Thay vì phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp với mức 28%, cá nhân kinh doanh hiện nay sẽ chịu mức thuế thu nhập cá nhân từ kinh doanh, và trong nhiều trường hợp, khi tính giảm trừ gia cảnh, cá nhân được "hời" hơn khi đóng theo thuế thu nhập cá nhân.

Đối tượng đang nộp thuế thu nhập cao cũng được lợi khi Luật Thuế thu nhập cá nhân thay thế Pháp lệnh Thuế thu nhập cao hiện hành.

Khảo sát quanh khu vực quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, một hộ kinh doanh nhỏ với diện tích sử dụng kinh doanh khoảng 12m2, chịu mức thuế khoán từ 3-4 triệu đồng/tháng. Với những hộ cá nhân có đăng ký kinh doanh, mức thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp là 28% trên thu nhập doanh nghiệp.

Hộ kinh doanh được lợi khi đóng thuế thu nhập cá nhân

Giả sử một hộ kinh doanh tại khu vực trên, có thu nhập từ kinh doanh là 20 triệu đồng/tháng, đang nuôi 2 con nhỏ và 1 mẹ già, mức giảm trừ là 4,8 triệu đồng, như vậy, thu nhập tính thuế là 15,2 triệu đồng, mức thuế phải đóng là 2,28 triệu đồng/tháng, thấp hơn mức thuế khoán đang áp dụng theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp.

Với hộ có đăng ký kinh doanh, mức thuế thu nhập áp dụng theo biểu thuế thu nhập cá nhân mới sẽ thấp hơn nhiều so với mức thuế suất 28% đang thực hiện, đặc biệt trong những trường hợp có nhiều người chịu giảm trừ gia cảnh.

Như vậy, với những hộ kinh doanh có thu nhập thấp và số người phụ thuộc đối với người đăng ký kinh doanh càng nhiều thì mức thuế phải nộp sẽ càng ít đi. Đây là một điểm rất có lợi cho các cá nhân kinh doanh trong so sánh với mức thuế họ đang phải chịu.

Theo Thông tư 84 hướng dẫn thi hành Luật Thuế thu nhập cá nhân, người kinh doanh cá thể sẽ kê khai nộp thuế tại chi cục thuế trực tiếp quản lý từ ngày 1/1/2009. Cụ thể, với mỗi trường hợp có cách tính thuế riêng đối với cá nhân kinh doanh.

Đối với cá nhân kinh doanh thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ, thu nhập chịu thuế được xác định: thu nhập chịu thuế trong kỳ tính thuế = doanh thu để tính thu nhập chịu thuế trong kỳ tính thuế - chi phí hợp lý liên quan đến việc tạo ra thu nhập trong kỳ tính thuế + thu nhập chịu thuế khác trong kỳ tính thuế.

Trong đó, doanh thu và chi phí được xác định theo sổ sách kế toán, hóa đơn, chứng từ. Trường hợp, cá nhân kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế giá trị gia tăng thì doanh thu làm căn cứ xác định thu nhập chịu thuế phù hợp với doanh thu tính thuế giá trị gia tăng. Thu nhập chịu thuế khác là các khoản thu nhập phát sinh trong quá trình kinh doanh.

Đối với cá nhân kinh doanh không thực hiện chế độ kế toán hóa đơn, chứng từ, nộp thuế theo phương pháp khoán, thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân được xác định: thu nhập chịu thuế trong kỳ tính thuế = doanh thu ấn định trong kỳ tính thuế x tỷ lệ thu nhập chịu thuế ấn định.

Trong đó, doanh thu ấn định được xác định căn cứ vào kê khai của cá nhân kinh doanh, kết quả điều tra của cơ quan thuế và ý kiến tham gia của Hội đồng tư vấn thuế xã, phường.Đối với cá nhân kinh doanh chỉ hạch toán được doanh thu bán hàng khoán, dịch vụ, không hạch toán xác định được chi phí.

Thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân được xác định: thu nhập chịu thuế trong kỳ tính thuế = doanh thu để tính thu nhập chịu thuế trong kỳ tính thuế x tỷ lệ thu nhập chịu thuế ấn định.

Trong đó, doanh thu để tính thu nhập chịu thuế được xác định theo sổ sách kế toán hóa đơn, chứng từ phù hợp với doanh thu để tính thuế giá trị gia tăng.

Cá nhân đóng thuế thu nhập cao cũng được lợi

Tổng cục Thuế cũng cho biết, các hộ kinh doanh cá thể là một trong ba đối tượng sẽ được cấp mã số thuế thu nhập cá nhân trong quý 1/2009. Cá nhân kinh doanh sẽ đến cơ quan thuế quận, huyện nơi làm việc hoặc sinh sống, đem theo bản sao chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu để điền vào tờ khai đăng ký thuế.

Trường hợp có thu nhập từ nhiều nguồn, cá nhân được chọn nơi nộp hồ sơ đăng ký thuế tại đơn vị chi trả thu nhập hoặc tại chi cục thuế nơi kinh doanh.

Cá nhân đang phải đóng thuế thu nhập cao cũng sẽ được lợi hơn khi luật thuế thu nhập cá nhân được thực thi do chính sách giảm trừ gia cảnh được áp dụng. Chẳng hạn, một người có thu nhập 8 triệu đồng/tháng, nuôi 2 con, thuế thu nhập cá nhân người này phải nộp theo Pháp lệnh Thuế thu nhập cao là 300.000 đồng/tháng.

Trong khi đó, từ 1/1/2009, khi Luật Thuế thu nhập cá nhân có hiệu lực, với mức giảm trừ gia cảnh cho 2 người phụ thuộc là 3,2 triệu đồng, mức thuế phải nộp chỉ còn 40.000 đồng/tháng.

Một điểm đáng chú ý là theo Điều 30, Pháp lệnh Thuế thu nhập cao cho biết, trong trường hợp giá cả thị trường biến động từ 20% trở lên thì Chính phủ trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh các mức bằng tiền trong biểu thuế thuế thu nhập cho phù hợp.

Do đó, đề xuất hoãn thời hạn nộp thuế thu nhập cá nhân đến 1/7/2009 nếu không đi cùng việc điều chỉnh biểu thuế thu nhập sẽ tiếp tục gây thiệt thòi cho các cá nhân đang chịu thuế thu nhập cao theo pháp lệnh hiện hành.