Chu kỳ giảm lãi suất toàn cầu đang khép lại

Mới chỉ vài tuần trước, bức tranh lãi suất toàn cầu vẫn còn khá dễ chịu, nhưng những diễn biến gần đây đã làm thay đổi hoàn toàn kỳ vọng của các nhà đầu tư. Năm 2026, tình hình lãi suất có thể sẽ biến động hơn nhiều so với những gì mà các nhà đầu tư đã dự báo.

Theo hãng tin Reuters, những phát biểu gần đây từ Thống đốc Ngân hàng Trung ương Australia (RBA) Michele Bullock và bà Isabel Schnabel - một thành viên hội đồng thống đốc Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) - đã làm nổi bật xu hướng trở nên cứng rắn của các ngân hàng trung ương lớn.

SỰ XOAY TRỤC BẤT NGỜ

Ông Bullock đã khiến thị trường bất ngờ, trong khi bà Schnabel không gây ngạc nhiên nhiều. Tuy nhiên, cả hai nhà hoạch định chính sách tiền tệ này đều nhấn mạnh một môi trường nhiều thách thức hơn trong năm tới mà ở đó, lãi suất có khả năng phải được điều chỉnh tăng thay vì tiếp tục giảm.

Một khó khăn chung đối với các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới ở thời điểm hiện tại là lạm phát vẫn dai dẳng trên mức mục tiêu, trong khi tăng trưởng nhìn chung ổn định.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) ngày 10/12 đã cắt giảm lãi suất như được kỳ vọng và dự báo sẽ chỉ giảm lãi suất một lần trong năm 2026. Chủ tịch Jerome Powell nhận định chính sách hiện đang ở trạng thái "trung lập" và động thái tiếp theo của Fed có thể sẽ không phải là tăng lãi suất.

Kỳ vọng của thị trường về lãi suất của các ngân hàng trung ương trong nhóm 10 đồng tiền chủ chốt (G10) cho thấy chỉ có ba ngân hàng trung ương là Fed, Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) và Ngân hàng Trung ương Na Uy (Norges) được dự báo sẽ cắt giảm lãi suất vào năm tới. Trong đó, các nhà giao dịch dự báo Fed sẽ giảm tổng cộng 0,75 điểm phần trăm, và hai ngân hàng trung ương còn lại sẽ giảm 0,5 điểm phần trăm.

Ngân hàng Trung ương Canada (BOC) và RBA hiện được dự báo sẽ tăng lãi suất tương ứng khoảng 0,35 và 0,5 điểm phần trăm trong năm tới. Mới chỉ vài tuần trước, việc cắt giảm lãi suất ở cả hai quốc gia này được coi là có khả năng hơn so với tăng lãi suất.

Vậy điều gì đã dẫn tới sự thay đổi như vậy?

Theo nhận định của nhà báo chuyên mục Jamie McGreever của Reuters, nhiều ngân hàng trung ương lớn đang ở vào một vị thế rất bất thường, vì họ vừa thực hiện chu kỳ cắt giảm lãi suất nhanh nhất trong nhiều thập kỷ ngoại trừ các giai đoạn suy thoái.

Trong trường hợp của Fed, đây là chu kỳ nới lỏng nhanh nhất từ giữa những năm 1980, trong khi ECB chưa bao giờ nới lỏng chính sách mạnh mẽ như vậy mà không có sự suy giảm kinh tế - theo các nhà phân tích của ngân hàng Deutsche Bank.

Lịch sử cho thấy không có gì ngạc nhiên khi việc nới lỏng nhanh chóng mà không có suy thoái thường dẫn đến sự tăng tốc mạnh mẽ của hoạt động kinh tế, đặc biệt nếu việc cắt giảm lãi suất đi kèm với chính sách tài khóa nới lỏng. Một bối cảnh như vậy sẽ mở đường cho việc tăng lãi suất trở lại nhanh hơn dự kiến. Đó có thể sẽ là những gì xảy ra vào năm tới.

Các ngân hàng trung ương hiện đang ở trong một trạng thái cân bằng mong manh - nhà kinh tế Jim Reid của Deutsche Bank nhận xét. Tất nhiên, khả năng Fed sắp tăng lãi suất là ở mức rất thấp. Nhưng với những gì đang diễn ra trong bức tranh kinh tế toàn cầu, đó không phải là một khả năng có thể loại trừ hoàn toàn trong năm 2026.

TÁC ĐỘNG ĐẾN THỊ TRƯỜNG

Khi các nhà đầu tư đánh giá lại triển vọng lãi suất của các ngân hàng trung ương toàn cầu, tỷ giá tiền tệ và giá trái phiếu có thể đặc biệt chịu tác động lớn, nhất là khi sự biến động trên các thị trường này hiện đang rất thấp.

Chỉ số "MOVE", một thước đo về sự biến động dự kiến trên thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ, đã giảm xuống mức thấp nhất trong 4 năm vào tuần trước. Tuần này, một chỉ số về sự biến động dự kiến của 6 loại tiền tệ chính so với đồng USD đã chạm mức thấp nhất kể từ tháng 7 năm ngoái.

Một hệ quả có thể xảy ra của sự dịch chuyển chính sách tiền tệ theo chiều hướng cứng rắn trên toàn cầu là áp lực bán ra mới đối với đồng yên Nhật.

Quan điểm đồng thuận của thị trường từ lâu là Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) sẽ tăng lãi suất vào năm 2026, nhưng kèm với đó là kỳ vọng rằng ít có ngân hàng trung ương G10 khác cũng tăng lãi suất. Kỳ vọng này mang lại một sự hỗ trợ trợ nhất định cho đồng tiền yên đang trên đà suy yếu.

Khi các ngân hàng trung ương khác xoay trục theo chiều hướng cứng rắn, việc hoạch định chính sách tiền tệ của BOJ sẽ trở nên phức tạp hơn và đồng yên có nguy cơ giảm trở lại mức thấp lịch sử gần đây là khoảng 162 yên/USD. Triển vọng đó có thể dẫn tới một động thái can thiệp vào thị trường ngoại hối của Bộ Tài chính Nhật Bản. Hiện tại, yên đang giao dịch ở mức hơn 155 yên đổi 1 USD.

Một hệ quả tiềm năng khác là sự suy yếu của các đồng tiền thị trường mới nổi. Khi các yếu tố khác không thay đổi, lãi suất tăng ở các nền kinh tế phát triển sẽ dẫn tới dòng vốn đổ vào đồng tiền của các nước này - những đồng tiền vốn đã có một ưu thế là được đánh giá an toàn hơn so với tiền tệ của các nền kinh tế mới nổi.

Cùng với đó, nhiều thị trường trái phiếu trên thế giới đã bắt đầu phản ánh tâm trạng lo lắng của nhà đầu tư, đặc biệt là thị trường trái phiếu chính phủ Nhật Bản. Một đợt bán tháo mạnh trái phiếu chính phủ Nhật Bản (JGB) đã khiến lợi suất dài hạn nhảy lên mức cao lịch sử.

Ngoài ra, lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Australia đã tăng 0,7 điểm phần trăm kể từ cuối tháng 10, lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 30 năm của Đức đạt mức cao nhất trong 14 năm vào thứ tuần này, và lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Canada đã tăng 0,35 điểm phần trăm chỉ trong hơn một tuần.