinh tế tư nhân – động lực quan trọng nhất của tăng trưởng bền vững. Chính phủ đang tập trung tháo gỡ rào cản tiếp cận vốn, đất đai, nhân lực và thúc đẩy đổi mới sáng tạo thông qua đầu tư nghiên cứu và phát triển (R&D), giúp doanh nghiệp tư nhân thực sự trở thành trụ cột trong quá trình phát triển quốc gia.

"BỆ PHÓNG" CHO NỀN KINH TẾ TỰ CHỦ

Chuyên gia tại HSBC nhận định động lực thúc đẩy kinh tế tư nhân tăng trưởng không chỉ bao gồm sức mạnh nội tại của doanh nghiệp mà còn cần một môi trường thuận lợi khuyến khích đầu tư, khởi nghiệp và cạnh tranh. Chính phủ có thể kích thích tăng trưởng bằng cách áp dụng khung pháp lý và quy định rõ ràng, đồng bộ, bảo vệ quyền tài sản, đảm bảo hiệu lực hợp đồng, qua đó củng cố niềm tin doanh nghiệp trong đầu tư dài hạn.

Bên cạnh đó, đổi mới sáng tạo và R&D là động lực then chốt thúc đẩy tăng trưởng khu vực kinh tế tư nhân. Chính phủ cần đẩy mạnh ưu đãi R&D, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ mới như tinh thần của Nghị quyết 57 với trọng tâm vào AI, công nghệ xanh và số hóa.

Song song đó, đầu tư phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và hạ tầng như giao thông, năng lượng, mạng lưới số,... là nền tảng giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, cạnh tranh và đổi mới.

"Phát triển khu vực kinh tế tư nhân mạnh mẽ là bước đi thiết yếu để xây dựng nền kinh tế vững vàng, độc lập và tự chủ, giảm phụ thuộc vào doanh nghiệp nhà nước hay vốn đầu tư nước ngoài. Kể từ kỷ nguyên Đổi Mới, khu vực tư nhân đã từng bước khẳng định vai trò quan trọng trong chuyển đổi kinh tế nhờ sự hỗ trợ từ cải cách chính sách và hành lang pháp lý".

"Tuy nhiên, để kinh tế tư nhân thực sự cất cánh, bên cạnh sức mạnh nội tại, một môi trường kinh doanh thuận lợi là chưa đủ. Yếu tố sống còn, được ví như 'huyết mạch' chính là khả năng tiếp cận nguồn vốn bền vững. Nguồn vốn hiện tại chủ yếu vẫn đến từ tín dụng ngân hàng, nhưng nhu cầu ngày càng gia tăng đòi hỏi phải đa dạng hóa các kênh huy động", ông Tim Evans nhận định.

Do đó, Việt Nam cần sớm hoàn thiện thị trường vốn, kết nối với trung tâm tài chính quốc tế và thúc đẩy hợp tác với các định chế tài chính toàn cầu. Đồng thời, doanh nghiệp muốn vươn ra quốc tế phải xây dựng nền tảng tài chính minh bạch, tuân thủ chuẩn mực báo cáo quốc tế, áp dụng những thông lệ bền vững vốn hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư quốc tế; có thể tận dụng các mối quan hệ đối tác với các tổ chức tài chính quốc tế để đạt được uy tín thông qua hỗ trợ thẩm định, củng cố tín dụng và kết nối với mạng lưới người cho vay và nhà đầu tư toàn cầu.

Nhìn từ trong nước, ông Tim Evans cho biết những tín hiệu tích cực cũng đang xuất hiện. Việc Việt Nam được FTSE Russell nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp, dự kiến có hiệu lực từ tháng 9/2026, được xem là một cột mốc lịch sử.

Sự kiện này có thể mở ra một dòng vốn ngoại quy mô lớn, với dự báo khoảng 1,5-3 tỷ USD từ các quỹ đầu tư thụ động và 1,9-7,4 tỷ USD từ các quỹ chủ động. Đây là một cơ hội vàng cho các doanh nghiệp niêm yết trong nước.

Bên cạnh đó, Nghị quyết 222/2025/QH15 về việc thành lập trung tâm tài chính quốc tế, có hiệu lực từ 1/9/2025, không chỉ đánh dấu một bước chuyển về chính sách mà còn mở ra một hành lang pháp lý thông thoáng hơn. Đặc biệt, việc cho phép các công ty thành viên của trung tâm tự do tiến hành hoạt động đầu tư với nhà đầu tư nước ngoài đồng nghĩa doanh nghiệp có thể huy động vốn quốc tế trực tiếp, mà không cần thông qua các cơ cấu sở hữu nước ngoài phức tạp như trước đây.