Tham luận tại Hội nghị cấp cao SGATAR thường niên lần thứ 51 dành cho cấp lãnh đạo cao nhất của các cơ quan quản lý thuế được tổ chức tại Kuala Lumpur (Malaysia) tuần qua, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Việt Nam Cao Anh Tuấn cho rằng, bên cạnh mục tiêu tránh đánh thuế trùng, một trong các mục tiêu quan trọng của việc ký kết các Hiệp định tránh đánh thuế hai lần là thông qua quy định về trao đổi thông tin giữa nhà chức trách có thẩm quyền của hai bên ký kết Hiệp định thuế, để ngăn ngừa việc trốn lậu thuế.

Tổng cục trưởng Cao Anh Tuấn cho biết tính đến ngày 10/10, Việt Nam ký 80 Hiệp định thuế với các nước và vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó có 76 Hiệp định thuế có hiệu lực.

Trong các Hiệp định thuế này đều có điều khoản về trao đổi thông tin, đây là khuôn khổ pháp lý quốc tế để Việt Nam thực hiện việc trao đổi thông tin với cơ quan thuế nước ngoài phục vụ công tác quản lý thuế và giải quyết các vấn đề trốn, tránh thuế xuyên biên giới.

Tổng cục trưởng Cao Anh Tuấn cũng nhấn mạnh sự cần thiết trong trao đổi thông tin trong thực tế, sử dụng dữ liệu trao đổi thông tin tự động (chuẩn mực báo cáo chung - CRS) và chia sẻ kinh nghiệm giữa các quốc gia trong việc sử dụng công cụ trao đổi thông tin trong giải quyết các trường hợp về thuế.

Chia sẻ cách thức trao đổi thông tin như một công cụ để phát hiện các trường hợp, hành vi trốn thuế, lãnh đạo Tổng cục Thuế cho biết thứ nhất, do các đối tác nước ngoài cư trú tại nước ngoài và thường không hiện diện tại Việt Nam, do đó, rất khó để thanh tra viên thuế xác minh thông tin thực tế đầu vào/đầu ra của người nộp thuế Việt Nam cũng như các thông tin, tài liệu do người nộp thuế Việt Nam cung cấp.

Vì vậy, để đảm bảo hiệu quả của công tác thanh tra thuế đối với những trường hợp này và tránh thất thu cho ngân sách nhà nước, việc sử dụng công cụ trao đổi thông tin là hết sức cần thiết.

Điều này giúp thanh tra viên thuế thu thập được thông tin từ các cơ quan thuế nước ngoài mà trong nước không có sẵn.

Nói cách khác, "công cụ trao đổi thông tin giúp phát hiện ra thu nhập bị che giấu hoặc không được khai báo, tiết lộ các trường hợp trốn thuế có thể xảy ra và cũng là biện pháp ngăn chặn hành vi trốn thuế", lãnh đạo Tổng cục Thuế cho hay.

Bên cạnh đó, công cụ trao đổi thông tin còn giúp cơ quan thuế Việt Nam và cơ quan thuế đối tác xác định đúng nghĩa vụ thuế của người nộp thuế liên quan, tránh việc người nộp thuế thông đồng với nhau để tránh thuế tại cả hai nước.

Thứ hai, công cụ trao đổi thông tin sẽ hỗ trợ đoàn thanh tra rút ngắn thời gian thanh tra kiểm tra tại doanh nghiệp.

Nhờ đó, mang lại hiệu quả đáng kể trong việc giải quyết các hồ sơ thanh tra khi có yêu cầu xác minh tại nước ngoài, đặc biệt trong giải quyết hồ sơ hoàn thuế VAT đối với hàng hóa xuất khẩu và kiểm tra chuyển giá.

Thứ ba, trường hợp cần thu thập thông tin từ cơ quan thuế nước ngoài để hoàn thành cuộc thanh tra, theo quy định tại Quy chế trao đổi thông tin theo Hiệp định thuế của Tổng cục Thuế, cục thuế địa phương cần cung cấp cho Tổng cục Thuế/Vụ Hợp tác quốc tế các thông tin sau khi muốn đề nghị Tổng cục Thuế/Vụ Hợp tác quốc tế hỗ trợ trao đổi thông tin với cơ quan thuế nước ngoài phục vụ công tác quản lý thuế.

Thứ tư, quá trình thanh tra không bị kéo dài dù người nộp thuế được yêu cầu cung cấp tài liệu để phục vụ công tác thanh tra.

Trong thời gian thực hiện thanh tra thuế, trường hợp phải đề nghị Tổng cục Thuế/Vụ Hợp tác quốc tế hỗ trợ trao đổi thông tin với cơ quan thuế nước ngoài phục vụ công tác thanh tra kiểm tra, đoàn thanh tra sẽ ghi nhận và ban hành kết luận thanh tra trên cơ sở các thông tin, tài liệu do người nộp thuế cung cấp.

Đồng thời, ghi rõ trong biên bản thanh tra nếu kết quả trao đổi thông tin với cơ quan thuế nước ngoài có thông tin khác biệt so với các thông tin, tài liệu do người nộp thuế cung cấp cho đoàn thanh tra, đoàn thanh tra sẽ bổ sung phụ lục biên bản thanh tra. Theo đó, vẫn đảm bảo quá trình thanh tra không bị kéo dài.

Cũng theo Tổng cục trưởng Cao Anh Tuấn, Việt Nam chính thức trở thành thành viên thứ 159 của Diễn đàn toàn cầu về minh bạch và trao đổi thông tin về thuế (GF) từ ngày 26/12/2019.

Đặc biệt, việc trở thành thành viên của GF là cơ sở để Việt Nam tiến tới ký Hiệp định đa phương về Hỗ trợ hành chính thuế (MAAC), để củng cố khuôn khổ pháp lý và mở rộng trao đổi thông tin về thuế, tiến tới trao đổi thông tin tự động.

Hiện nay, Bộ Tài chính Việt Nam đang chỉ đạo Tổng cục Thuế hoàn thiện các thủ tục theo quy định của nội luật để trình Chính phủ phê duyệt ký MAAC. Việt Nam dự kiến ký MAAC trong năm 2022.

“Dữ liệu CRS là nguồn thông tin quan trọng về các nguồn thu nhập của các cá nhân cư trú có tài khoản tài chính ở nước ngoài. Cùng với quy định tại Điều khoản trao đổi thông tin trong các Hiệp định thuế mà Việt Nam ký kết, việc trao đổi thông tin tự động (nhất là trao đổi tự động CRS) theo MAAC sẽ là công cụ trực tiếp ngăn ngừa việc trốn lậu thuế và gián tiếp giúp chống tham nhũng, rửa tiền và giúp giải quyết các trường hợp thanh tra thuế xuyên biên giới", Tổng cục trưởng Cao Anh Tuấn khẳng định.