Chỉ tiêu kinh tế 2010: Lo nhập siêu, mừng xuất khẩu

Nền kinh tế phục hồi khá nhanh song kinh tế vĩ mô vẫn thiếu nền tảng vững chắc, chất lượng tăng trưởng thấp, tiềm ẩn không ít bất trắc…

Với hàng loạt báo cáo của Chính phủ cùng kết quả thẩm tra tại các ủy ban của Quốc hội, nét đậm, nhạt của bức tranh kinh tế, xã hội, ngân sách năm 2010 đã hiện ra khá rõ nét, trước khi được đặt lên bàn nghị sự của Quốc hội tại kỳ họp thứ tám, sẽ khai mạc vào ngày 20/10 tới đây.

Ấn tượng nhất trong số 16/21 chỉ tiêu của năm 2010 đạt và vượt kế hoạch là tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu, ước thực hiện 19,1% (khoảng 68 tỷ USD) gấp hơn ba lần chỉ tiêu đã được Quốc hội thông qua.

Càng ấn tượng hơn nếu nhìn lại năm 2009. Khi nhìn vào bảng thống kê cụ thể mức tăng giảm của 25 chỉ tiêu so với kế hoạch đã được Quốc hội thông qua và kết quả thực hiện, con số âm (-) duy nhất nằm ở cột chỉ tiêu tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu. Với kế hoạch được Quốc hội thông qua là 3%, ước thực hiện năm 2009 đã báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ sáu là -9,9% và con số chính thức được "chốt"  là -8,9%.

Như vậy, sau 2009 - năm đầu tiên kim ngạch xuất khẩu giảm so với năm trước đó, kể từ năm 1986 - thì trong năm 2010, mức tăng của xuất khẩu đã vượt lên mức cao nhất trong số 21 chỉ tiêu, nhìn từ con số.

Về ý nghĩa, theo Chính phủ, kết quả này đã góp phần quan trọng vào việc giảm nhập siêu xuống dưới 20% và giảm bớt thâm hụt cán cân thanh toán quốc tế.

Dù vậy, dưới góc nhìn của cơ quan thẩm tra - Ủy ban Kinh tế của Quốc hội – thì chỉ tiêu xuất khẩu đạt gấp hơn ba lần chỉ tiêu cho thấy việc xây dựng các chỉ tiêu kinh tế còn nhiều bất cập. Gây ảnh hưởng không nhỏ cho việc lập các cân đối vĩ mô và hoạch định các chính sách kinh tế thích hợp.

Nhận xét này ngay lập tức đã nhận được phản hồi từ Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại cùng phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 2/10. Theo Thứ trưởng Cao Viết Sinh, 9 tháng qua xuất khẩu tăng giá 12%, tăng về lượng 10%. Về giá trị  tăng sản lượng khoảng 4 tỷ USD, còn tăng giá trên 5 tỷ USD.

 “Khi lập kế hoạch chúng tôi tính giá cả phục hồi chậm, mong muốn giá tăng cao hơi khó nên chỉ tính với mức tăng khoảng 6%, nay đạt được như thế rất là mừng”, ông Sinh nói.

Tuy nhiên, nhìn từ cân đối xuất nhập khẩu, Chủ nhiệm Hà Văn Hiền vẫn tỏ rõ sự lo ngại khi nhập siêu đạt mục tiêu dưới 20% kim ngạch xuất khẩu nhưnh số tuyệt đối dự kiến vẫn là 13,5 tỷ USD, tăng 5% so với năm 2009. Nếu loại trừ đá quý, kim loại quý xuất khẩu thì nhập siêu vẫn trên 22%, ông Hiền nhấn mạnh.

Thẩm tra của Ủy ban Kinh tế cho thấy, đây là yếu tố chính làm cho cán cân vãng lai thâm hụt khoảng 10% so với GDP. Trong khi theo tiêu chí của IMF thì tỷ lệ thâm hụt vãng lai 8% GDP sẽ ảnh hưởng đến cân đối vĩ mô của quốc gia.

Nhập siêu kéo dài trong nhiều năm (2009 là 12,85 tỷ USD) đã làm sụt giảm nguồn dự trữ ngoại hối, tăng công nợ quốc gia và gây phá giá đồng nội tệ. Thâm hụt cán cân vãng lai lớn cùng với thâm hụt ngân sách cao, nợ công có xu hướng tăng nhanh sẽ là những trở ngại lớn cho sự phát triển kinh tế trong những năm tới đây, cơ quan thẩm tra lo ngại.

Bởi vậy, Ủy ban Kinh tế không thể  ”gật đầu” hoàn toàn với dự kiến cân đối xuất nhập khẩu của Chính phủ trong năm 2011: tổng kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 74,8 tỷ USD, tăng 10% so với năm 2010, trong đó xuất khẩu của khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (không kể dầu thô) đạt khoảng 34,4 tỷ USD, chiếm khoảng 46,3% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Tổng kim ngạch nhập khẩu dự kiến khoảng 89,4 tỷ USD, tăng 9,7% so với năm 2010. Nhập khẩu của các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt khoảng 37,6 tỷ USD, chiếm 42% tổng kim ngạch nhập khẩu.

Nhập siêu năm 2011 dự kiến khoảng 14,6 tỷ USD, bằng khoảng 19,5% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Theo ủy ban kinh tế, con số 14,6 tỷ USD nhập siêu này chắc chắn sẽ gây thâm hụt cán cân vãng lai lớn. Trong khi dự trữ ngoại hối nhà nước chưa có nhiều khả năng tăng mạnh trong năm tới, mức thâm hụt cán cân vãng lai tiếp tục ở mức cao sẽ gây mất cân đối về cung cầu ngoại tệ, gây sức ép lên tỷ giá VND, Chủ nhiệm Hà Văn Hiền phân tích trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Do vậy, Ủy ban Kinh tế đã đề nghị phải có biện pháp quyết liệt hơn, tăng mạnh xuất khẩu, kiểm soát nhập khẩu chặt chẽ hơn, bảo đảm mức nhập siêu của năm 2011 không vượt quá mức năm 2010 (13,5 tỷ USD).