Tại phiên thảo luận tổ về dự thảo Nghị quyết về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Điện lực, Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Thi hành án dân sự diễn ra chiều 6/1, đại biểu Trần Thanh Mẫn, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội, yêu cầu việc sửa Luật này cần bám sát tinh thần phân cấp, phân quyền gắn với thanh tra, kiểm tra và trách nhiệm người đứng đầu.

CÓ CƠ CHẾ CHỊU TRÁCH NHIỆM RÕ RÀNG

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 8 Luật đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến rất trách nhiệm, chuẩn bị từ sớm, từ xa. Đây là lần đầu tiên Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về một dự án luật rất đặc biệt, khó, chưa từng có tiền lệ, hàm chứa các chính sách có tác động, ý nghĩa lớn về kinh tế - xã hội trong thời gian tới với phạm vi điều chỉnh, đối tượng chịu sự tác động khác nhau.

Thống nhất với phạm vi sửa đổi, bổ sung của dự án Luật như Tờ trình của Chính phủ, ông Mẫn đề nghị Chính phủ và cơ quan thẩm tra tiếp tục rà soát tổng thể, chi tiết các nội dung dự án Luật, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống văn bản pháp luật, bảo đảm tính khả thi của các quy định được sửa đổi, bổ sung lần này.

"Trong đó, cần lưu ý nhất là các quy định về phân cấp, phân quyền cho các bộ, ngành, địa phương gắn liền với thanh tra, kiểm tra, giám sát, bảo đảm cơ chế chịu trách nhiệm rõ ràng, nhất là cơ chế chịu trách nhiệm của người đứng đầu tại các bộ, ngành, địa phương", Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Theo đó, việc sửa đổi, bổ sung 8 luật này đều liên quan trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp. Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Chính phủ cần đặc biệt lưu ý 3 vấn đề cụ thể.

Thứ nhất, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền phải đi liền với cơ chế chịu trách nhiệm.

"Thực tế thời gian qua, mặc dù Bộ nào cũng nói đã phân cấp, phân quyền cho địa phương nhưng địa phương muốn làm được thì phải xin ý kiến của bộ chuyên ngành rồi mới làm", ông nêu rõ.

Thứ hai, phải bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo sự minh bạch, thông thoáng về trình tự, thủ tục, cải cách hành chính, tránh cơ chế xin – cho.

"Muốn tránh được cơ chế xin – cho thì các quy định trong dự thảo Luật phải hạn chế làm phát sinh thủ tục hành chính. Mặt khác, phải phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí có thể phát sinh từ dự án Luật", ông Mẫn nói.

Thứ ba, đây là dự án Luật khó, chưa từng có tiền lệ, do đó, Chính phủ cần tiếp tục làm rõ cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn việc ban hành một luật sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ một số nội dung trong nhiều luật.

Theo ông Mẫn, công tác tuyên truyền, giải thích pháp luật là rất quan trọng trong thời gian tới.

"Cầ tiếp tục bổ sung thuyết minh về tác dụng của việc sửa đổi, bổ sung các chính sách cụ thể là gì, khi nào; thuận lợi, khó khăn, tính khả thi… Những vấn đề này cần được giải thích nhiều đến người dân, doanh nghiệp chịu sự tác động của dự án luật trong quá trình triển khai thực hiện", ông nhấ mạnh.

Đồng quan điểm với ông Mẫn, tại thảo luận tổ sáng cùng ngày, đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa) cũng cho rằng việc phân cấp, phân quyền trong quyết định chủ trương đầu tư các dự án là rất cần thiết để thực hiện cải cách hành chính cũng như tạo điều kiện để triển khai nhanh các dự án.

"Hiện nay, việc triển khai các dự án sử dụng nguồn vốn ODA có nhiều vướng mắc về thay đổi tổng mức đầu tư, về ký hiệp định vay vốn, về tiến độ công tác giải phóng mặt bằng. Bên cạnh đó, mỗi lần có thay đổi chủ trương đầu tư phải có đề xuất với Thủ tướng Chính phủ dẫn đến mất rất nhiều thời gian. Vì vậy, việc phân quyền cho người đứng đầu cơ quan là rất cần thiết để thực hiện cải cách hành chính, cũng như tạo điều kiện để triển khai nhanh các dự án, mở ra giải pháp để các địa phương chủ động tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn, tổ chức hiệu quả các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội", ông Hải nêu quan điểm.

ĐÁNH GIÁ KỸ TÁC ĐỘNG

Tại phiên thảo luận tổ, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị cần phải cân nhắc kỹ lưỡng, nhất là kinh nghiệm thực tiễn, những vướng mắc trong thực thi những nội dung được sửa đổi.

Do đó, ông đề nghị Chính phủ cần đánh giá tác động cụ thể, kỹ lưỡng của những nội dung liên quan đến thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư (Điều 1 dự thảo Luật); phân cấp thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư (Điều 3 dự thảo Luật); thông tin cụ thể về số lượng, quy mô các gói thầu sẽ được hưởng tác động tích cực từ việc sửa đổi, bổ sung một số điều của 8 luật với phương án sửa đổi bổ sung cùng lúc với Luật Đấu thầu (khoản 4, Điều 1 dự thảo Luật); làm sao để Luật Đấu thầu khi đi vào tổ chức thực hiện không còn vướng mắc ở các ngành, địa phương để khi giải ngân vốn đầu tư công thì tiêu được tiền từ ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương và nhất là vốn ODA.

Về nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (Điều 7 dự thảo Luật), ông Mẫn đề nghị cần đánh giá tác động của việc điều chỉnh thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt thấp hơn đối với xe ô tô điện chạy pin tới ngân sách nhà nước; đồng thời, cần đánh giá tác động đến môi trường đối với số pin hết hạn sử dụng, không thể tái chế của ô tô điện.

Đối với nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực (khoản 2, Điều 4 dự thảo Luật), ông đề nghị, cần quan tâm đánh giá tác động của việc sửa đổi chính sách tới giá điện và các loại phí liên quan đến truyền tải điện; bảo đảm sự phù hợp của quy định về doanh nghiệp quốc phòng, an ninh với tính chất quan trọng, lĩnh vực nhạy cảm của quốc phòng - an ninh trong nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp (Điều 6 dự thảo Luật).

Ngoài ra, ông đề nghị Chính phủ khẩn trương bổ sung tổng kết đầy đủ, khách quan đối với thực trạng triển khai các quy định, chính sách hiện hành về hình thức sử dụng đất để thực hiện dự án xây dựng nhà ở thương mại; tổng kết thi hành Luật Điện lực để nghiên cứu toàn diện Luật Điện lực trong thời gian tới.