Các đại biểu quốc hội đã thảo luận về việc xử lý để tránh chồng chéo, trùng lắp trong hoạt động thanh tra.

ĐỀ NGHỊ QUY ĐỊNH SỐ LƯỢNG CÁC CUỘC THANH TRA TRONG NĂM

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy - Đoàn đại biểu Quốc hội TP Đà Nẵng, cho rằng cụm từ không chồng chéo, trùng lặp được lặp lại nhiều lần nhưng thực tế cho thấy là tuy không trùng về nội dung, không trùng về thời điểm thanh tra nhưng có quá nhiều cuộc thanh tra, ảnh hưởng đến điều hành hoạt động của địa phương. Do đó, đại biểu đề nghị là nên quy định số lượng không quá bao nhiêu cuộc thanh tra trong 1 năm đối với bộ, ngành, địa phương.

Tại Điều 76 về ban hành kết luận thanh tra, đại biểu Nguyễn Thị Minh Thúy cho rằng việc chậm ban hành kết luận thanh tra thì dự thảo luật còn bỏ trống, chưa được quy định rõ. Thực tế cho thấy còn gần 30 cuộc thanh tra của các cơ quan thanh tra Trung ương đối với lại bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp đến nay vẫn chưa có kết luận. Thời gian chậm ban hành từ 1 năm đến hơn 6 năm.

Từ đó, đại biểu đề nghị cần quy định rõ vấn đề chậm ban hành kết luận thanh tra trong dự thảo luật.

Đại biểu Tạ Văn Hạ - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam, cũng cho rằng đây là vấn đề cần thiết, làm sao tránh tạo áp lực nặng nề cho đơn vị thanh tra. Vì thực tiễn, những đơn vị sản xuất kinh doanh khi có đoàn thanh tra vào, thì các đối tác ký hợp đồng rất dè dặt và khó khăn. Tuy nhiên, điều này phụ thuộc vào chất lượng của các đoàn thanh tra, các cấp thanh tra. Nếu quy định như vậy không khéo thì sẽ trở thành cấp bảo lãnh cho các đơn vị đó. Đại biểu nêu rõ, vấn đề ở đây về chất lượng là rất quan trọng

Đại biểu Tạ Văn Hạ đề nghị cần nghiên cứu sao cho hợp lý. Vấn đề ở đây là ai chủ trì để tránh chồng chéo. Lúc triển khai kế hoạch phát hiện chồng chéo thì lại bỏ bổ sung kế hoạch đã được duyệt từ trước. Do đó, cần phải xem xét, quy định thật rõ, cụ thể.

Về vấn đề kết luận thanh tra với kiểm toán nhà nước khác nhau, đại biểu Tạ Văn Hạ cho rằng thực tế đã diễn ra tình trạng này. Đồng thời băn khoăn, nếu trong trường hợp có độ trễ, Kiểm toán nhà nước có kết luận khác với kết luận thanh tra thì xử lý như thế nào? Đại biểu Tạ Văn Hạ nhận thấy, Luật phải quy định chế tài vấn đề này ra sao, trách nhiệm của Trưởng đoàn đưa ra kết luận. Như vậy, dự thảo Luật phải quy định rõ vấn đề này và khắc phục hậu quả như thế nào thì cần phải nghiên cứu kỹ.

Về vấn đề chậm ban hành kết luận thanh tra, đại biểu cho rằng có những cuộc thanh tra từ năm 2015, 2016 mà đến giờ vẫn chưa có kết luận thanh tra. Đại biểu băn khoăn việc giải quyết chậm ban hành kết luận thanh tra ra sao, nguyên nhân ở đâu, giải pháp khắc phục thế nào và chế tài ra sao.

Bên cạnh đó, đại biểu Tạ Văn Hạ còn chỉ ra thực tế người ký kết luận thanh tra lại không tham gia Đoàn thanh tra. Trưởng đoàn thanh tra có nhiệm vụ báo cáo với người quyết định thanh tra. Đại biểu băn khoăn, khi có mâu thuẫn trong quá trình thẩm định, thanh tra rồi mà không ban hành được kết luận thanh tra. Quy định vấn đề này như thế nào, chế tài ra sao, đại biểu đề nghị cần được quy định rõ. Thực tế hiện hữu đang xảy ra mà chúng ta chưa khắc phục được.

CẦN THIẾT TỔ CHỨC CƠ QUAN THANH TRA TRONG LĨNH VỰC THUẾ, HẢI QUAN

Đại biểu Nguyễn Hải Dũng - Đoàn Đại biểu Quốc hội Nam Định tán thành với các quy định của Luật thanh tra được trình ra kỳ họp lần này. Trong đó đã xử lý được những vướng mắc, khó khăn đối với Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ, đồng thời còn khẳng định hệ thống tổ chức của Thanh tra Cục thuộc Tổng cục thuộc Bộ mà đơn vị đóng tại địa phương, ví dụ như Cục Thuế, Cục Hải quan, Cục Thống kê.

Riêng trong lĩnh vực thuế và hải quan nếu bỏ chức năng thanh tra thì ngân sách Nhà nước sẽ có nguy cơ thất thu hàng nghìn tỷ đồng. Đây là nguồn thu lớn và ổn định, bền vững của ngân sách nhà nước. Hiệu quả của thanh tra Cục Thuế, Cục Hải quan, Cục Hải quan tỉnh và khu vực là không phải bàn cãi.

Vì thế, đại biểu cho rằng cần thiết tổ chức cơ quan thanh tra ở Cục thuộc tổng cục thuộc Bộ để tăng sự huy động vào ngân sách nhà nước. 

Đại biểu Nguyễn Hải Dũng cho biết, dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) cũng cho phép thành lập cơ quan thanh tra chuyên ngành khi đáp ứng đủ hai điều kiện. Đó là được giao thực hiện một số nhiệm vụ quản lý Nhà nước và hai được giao nhiệm vụ thanh tra.

Theo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) đã thể hiện cơ quan Bảo hiểm xã hội Việt Nam đủ điều kiện để thành lập cơ quan thanh tra chuyên ngành. Tuy nhiên, hệ thống cơ quan bảo hiểm xã hội cũng được tổ chức theo hệ thống ngành dọc từ trung ương đến cấp tỉnh, cấp huyện, giống như Cục Thuế, Chi cục thuế, Cục Hải quan ở tỉnh hoặc ở khu vực và Bảo hiểm xã hội cũng có phạm vi, đối tượng quản lý lớn và quan trọng đối với sự phát triển của kinh tế xã hội.

Đại biểu Nguyễn Hải Dũng nhận thấy dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) lần này đã quy định các cơ quan thanh tra, cục thuộc Tổng cục thuộc Bộ được thành lập theo quy định của Chính phủ, thì với hệ thống của Bảo hiểm xã hội là cơ quan thuộc Chính phủ tương tự như: Tổng cục Thuế, Tổng cục Hải quan, Tổng cục Thống kê nhưng chưa được Luật Thanh tra khẳng định vị trí của Thanh tra Bảo hiểm xã hội tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Theo thông tin từ Bảo hiểm xã hội Việt Nam, từ năm 2016 đến năm 2021, cơ quan Bảo hiểm xã hội đã thanh tra, kiểm tra, phát hiện vi phạm về đối tượng, mức đóng bằng 120% với số tiền truy thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế…

Bên cạnh đó, Thanh tra bảo hiểm xã hội còn có đóng góp to lớn để bảo đảm việc đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế được đúng pháp luật, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người lao động, xử lý các vi phạm trong đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế kịp thời và nghiêm minh. Chính vì vậy, đại biểu cho rằng cần thiết quy định trong Luật Thanh tra (sửa đổi) về cơ quan thanh tra bảo hiểm xã hội bao gồm ở Bảo hiểm xã hội Việt Nam và ở Bảo hiểm xã hội tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

TIẾP THU, GIẢI TRÌNH CÁC Ý KIẾN

Giải trình về hệ thống cơ quan thanh tra theo cấp hành chính, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, cho biết đa số ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành việc giữ nguyên hệ thống cơ quan thanh tra theo cấp hành chính như hiện nay gồm: Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh, Thanh tra huyện để đảm bảo nguyên tắc “ở đâu có quản lý nhà nước, ở đó có thanh tra”, trên tinh thần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương, nhằm phòng ngừa, phát hiện, xử lý sai phạm từ sớm, từ xa ngay từ cơ sở, nhất là đối với Thanh tra cấp huyện.

Do đó, sau khi Luật Thanh tra (sửa đổi) được Quốc hội thông qua, Chính phủ sẽ quy định cụ thể việc kiện toàn, tổ chức nâng cao năng lực cho cơ quan thanh tra huyện đáp ứng các yêu cầu quản lý nhà nước hiện nay.

Về hệ thống cơ quan thanh tra theo ngành lĩnh vực tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã quy định việc thành lập Thanh tra Tổng cục thuộc Bộ với các tiêu chí cụ thể nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tạo cơ sở pháp lý minh bạch cho hoạt động thanh tra chuyên ngành tại các cơ quan này.

Dự thảo Luật đã chỉnh lý việc thành lập cơ quan thanh tra tại cơ quan thuộc Chính phủ như Bảo hiểm xã hội, Ủy ban Quản lý vốn, Ban Cơ yếu Chính phủ theo hướng quy định tiêu chí, nguyên tắc thành lập. Trên cơ sở đó, Chính phủ sẽ có quy định cụ thể.

Về xử lý chồng chéo, trùng lắp trong hoạt động thanh tra và giữa hoạt động thanh tra với Kiểm toán Nhà nước; tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội dự thảo Luật đã chỉnh lý quy định cụ thể việc xử lý chồng chéo trong hoạt động thanh tra Dự thảo Luật quy định rõ, mỗi bộ, ngành, địa phương chỉ có 1 kế hoạch thanh tra hàng năm.

Dự thảo Luật quy định cụ thể trách nhiệm của Thanh tra Chính phủ và Kiểm toán Nhà nước hàng năm phải đánh giá, tổng kết công tác thanh tra, kiểm toán để làm căn cứ xây dựng kế hoạch cho năm tiếp theo.

Về Thanh tra Sở, việc phân cấp cho Chủ tịch Ủy ban nhân các tỉnh quyết định thành lập Thanh tra Sở là phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương trong thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước trên địa bàn. Đồng thời góp phần sắp xếp, tinh gọn bộ máy, khắc phục tình trạng của các địa phương Sở nào cũng có thanh tra nhưng không đảm bảo biên chế cho tổ chức và hoạt động thanh tra. Do vậy dự thảo Luật quy định rõ các trường hợp được thành lập Thanh tra Sở.

Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết sẽ tiếp tục phối hợp với cơ quan chủ trì thẩm tra rà soát tiếp thu, chỉnh lý hoàn thiện dự thảo Luật Thanh tra sửa đổi trình Quốc hội xem xét thông qua với chất lượng tốt nhất.