TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Xuất khẩu cá tra 2011: Lùi hay tiến?
2010 đã đánh dấu một năm lận đận của con cá tra Việt Nam, song theo dự báo thì năm 2011 còn căng thẳng hơn
Với kim ngạch xuất khẩu ước đạt 1,4 tỷ USD, không đạt mức 1,5 tỷ USD như kế hoạch, 2010 đã đánh dấu một năm lận đận của con cá tra Việt Nam. Song theo dự báo thì năm 2011 còn căng thẳng hơn.
Vì sao với khối lượng xuất khẩu gần 645.000 tấn, được xem là đạt mức cao trong vòng 10 năm trở lại đây nhưng kim ngạch xuất khẩu cá tra năm 2010 không đạt mức kế hoạch đề ra? Theo một số nhận định, hai lý do chính “cản trở” cho cá tra là giá xuất khẩu chưa cao và chất lượng cá tra xuất khẩu không ổn định.
Sẽ thiếu hụt nguyên liệu trầm trọng
Theo ghi nhận từ Vasep, giá trung bình cá tra xuất khẩu 11 tháng của năm 2010 đạt 2,14 USD/kg, giảm 3% so với cùng kỳ năm trước. Giá cá xuất khẩu liên tục giảm trong những năm qua do nhiều nguyên nhân: sản lượng nuôi tăng quá nhanh; nhiều doanh nghiệp cạnh tranh xuất khẩu bằng cách hạ thấp giá; giảm chất lượng sản phẩm; nhiều rào cản từ các thị trường tiêu thụ (Mỹ công bố thuế chống bán phá giá cá tra 130%, Ucraina đã cảnh báo cá nhập khẩu từ vài nước, trong đó có Việt Nam, Braxin tuyên bố có biện pháp kiểm soát an toàn, nghị sỹ châu Âu chỉ trích cá tra)...
Tại Hội nghị tổng kết xuất khẩu cá tra 2010, Vasep dự báo nhu cầu thế giới về tiêu thụ cá tra trong năm tới sẽ lớn hơn nguồn cung cấp. Tuy nhiên, theo kế hoạch năm 2011, sản lượng cá tra xuất khẩu trong năm tới chỉ đạt khoảng 360.000 tấn, giảm gần 40% so với năm 2010. Kim ngạch xuất khẩu sẽ ở mức 1 tỷ USD.
Vấn đề mà nhiều doanh nghiệp lo lắng nhất là khâu nguyên liệu. Dự báo sản lượng cá tra 2011 chỉ đạt khoảng 900.000 tấn, như thế sẽ thiếu hụt lượng lớn nguyên liệu để chế biến xuất khẩu. Mức độ khan hiếm sẽ kéo dài cho đến vụ thu hoạch tới vào tháng 5/2011.
Tuy giá cá hiện nay đang ở ngưỡng cao, 22.000-23.000 đồng/kg nhưng người dân chưa mạnh dạn nuôi lại. Họ lo lắng về sự bấp bênh, lên xuống thất thường giá cả. Giá thức ăn tăng cao khiến nhiều người nuôi thua lỗ bỏ ao. Một khó khăn khác là cả doanh nghiệp lẫn người nuôi đang khó tiếp cận nguồn vốn vay từ các ngân hàng do mức lãi suất quá cao.
Không quá bi quan
Giải quyết bài toán thiếu hụt nguyên liệu, tại Hội nghị, đại diện Hiệp hội Thủy sản các tỉnh Vĩnh Long, An Giang đều cho rằng nếu có giá sàn nguyên liệu thì người dân sẽ an tâm sản xuất.
Ông Ngô Phước Hậu, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu thủy sản An Giang, nói: “không quá bi quan, nhưng cũng đừng quá lạc quan cho năm 2011 mà doanh nghiệp cần đoàn kết tìm ra giải pháp”.
Còn ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó chủ tịch Vasep tin tưởng rằng, xuất khẩu cá tra năm 2011 sẽ không lùi, mà có thể gần đạt được mức cao điểm như năm 2008. Đặc biệt năm 2011 sẽ đánh dấu bước thay đổi về chất cho con cá tra. Bởi lẽ ngay năm nay, nhiều doanh nghiệp trong ngành được chứng nhận GlobalGAP, và hiện nhiều doanh nghiệp cũng đang thực hiện tiêu chuẩn này. Thị trường nhập khẩu ngày càng đòi hỏi yêu cầu cao về chất lượng, các doanh nghiệp Việt Nam sẵn sàng đáp ứng trong trường hợp người tiêu dùng tại những nước này chấp nhận trả với mức giá tương xứng.
Thứ trưởng Lương Lê Phương cũng nhấn mạnh: “không nên bi quan”. Xuất khẩu cá tra năm tới sẽ có thể vượt mức dự báo nếu doanh nghiệp và người nuôi cùng ngồi lại và tìm giải pháp vượt qua khó khăn.
Ông Phương ủng hộ 4 giải pháp mà Vasep và doanh nghiệp thống nhất đề ra để vực dậy ngành cá tra trong nước cũng như chấn chỉnh thị trường xuất khẩu cho năm tới. Cụ thể là: tăng giá xuất khẩu trung bình thông qua quản lý giá sàn xuất khẩu; ổn định sản lượng nguyên liệu, đảm bảo cung – cầu; tăng cường quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn sản phẩm và đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến thương mại.
Riêng vấn đề giá sàn, giữa tháng 12 vừa qua, hội nghị giữa Vasep và 20 doanh nghiệp xuất khẩu hàng đầu đã thống nhất về việc xây dựng giá sàn xuất khẩu. Cụ thể, thống nhất giá xuất khẩu cá tra tối thiểu cho tất cả các thị trường trong tháng 1/2011 là 3 USD/kg đối với cá tra thịt trắng, và 2,05 USD/kg đối với cá tra thịt đỏ.
Vasep cũng đã có công văn thông báo đến các doanh nghiệp, đề nghị doanh nghiệp thông báo mức này cho khách hàng. Tháng 1/2011, trên cơ sở thực hiện của các doanh nghiệp, Vasep sẽ trình Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xin phê duyệt Quy chế Quản lý xuất khẩu cá tra theo giá sàn của cộng đồng doanh nghiệp xuất khẩu.
Vì sao với khối lượng xuất khẩu gần 645.000 tấn, được xem là đạt mức cao trong vòng 10 năm trở lại đây nhưng kim ngạch xuất khẩu cá tra năm 2010 không đạt mức kế hoạch đề ra? Theo một số nhận định, hai lý do chính “cản trở” cho cá tra là giá xuất khẩu chưa cao và chất lượng cá tra xuất khẩu không ổn định.
Sẽ thiếu hụt nguyên liệu trầm trọng
Theo ghi nhận từ Vasep, giá trung bình cá tra xuất khẩu 11 tháng của năm 2010 đạt 2,14 USD/kg, giảm 3% so với cùng kỳ năm trước. Giá cá xuất khẩu liên tục giảm trong những năm qua do nhiều nguyên nhân: sản lượng nuôi tăng quá nhanh; nhiều doanh nghiệp cạnh tranh xuất khẩu bằng cách hạ thấp giá; giảm chất lượng sản phẩm; nhiều rào cản từ các thị trường tiêu thụ (Mỹ công bố thuế chống bán phá giá cá tra 130%, Ucraina đã cảnh báo cá nhập khẩu từ vài nước, trong đó có Việt Nam, Braxin tuyên bố có biện pháp kiểm soát an toàn, nghị sỹ châu Âu chỉ trích cá tra)...
Tại Hội nghị tổng kết xuất khẩu cá tra 2010, Vasep dự báo nhu cầu thế giới về tiêu thụ cá tra trong năm tới sẽ lớn hơn nguồn cung cấp. Tuy nhiên, theo kế hoạch năm 2011, sản lượng cá tra xuất khẩu trong năm tới chỉ đạt khoảng 360.000 tấn, giảm gần 40% so với năm 2010. Kim ngạch xuất khẩu sẽ ở mức 1 tỷ USD.
Vấn đề mà nhiều doanh nghiệp lo lắng nhất là khâu nguyên liệu. Dự báo sản lượng cá tra 2011 chỉ đạt khoảng 900.000 tấn, như thế sẽ thiếu hụt lượng lớn nguyên liệu để chế biến xuất khẩu. Mức độ khan hiếm sẽ kéo dài cho đến vụ thu hoạch tới vào tháng 5/2011.
Tuy giá cá hiện nay đang ở ngưỡng cao, 22.000-23.000 đồng/kg nhưng người dân chưa mạnh dạn nuôi lại. Họ lo lắng về sự bấp bênh, lên xuống thất thường giá cả. Giá thức ăn tăng cao khiến nhiều người nuôi thua lỗ bỏ ao. Một khó khăn khác là cả doanh nghiệp lẫn người nuôi đang khó tiếp cận nguồn vốn vay từ các ngân hàng do mức lãi suất quá cao.
Không quá bi quan
Giải quyết bài toán thiếu hụt nguyên liệu, tại Hội nghị, đại diện Hiệp hội Thủy sản các tỉnh Vĩnh Long, An Giang đều cho rằng nếu có giá sàn nguyên liệu thì người dân sẽ an tâm sản xuất.
Ông Ngô Phước Hậu, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu thủy sản An Giang, nói: “không quá bi quan, nhưng cũng đừng quá lạc quan cho năm 2011 mà doanh nghiệp cần đoàn kết tìm ra giải pháp”.
Còn ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó chủ tịch Vasep tin tưởng rằng, xuất khẩu cá tra năm 2011 sẽ không lùi, mà có thể gần đạt được mức cao điểm như năm 2008. Đặc biệt năm 2011 sẽ đánh dấu bước thay đổi về chất cho con cá tra. Bởi lẽ ngay năm nay, nhiều doanh nghiệp trong ngành được chứng nhận GlobalGAP, và hiện nhiều doanh nghiệp cũng đang thực hiện tiêu chuẩn này. Thị trường nhập khẩu ngày càng đòi hỏi yêu cầu cao về chất lượng, các doanh nghiệp Việt Nam sẵn sàng đáp ứng trong trường hợp người tiêu dùng tại những nước này chấp nhận trả với mức giá tương xứng.
Thứ trưởng Lương Lê Phương cũng nhấn mạnh: “không nên bi quan”. Xuất khẩu cá tra năm tới sẽ có thể vượt mức dự báo nếu doanh nghiệp và người nuôi cùng ngồi lại và tìm giải pháp vượt qua khó khăn.
Ông Phương ủng hộ 4 giải pháp mà Vasep và doanh nghiệp thống nhất đề ra để vực dậy ngành cá tra trong nước cũng như chấn chỉnh thị trường xuất khẩu cho năm tới. Cụ thể là: tăng giá xuất khẩu trung bình thông qua quản lý giá sàn xuất khẩu; ổn định sản lượng nguyên liệu, đảm bảo cung – cầu; tăng cường quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn sản phẩm và đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến thương mại.
Riêng vấn đề giá sàn, giữa tháng 12 vừa qua, hội nghị giữa Vasep và 20 doanh nghiệp xuất khẩu hàng đầu đã thống nhất về việc xây dựng giá sàn xuất khẩu. Cụ thể, thống nhất giá xuất khẩu cá tra tối thiểu cho tất cả các thị trường trong tháng 1/2011 là 3 USD/kg đối với cá tra thịt trắng, và 2,05 USD/kg đối với cá tra thịt đỏ.
Vasep cũng đã có công văn thông báo đến các doanh nghiệp, đề nghị doanh nghiệp thông báo mức này cho khách hàng. Tháng 1/2011, trên cơ sở thực hiện của các doanh nghiệp, Vasep sẽ trình Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xin phê duyệt Quy chế Quản lý xuất khẩu cá tra theo giá sàn của cộng đồng doanh nghiệp xuất khẩu.
