Bằng giờ này năm ngoái, Việt Nam còn phải đối phó với nhập siêu, mặc dù từ tháng 6 mới hạ nhiệt, nhưng cả năm vẫn nhập siêu ở mức 17,51 tỷ USD, cao nhất từ trước tới nay.

Nhưng, bước sang năm nay, trong quan hệ buôn bán với nước ngoài, Việt Nam đã chuyển vị thế từ nhập siêu lớn sang xuất siêu 3 tháng liền, với mức xuất siêu không nhỏ.

Mặc dù gặp rất nhiều khó khăn về thị trường bị co lại do những thị trường lớn là Mỹ, Nhật, EU kinh tế bị suy thoái, giá xuất khẩu thô, cao su, hạt tiêu, cà phê, chè,... bị tụt giảm mạnh, việc thanh toán gặp khó khăn..., nhưng tổng kim ngạch xuất khẩu vẫn tăng 2,4% so với cùng kỳ.

Việt Nam một trong nước hiếm hoi mà nền kinh tế định hướng xuất khẩu có tốc độ tăng xuất khẩu dương, trong đó có 9 mặt hàng có kim ngạch tăng, đặc biệt là xuất khẩu gạo tháng 3 tăng 23,5%, và trong 3 tháng tăng 76,4% so với cùng kỳ.

Trong khi kim ngạch xuất khẩu tăng thì kim ngạch nhập khẩu giảm mạnh, trong đó tháng 1 giảm 55,2%, tháng 2 giảm 31,7%, tháng 3 giảm 47%, tổng 3 tháng giảm 45% so với cùng kỳ. Kim ngạch nhiều mặt hàng giảm do giá giảm như dầu thô, chất dẻo, sắt thép và phôi thép, sợi dệt, phân bón, bông...

Tuy nhiên, mừng ít, lo nhiều. Lo nhiều bởi nhiều yếu tố.

Về xuất khẩu, xuất khẩu đá quý và kim loại quý (trong đó chủ yếu là tái xuất khẩu vàng) tháng 1 đạt 139 triệu USD, cao gấp gần 7 lần cùng kỳ, tháng 2 đạt 1,298 tỷ USD, cao gấp 120,2 lần cùng kỳ, tháng 3 ước đạt 850 triệu USD, cao gấp 41 lần, tính chung 3 tháng ước đạt 2,287 tỷ USD, cao gấp 49 lần.

Nếu không kể đá quý, kim loại quý, thì 3 tháng xuất khẩu chỉ đạt 11,2 tỷ USD, giảm 15% hay giảm khoảng 2 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước.
Mặc dù việc xuất khẩu vàng khi giá trong nước thấp hơn giá thế giới là cần thiết, có tác dụng thu ngoại tệ, cải thiện cung - cầu, bù đắp cán cân thanh toán, tăng tính thanh khoản của quốc gia, giảm áp lực tăng tỷ giá VND/USD... nhưng dù sao cũng là tái xuất số vàng đã nhập khẩu trong những năm trước.

Có 26 trên 35 mặt hàng xuất khẩu chủ yếu có kim ngạch giảm so với cùng kỳ năm trước như dầu thô, điện tử máy tính và linh kiện, than, hạt điều, sản phẩm, chất dẻo, dây điện và cáp điện, cao su...

Nhập khẩu bị sụt giảm quá mạnh. Tháng 1 giảm 55,2%, tháng 2 giảm 31,7%, tháng 3 ước giảm 49%, tính chung 3 tháng ước giảm 45% so với cùng kỳ.

Nhập khẩu giảm do cả yếu tố giá, do cả yếu tố lượng, nên kim ngạch giảm mạnh. Giảm mạnh gồm có xăng dầu, hoá chất, máy móc, thiết bị và dụng cụ phụ tùng, phân bón, thuốc trừ sâu, chất dẻo, bông, sợi, nguyên phụ liệu dệt may giày dép, sắt thép, điện tử máy tính...

Sự sụt giảm nhập khẩu cho thấy tình hình sản xuất hàng tiêu thụ trong nước và hàng xuất khẩu vẫn đang đứng trước những khó khăn.