TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Doanh nghiệp Việt và giấc mơ xuất ngoại cổ phiếu
Trong số các doanh nghiệp Việt công khai kế hoạch đưa cổ phiếu lên sàn ngoại từ hơn 10 năm nay, có lẽ Vinamilk là doanh nghiệp kiên trì nhất
Sự kiện Công ty Cổ phần VNG ký kết biên bản ghi nhớ với Sở Giao dịch Chứng khoán NASDAG để thực hiện IPO và niêm yết cổ phiếu tại sàn chứng khoán số 1 về công nghệ và có quy mô thứ 2 trên thế giới vào chiều ngày 29/5/2017, một lần nữa hâm nóng ước mơ vươn tới sàn chứng khoán ngoại của các doanh nghiệp Việt.
Chuyện của 10 năm trước
Trong số các doanh nghiệp Việt công khai kế hoạch đưa cổ phiếu lên sàn ngoại từ hơn 10 năm nay, có lẽ Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) là doanh nghiệp kiên trì nhất. Tuy nhiên, do nhiều hạn chế từ pháp lý nên kế hoạch này đã tạm dừng giữa chừng, dù những nỗ lực của Vinamilk và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán không hề nhỏ.
Mặc dù, Vinamilk đã nhận được Thư chấp thuận niêm yết từ Sở Giao dịch Chứng khoán Singapore (SGX-ST) vào ngày 31/10/2008 về việc phát hành và niêm yết 8.763.784 cổ phiếu phổ thông mới của Vinamilk trong danh sách chính thức trên sàn giao dịch chính thức của SGX-ST, tuy nhiên, việc lựa chọn thời điểm niêm yết đã không thành hiện thực. Trong công bố thông tin sau đó, Hội đồng Quản trị Vinamilk cho biết sẽ thực hiện việc phát hành và niêm yết cổ phiếu trên SGX-ST khi điều kiện thị trường thuận lợi.
Ngoài Vinamlik, những tên tuổi khác như: SSI, Gemadept, PVDrilling, Kinh Đô... cũng từng đánh tiếng về việc lên sàn ngoại, gần thì ở Singapore, Hồng Kông, xa hơn là Anh, Hoa Kỳ. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, tính đến nay việc hiện diện của chứng khoán Việt Nam trên các sàn quốc tế vẫn chỉ là những con số lẻ loi.
Về trái phiếu doanh nghiệp, ngoài trường hợp của HAG, mới chỉ có Vingroup phát hành trái phiếu công ty thành công và niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán Singapore.
Về cổ phiếu, từng có trường hợp Công ty Cổ phần đầu tư và xây dựng Việt Nam-Cavico Corp đã sáp nhập với một công ty Mỹ để đạt tiêu chuẩn niêm yết tại sàn NASDAQ. Tuy nhiên, ngay sau đó, Cavico Corp đã buộc phải rời sàn NASDAQ vì lỗi công bố thông tin.
Đấy là câu chuyện của gần 10 năm trước, khi mà hành lang pháp lý còn hạn chế và hoàn thiện. Còn bây giờ, khi mà những ách tắc liên quan đến chính sách đã được gỡ bỏ, câu chuyện về pháp lý cho việc niêm yết trên sàn ngoại đã có bước chuyển biến khá tích cực và mở ra cơ hội cho nhiều doanh nghiệp Việt tiếp tục hy vọng về giấc mơ “xuất ngoại” cổ phiếu.
Không phải lúc nào doanh nghiệp muốn là được
Tháng 7/2012, Chính phủ ban hành Nghị định số 58/2012/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Chứng khoán và Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, với 3 điều thuộc Mục 2 Chương 3 quy định chi tiết về điều kiện, hồ sơ, thủ tục niêm yết. Nghị định 60/2015/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 58, có bổ sung thêm nội dung về chào bán và niêm yết chứng chỉ quỹ tại nước ngoài.
Thông tư 162/2015/TT-BTC ngày hướng dẫn việc chào bán chứng khoán ra công chúng, chào bán cổ phiếu để hoán đổi, phát hành thêm cổ phiếu, mua lại cổ phiếu, bán cổ phiếu quỹ và chào mua công khai cổ phiếu cũng dành chương VII hướng dẫn việc phát hành chứng khoán tại nước ngoài của doanh nghiệp Việt Nam.
Bà Tạ Thị Thanh Bình, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cho biết, với quy định hiện nay, doanh nghiệp chỉ cần đáp ứng điều kiện phát hành, niêm yết mới tại thị trường chứng khoán nước ngoài, thực hiện nghiêm chỉnh chế độ báo cáo là đủ yêu cầu. Hiện nay, cơ sở pháp lý để doanh nghiệp Việt Nam niêm yết cổ phần trên thị trường chứng khoán nước ngoài có thể nói là đầy đủ.
Nghị định 58 và Nghị định 60 bổ sung, Thông tư 162 quy định hồ sơ thủ tục. Quan điểm của cơ quan quản lý là khuyến khích các doanh nghiệp tận dụng các lợi thế huy động vốn của thị trường chứng khoán để có được cơ hội tốt để huy động vốn. Nếu doanh nghiệp Việt Nam có nhu cầu phát hành chứng khoán tại nước ngoài mà nộp đơn, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ tiếp tục hướng dẫn. Vấn đề còn lại là doanh nghiệp có kế hoạch hay không.
Theo lãnh đạo Vụ Phát triển thị trường, thời gian qua có một số thành viên lưu ký hỏi về thủ tục, nhưng mới chỉ dừng ở giai đoạn tham khảo mà chưa có chính thức đặt vấn đề nộp hồ sơ thủ tục.
Chính sách đã thông, nhưng hành trình ra sàn ngoại vẫn chưa hết vướng, mà lý do chủ yếu vẫn là việc chưa liên thông cơ chế giám sát công bố thông tin.
Khi chưa có sự hợp tác đủ chặt chẽ giữa Sở Giao dịch Chứng khoán trong nước - nơi doanh nghiệp niêm yết trong nước với các Sở Giao dịch Chứng khoán nước ngoài, nơi doanh nghiệp muốn niêm yết cổ phiếu, để đảm bảo thông tin hoạt động giám sát giao dịch công bố giữa các bên đồng thời, nhất quán.
Ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (VSD), cho rằng để xử lý câu chuyện phát hành và niêm yết cổ phiếu tại nước ngoài không hề đơn giản. Đó không chỉ là việc liên quan đến việc quản lý và quy định về tỷ lệ nắm giữ nước ngoài đối với các công ty Việt Nam có chứng khoán niêm yết tại nước ngoài, hướng dẫn về việc phân định, tính toán tỷ lệ niêm yết tại nước ngoài và tỷ lệ nắm giữ nước ngoài ở trong nước.
Bên cạnh đó, việc quản lý đăng ký, lưu ký cũng gặp một số khó khăn: văn bản pháp lý hiện tại mới đề cập đến điều kiện niêm yết, trách nhiệm báo cáo và nghĩa vụ của doanh nghiệp niêm yết tại sở giao dịch chứng khoán nước ngoài; chưa có quy định, hướng dẫn riêng về việc thực hiện và hoạt động đăng ký, lưu ký, thanh toán bù trừ đối với chứng khoán của các doanh nghiệp Việt Nam niêm yết ở nước ngoài.
Sau những lễ ký kết MOU tưng bừng tại các sàn chứng khoán quốc tế, thì câu chuyện niêm yết sàn ngoại của các doanh nghiệp Việt vẫn còn nhiều thách thức. Vì thế, câu chuyện niêm yết và hậu niêm yết của doanh nghiệp chắc chắn không phải doanh nghiệp muốn là được ngay.
Chuyện của 10 năm trước
Trong số các doanh nghiệp Việt công khai kế hoạch đưa cổ phiếu lên sàn ngoại từ hơn 10 năm nay, có lẽ Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) là doanh nghiệp kiên trì nhất. Tuy nhiên, do nhiều hạn chế từ pháp lý nên kế hoạch này đã tạm dừng giữa chừng, dù những nỗ lực của Vinamilk và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán không hề nhỏ.
Mặc dù, Vinamilk đã nhận được Thư chấp thuận niêm yết từ Sở Giao dịch Chứng khoán Singapore (SGX-ST) vào ngày 31/10/2008 về việc phát hành và niêm yết 8.763.784 cổ phiếu phổ thông mới của Vinamilk trong danh sách chính thức trên sàn giao dịch chính thức của SGX-ST, tuy nhiên, việc lựa chọn thời điểm niêm yết đã không thành hiện thực. Trong công bố thông tin sau đó, Hội đồng Quản trị Vinamilk cho biết sẽ thực hiện việc phát hành và niêm yết cổ phiếu trên SGX-ST khi điều kiện thị trường thuận lợi.
Ngoài Vinamlik, những tên tuổi khác như: SSI, Gemadept, PVDrilling, Kinh Đô... cũng từng đánh tiếng về việc lên sàn ngoại, gần thì ở Singapore, Hồng Kông, xa hơn là Anh, Hoa Kỳ. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, tính đến nay việc hiện diện của chứng khoán Việt Nam trên các sàn quốc tế vẫn chỉ là những con số lẻ loi.
Về trái phiếu doanh nghiệp, ngoài trường hợp của HAG, mới chỉ có Vingroup phát hành trái phiếu công ty thành công và niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán Singapore.
Về cổ phiếu, từng có trường hợp Công ty Cổ phần đầu tư và xây dựng Việt Nam-Cavico Corp đã sáp nhập với một công ty Mỹ để đạt tiêu chuẩn niêm yết tại sàn NASDAQ. Tuy nhiên, ngay sau đó, Cavico Corp đã buộc phải rời sàn NASDAQ vì lỗi công bố thông tin.
Đấy là câu chuyện của gần 10 năm trước, khi mà hành lang pháp lý còn hạn chế và hoàn thiện. Còn bây giờ, khi mà những ách tắc liên quan đến chính sách đã được gỡ bỏ, câu chuyện về pháp lý cho việc niêm yết trên sàn ngoại đã có bước chuyển biến khá tích cực và mở ra cơ hội cho nhiều doanh nghiệp Việt tiếp tục hy vọng về giấc mơ “xuất ngoại” cổ phiếu.
Không phải lúc nào doanh nghiệp muốn là được
Tháng 7/2012, Chính phủ ban hành Nghị định số 58/2012/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Chứng khoán và Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, với 3 điều thuộc Mục 2 Chương 3 quy định chi tiết về điều kiện, hồ sơ, thủ tục niêm yết. Nghị định 60/2015/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 58, có bổ sung thêm nội dung về chào bán và niêm yết chứng chỉ quỹ tại nước ngoài.
Thông tư 162/2015/TT-BTC ngày hướng dẫn việc chào bán chứng khoán ra công chúng, chào bán cổ phiếu để hoán đổi, phát hành thêm cổ phiếu, mua lại cổ phiếu, bán cổ phiếu quỹ và chào mua công khai cổ phiếu cũng dành chương VII hướng dẫn việc phát hành chứng khoán tại nước ngoài của doanh nghiệp Việt Nam.
Bà Tạ Thị Thanh Bình, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cho biết, với quy định hiện nay, doanh nghiệp chỉ cần đáp ứng điều kiện phát hành, niêm yết mới tại thị trường chứng khoán nước ngoài, thực hiện nghiêm chỉnh chế độ báo cáo là đủ yêu cầu. Hiện nay, cơ sở pháp lý để doanh nghiệp Việt Nam niêm yết cổ phần trên thị trường chứng khoán nước ngoài có thể nói là đầy đủ.
Nghị định 58 và Nghị định 60 bổ sung, Thông tư 162 quy định hồ sơ thủ tục. Quan điểm của cơ quan quản lý là khuyến khích các doanh nghiệp tận dụng các lợi thế huy động vốn của thị trường chứng khoán để có được cơ hội tốt để huy động vốn. Nếu doanh nghiệp Việt Nam có nhu cầu phát hành chứng khoán tại nước ngoài mà nộp đơn, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ tiếp tục hướng dẫn. Vấn đề còn lại là doanh nghiệp có kế hoạch hay không.
Theo lãnh đạo Vụ Phát triển thị trường, thời gian qua có một số thành viên lưu ký hỏi về thủ tục, nhưng mới chỉ dừng ở giai đoạn tham khảo mà chưa có chính thức đặt vấn đề nộp hồ sơ thủ tục.
Chính sách đã thông, nhưng hành trình ra sàn ngoại vẫn chưa hết vướng, mà lý do chủ yếu vẫn là việc chưa liên thông cơ chế giám sát công bố thông tin.
Khi chưa có sự hợp tác đủ chặt chẽ giữa Sở Giao dịch Chứng khoán trong nước - nơi doanh nghiệp niêm yết trong nước với các Sở Giao dịch Chứng khoán nước ngoài, nơi doanh nghiệp muốn niêm yết cổ phiếu, để đảm bảo thông tin hoạt động giám sát giao dịch công bố giữa các bên đồng thời, nhất quán.
Ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (VSD), cho rằng để xử lý câu chuyện phát hành và niêm yết cổ phiếu tại nước ngoài không hề đơn giản. Đó không chỉ là việc liên quan đến việc quản lý và quy định về tỷ lệ nắm giữ nước ngoài đối với các công ty Việt Nam có chứng khoán niêm yết tại nước ngoài, hướng dẫn về việc phân định, tính toán tỷ lệ niêm yết tại nước ngoài và tỷ lệ nắm giữ nước ngoài ở trong nước.
Bên cạnh đó, việc quản lý đăng ký, lưu ký cũng gặp một số khó khăn: văn bản pháp lý hiện tại mới đề cập đến điều kiện niêm yết, trách nhiệm báo cáo và nghĩa vụ của doanh nghiệp niêm yết tại sở giao dịch chứng khoán nước ngoài; chưa có quy định, hướng dẫn riêng về việc thực hiện và hoạt động đăng ký, lưu ký, thanh toán bù trừ đối với chứng khoán của các doanh nghiệp Việt Nam niêm yết ở nước ngoài.
Sau những lễ ký kết MOU tưng bừng tại các sàn chứng khoán quốc tế, thì câu chuyện niêm yết sàn ngoại của các doanh nghiệp Việt vẫn còn nhiều thách thức. Vì thế, câu chuyện niêm yết và hậu niêm yết của doanh nghiệp chắc chắn không phải doanh nghiệp muốn là được ngay.
