Góp ý vào dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), mới đây 13 Hiệp hội doanh nghiệp như: Dệt may, Da giày, Chế biết và Xuất khẩu thủy sản... đề xuất giảm tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, trong đó có bảo hiểm thất nghiệp.

Hiện nay, tỷ lệ đóng bảo hiểm bắt buộc đối với người lao động là 10,5% (gồm bảo hiểm xã hội 8%, bảo hiểm y tế 1,5%, bảo hiểm thất nghiệp 1%), người sử dụng lao động đóng 21,5% (17,5% bảo hiểm xã hội, 3% bảo hiểm y tế và 1% bảo hiểm thất nghiệp).

Như vậy, tổng tỷ lệ đóng của cả người lao động và người sử dụng lao động là 32%. Các hiệp hội doanh nghiệp cho rằng, tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội này là rất cao.

Hơn nữa, so với khu vực và thế giới, tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội của người sử dụng lao động ở Việt Nam đang cao hơn rất nhiều nước. Cụ thể, Malaysia đóng 16,5%, Ấn Độ 15,25%, Indonesia 10,26%, Campuchia 6,1%, Thái Lan 5%, Myanma 2%, Bangladesh 0%...., hầu hết các nước này đều đóng bảo hiểm xã hội trên nền đóng giống Việt Nam.

Riêng Thái Lan, nguồn Quỹ bảo hiểm xã hội không chỉ từ người lao động và người sử dụng lao động, mà Chính phủ cũng đóng góp thêm.

Trên cơ sở đó, 13 hiệp hội đề nghị đưa tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của người lao động và người sử dụng lao động về mức đóng của năm 2009. Tức là người lao động đóng 5%, người sử dụng lao động đóng 15%, tổng là 20%.

Đối với tỷ lệ đóng bảo hiểm thất nghiệp, các hiệp hội cũng cho rằng, hiện quỹ này đã kết dư quá nhiều. Trong khi mục đích của Quỹ bảo hiểm thất nghiệp nhằm đảm bảo an sinh xã hội cho người lao động, khi quỹ đã kết dư quá nhiều thì cần giảm mức đóng để điều chỉnh quỹ về mức cân bằng.

Vì vậy, các doanh nghiệp đề xuất giảm tỷ lệ đóng vào quỹ của cả người lao động, và người sử dụng lao động còn 0,5%, đồng thời có lộ trình giảm tiếp cho phù hợp với điều kiện thực tế.

Về bảo hiểm y tế, đề xuất giảm mức đóng còn 1% đối với người lao động, và còn 2% đối với người sử dụng lao động.

Với mức đề xuất giảm như trên, tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của người lao động sẽ là 6,5% (gồm 5% bảo hiểm xã hội, 1% bảo hiểm y tế và 0,5% bảo hiểm thất nghiệp - giảm 4% so với hiện nay); người sử dụng lao động là 17,5% (trong đó 15% bảo hiểm xã hội, 2% bảo hiểm y tế, 0,5% bảo hiểm thất nghiệp).

Theo các hiệp hội, trên thực tế tại thời điểm đóng vào quỹ thì giá trị tiền người sử dụng lao động, và người lao động đóng không hề thấp. Vì vậy, doanh nghiệp đề xuất cần xem xét tổng thể việc quản lý một cách hiệu quả quỹ bảo hiểm xã hội, cũng như cách tính trượt giá nói riêng và nền kinh tế vĩ mô nói chung, để tuy giảm tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội, nhưng vẫn đảm bảo lương hưu thực tế của người lao động đáp ứng được nhu cầu chi tiêu cho cuộc sống.

Liên quan đến tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc (nền đóng) trong khu vực doanh nghiệp, dự thảo Luật quy định tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội, bao gồm: mức lương, phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác; được trả thường xuyên và ổn định trong mỗi kỳ trả lương.

Mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được người lao động và người sử dụng lao động căn cứ vào tiền lương tối thiểu vùng để thỏa thuận ghi trong hợp đồng lao động.

Tuy nhiên, theo các hiệp hội, mức hưởng các chế độ thai sản, hưu trí, tử tuất lại hưởng theo 1 mức tiền cụ thể, hoặc dựa trên mức lương cơ sở là không hợp lý.

Bởi, theo nguyên tắc của bảo hiểm là có đóng có hưởng, việc hưởng phải dựa trên mức đóng. Nền đóng căn cứ vào lương tối thiểu vùng để thỏa thuận mức lương ghi trong hợp đồng lao động.

Do đó, quy định hưởng các chế độ theo 1 mức tiền cụ thể thì qua mỗi năm các chỉ số CPI lại tăng thì mức tiền hưởng chế độ này không còn phù hợp thực tế.

“Người lao động lại phải chờ điều chỉnh Luật mới được hưởng mức trợ cấp mới. Bởi vậy, chúng tôi đề xuất quy định nền đóng bảo hiểm xã hội và mức hưởng các chế độ đều căn cứ theo lương tối thiểu vùng”, các hiệp hội kiến nghị.