Vì sao đồng nhân dân tệ tăng giá so với USD nhưng giảm giá so với các đồng tiền khác?

Tuy nhiên, theo hãng tin CNBC, việc nhân dân tệ giảm giá so với các đồng tiền chủ chốt khác có thể sẽ hâm nóng căng thẳng thương mại.

Năm nay, nhân dân tệ đã tăng giá khoảng 3% so với USD, khi đồng USD đương đầu áp lực giảm giá mạnh so với các đồng tiền lớn khác vì nhiều lý do, gồm kinh tế Mỹ giảm tốc, gánh nặng nợ công của Mỹ tăng, và những bấp bênh xung quanh chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump. Theo dữ liệu từ LSEC, chỉ số Dollar Index đã giảm gần 11% trong năm nay, trên đà hoàn tất năm giảm mạnh nhất trong hơn 2 thập kỷ.

Đồng nhân dân tệ giao dịch tại thị trường Trung Quốc ngoài đại lục tuần này dao động quanh mốc 7,12 nhân dân tệ đổi 1 USD, gần mức cao nhất kể từ khi ông Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ vào đầu tháng 11 năm ngoái. Giới chuyên gia kinh tế dự báo nhân dân tệ có thể tăng giá tới mức 7 nhân dân tệ đổi 1 USD trước cuối năm nay, chủ yếu trên cơ sở Bắc Kinh có nhiều nỗ lực để phục hồi tăng trưởng kinh tế và khuyến khích đầu tư trong nước.

Trong khi đó, so với các đồng tiền khác, nhân dân tệ đang yếu đi đáng kể, nhất là với các đồng euro, bảng Anh và yên Nhật. Do vậy, hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc dễ cạnh tranh hơn ở các thị trường eurozone, Anh và Nhật Bản, trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung khiến xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ giảm mạnh. Cũng theo dữ liệu của LSEG, nhân dân tệ năm nay đã giảm giá 10% so với euro, 5% so với bảng Anh và 3% so với đồng yên.

LỢI THẾ CHO XUẤT KHẨU CỦA TRUNG QUỐC

“Sự trái chiều mà ở đó đồng nhân dân tệ tăng giá so với USD và giảm giá so với các đồng tiền khác chủ yếu là do đồng USD giảm giá mạnh nhất trong nhiều năm trở lại đây”, nhà kinh tế cấp cao Tianchen Xu của công ty Economist Intelligence Unit (EIU) nhận định, dự báo sự trái chiều này sẽ tiếp tục duy trì.

Ông Xu nói thêm rằng việc nhân dân tệ giảm giá so với các đồng tiền khác sẽ “có lợi cho các nhà xuất khẩu Trung Quốc vì họ ngày càng xuất khẩu nhiều hơn sang các thị trường ngoài Mỹ”.

Cơ cấu thị trường xuất khẩu của Trung Quốc đang có sự thay đổi mạnh mẽ, với chưa đầy 10% hàng xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 8 năm có đích đến là Mỹ, giảm từ mức 15% vào năm ngoái. Trái lại, xuất khẩu của Trung Quốc sang các thị trường Đông Nam Á, EU, châu Phi và Mỹ Latin đồng loạt tăng.

Kỳ vọng nhân dân tệ tiếp tục tăng giá so với USD phản ánh đặt cược rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ giảm lãi suất trong tuần này và lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ đang giảm xuống. Lợi suất của Mỹ giảm làm chênh lệch lợi suất với trái phiếu chính phủ Trung Quốc, theo đó làm gia tăng sức hấp dẫn của các tài sản Trung Quốc. Cùng với đó, nỗ lực kích thích nền kinh tế Trung Quốc cũng khiến các tài sản của nước này trở nên hấp dẫn hơn, đẩy mạnh hơn xu hướng tăng giá của nhân dân tệ so với USD.

Ngoài ra, xu hướng tăng điểm mạnh của thị trường chứng khoán Trung Quốc gần đây cũng đặt ngân hàng trung ương nước này vào một tình thế tiến thoái lưỡng nan. Nếu Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) hạ lãi suất vào thời điểm này, họ có thể lặp lại sai lầm vào năm 2014-2015, khi việc nới lỏng mạnh mẽ chính sách tiền tệ và cơn sốt đầu tư cổ phiếu ở các nhà đầu tư nhỏ lẻ đã dẫn tới vỡ bong bóng chứng khoán.

Theo nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc của ngân hàng Nomura, nếu một động thái hạ lãi suất của PBOC có thể “thổi bùng ngọn lửa và bơm bong bóng chứng khoán, còn nếu họ không làm gì, tình trạng suy giảm tăng trưởng kinh tế có thể trở nên nghiêm trọng hơn”.

Đang có nhiều ý kiến lo ngại rằng đợt tăng điểm mạnh gần đây của chứng khoán Trung Quốc đại lục là do tình trạng dư thừa thanh khoản. Kể từ mức đáy thiết lập vào tháng 9/2024, chỉ số CSI 300 của chứng khoán Trung Quốc đến đầu tuần này đã tăng 43%, nhờ hoạt động mua vào của các quỹ được nhà nước hậu thuẫn và một làn sóng nhà đầu tư nhỏ lẻ rút tiền tiết kiệm để rót vào cổ phiếu.

“Bắc Kinh sẽ cần phải hành động cẩn trọng trong vài tháng tới, và PBOC có thể sẽ không sẵn sàng cắt giảm lãi suất theo Fed trong tháng 9 này”, ông Lu nói, cho rằng PBOC có thể chỉ giảm nhẹ lãi suất với mức giảm 0,1 điểm phần trăm sau vài tuần nữa nếu thị trường chứng khoán Trung Quốc điều chỉnh.

PBOC cũng đã nâng dần tỷ giá tham chiếu hàng ngày - mức tỷ giá mà đồng nhân dân tệ tại thị trường đại lục được phép biến động trong biên độ 2% - lên mức cao nhất kể từ tháng 11 năm ngoái, cho phép đồng nội tệ tăng giá từ từ so với bạc xanh. Đầu tuần này, tỷ giá tham chiếu nhân dân tệ được thiết lập ở mức 7,1056 nhân dân tệ đổi 1 USD.

CĂNG THẲNG THƯƠNG MẠI ÂM Ỉ

“Tỷ giá nhân dân tệ đang dịch chuyển khỏi xu hướng ổn định kéo dài sang tăng dần một cách cẩn trọng”, trưởng nghiên cứu vĩ mô Tommy Xie của ngân hàng OCBC Bank nhận xét, dự báo nhân dân tệ giao dịch tại thị trường ngoài đại lục tăng lên mức 7,08 nhân dân tệ đổi 1 USD trước cuối năm nay.

Những dự báo như vậy trái ngược với quan điểm vào đầu năm nay cho rằng Bắc Kinh sẽ làm suy yếu nhân dân tệ so với USD để chống lại ảnh hưởng của thuế quan Mỹ, giữ sức cạnh tranh cho hàng hóa Trung Quốc tại thị trường tiêu dùng lớn nhất thế giới.

“Khuynh hướng tăng không bình thường của tỷ giá tham chiếu hàng ngày đồng nhân dân tệ có thể được xem là một cử chỉ thiện chí của Chính phủ Trung Quốc trong đàm phán thương mại với Mỹ”, một báo cáo của Goldman Sachs hôm 1/9 nhận định, xét đến việc chính quyền ông Trump đã đưa đồng USD yếu hơn trở thành một trong những ưu tiên kinh tế. Ngân hàng Mỹ này dự báo nhân dân tệ tại thị trường đại lục sẽ đạt mức 7 nhân dân tệ đổi 1 USD trước cuối năm 2025.

Theo nhà kinh tế trưởng Larry Hu của ngân hàng đầu tư Macquarie, Trung Quốc có thể đang quan ngại về bất đồng thương mại với các đối tác khác nóng lên, vì nhân dân tệ đã mất giá nhiều so với các đồng tiền chủ chốt khác trong năm nay. Ông chỉ ra rằng tỷ giá hối đoái thực tế của đồng nhân dân tệ, thước đo về sức cạnh tranh của đồng tiền này sau khi điều chỉnh theo lạm phát, đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 12/2011.

Việc nhân dân tệ giảm giá như vậy giúp giá hàng hóa Trung Quốc trở nên rẻ hơn ở các thị trường xuất khẩu của nước này, từ đó dẫn tới mất cân đối thương mại gia tăng và gây căng thẳng trong quan hệ giữa Bắc Kinh với các đối tác thương mại chính như Ấn Độ.

Trong tháng 9 này, Ấn Độ đã hối thúc các thành viên trong nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS giải quyết thâm hụt thương mại với New Delhi. Trung Quốc có thặng dư thương mại 77,7 tỷ USD với Ấn Độ trong 8 tháng đầu năm nay, tăng 16% so với cùng kỳ năm ngoái - theo tính toán của CNBC từ số liệu hải quan.

Chính phủ Mexico cũng đã đề xuất tăng thuế quan đối với ô tô nhập khẩu từ châu Á, nhất là từ Trung Quốc, lên 50% từ 20% hiện nay, như một phần trong chương trình cải tổ thuế quan nhằm bảo vệ sản xuất trong nước.

Nhà quản lý quỹ Stephen Jen của công ty Eurizon SLJ Capital nói với CNBC rằng Bắc Kinh đã sử dụng hiệu quả sự mất giá của đồng USD để tạo ra sự mất giá của nhân dân tệ so với USD và các đồng tiền khác. “Một đồng nhân dân tệ được định giá hợp lý hơn… sẽ giúp Trung Quốc cải thiện quan hệ với phần còn lại của thế giới”, ông Jen nói.