Năm 2024 đánh dấu một cột mốc đáng tự hào cho ngành game Việt Nam khi đạt doanh thu 13.663 tỷ đồng (tương đương 525 triệu USD), tăng 8,8% so với năm 2023. Đáng chú ý, tốc độ này cao gấp 2,5 lần so với tốc độ tăng trưởng của ngành game toàn cầu, đưa Việt Nam vươn lên Top 5 thế giới về sản xuất game.

THỜI ĐIỂM ĐỂ BỨT PHÁ

Trong đó, doanh thu từ thị trường quốc tế đã mang về hơn 2.000 tỷ đồng, cho thấy sức hấp dẫn của các sản phẩm “Made in Vietnam” trên thị trường quốc tế cũng như vị thế mới của Việt Nam trên bản đồ game thế giới: chuyển từ một thị trường tiêu thụ thành một trung tâm sáng tạo đầy tiềm năng của khu vực và thế giới.

Chia sẻ tại Talkshow “Game Việt Nam – Từ bản sắc văn hóa đến khát vọng toàn cầu” trong khuôn khổ Triển lãm A80, ông Lê Minh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả, cho biết từ năm 2016, Chính phủ đã ban hành chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa, trong đó xác định game là một trong 12 lĩnh vực trọng tâm.

“Việc game được công nhận là một trong 12 ngành công nghiệp văn hóa của Việt Nam cho thấy sự thay đổi rõ rệt về nhận thức”, ông Tuấn khẳng định.

Hiện tại, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang tiếp tục trình Chính phủ chiến lược phát triển mới cho giai đoạn 2030-2045, trong đó các sản phẩm trò chơi giải trí vẫn giữ vai trò trọng tâm. Điều này cho thấy Nhà nước không chỉ quản lý mà còn cam kết đồng hành, bảo hộ và tạo điều kiện để ngành game phát triển dài hạn.

Thời gian qua, ngành game Việt đã có bước phát triển đáng kể. Nếu như trước đây, các studio chủ yếu dừng lại ở việc Việt hóa ở mức cơ bản, giữ nguyên kịch bản và bản sắc của sản phẩm nước ngoài thì giờ đây, với năng lực sản xuất trong nước ngày càng được nâng cao và được thế giới công nhận, các yếu tố văn hóa Việt đã được đưa vào game một cách bài bản, có chiều sâu và được thế giới đón nhận.

Vì vậy, theo ông Nguyễn Ngọc Bảo, Tổng Giám đốc Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC, game không chỉ là một ngành công nghệ tiềm năng của Việt Nam mà còn là một công cụ, một phương tiện truyền tải văn hóa ra quốc tế.

Đồng tình với quan điểm này, Cục trưởng Cục Nghệ thuật Biểu diễn Nguyễn Xuân Bắc cho rằng sức hấp dẫn của game nằm ở khả năng lồng ghép các yếu tố văn hóa một cách tự nhiên, từ trang phục mang đậm bản sắc dân tộc, những cảnh đẹp, phong tục tập quán cho đến những kiến thức về lịch sử, vũ khí. Việc kết hợp hài hòa, nhuần nhuyễn giữa giá trị truyền thống và sự hiện đại sẽ luôn kích thích trí tò mò và nâng cao trải nghiệm của người chơi.

 “Khi những tựa game Made in Vietnam khai thác được lịch sử 4.000 năm, truyền thuyết, nghệ thuật, lễ hội… tôi sẵn sàng trở thành một người chơi nhiệt tình”, ông Bắc nói.

XÂY DỰNG HỆ SINH THÁI CÔNG NGHIỆP VĂN HÓA TOÀN DIỆN

Game không chỉ tồn tại trên màn hình máy tính hay điện thoại. Nhiều tựa game đã trở thành một phần của ký ức tập thể và phản chiếu đời sống văn hóa đương đại.

Audition và Au Mobile, ra đời gần hai thập kỷ trước, đã trở thành hiện tượng văn hóa số của giới trẻ Việt, nơi họ khẳng định cá tính qua âm nhạc, thời trang và vũ đạo. Trong khi đó, Football Pro lại tái hiện niềm đam mê cuồng nhiệt với môn thể thao vua, biểu tượng cho tinh thần đoàn kết và niềm tự hào tập thể.

Thành công của những tựa game này là nền móng để ngành game Việt tiến xa hơn, xây dựng một hệ sinh thái văn hóa toàn diện. Lấy ví dụ về game ẩm thực, ông Nguyễn Ngọc Bảo cho biết khi đưa yếu tố ẩm thực vào game, người chơi không chỉ giải trí mà còn được “thực hành” văn hóa ẩm thực trên môi trường số. Điều này không chỉ quảng bá cho một ngành công nghiệp văn hóa như ẩm thực mà còn có thể thúc đẩy du lịch, khi bạn bè quốc tế sau khi trải nghiệm game sẽ muốn đến Việt Nam để thực sự thưởng thức những món ăn đó.

Ông Nguyễn Xuân Bắc cũng đề xuất việc mở rộng hệ sinh thái game ra ngoài đời thực, chẳng hạn như tổ chức các show diễn giới thiệu văn hóa mà cộng đồng game thủ yêu thích, hoặc đưa những bộ trang phục cosplay được thiết kế tỉ mỉ vào các chương trình nghệ thuật biểu diễn đại chúng, không chỉ giới hạn trong các đại hội game.

“Nếu xây dựng được một hệ sinh thái game thật tốt để kết hợp với văn hóa, kết hợp với giáo dục, thông qua game để giáo dục truyền thống, giáo dục lịch sử thì tôi nghĩ rằng sẽ là một hướng đi đạt những hiệu quả rất tốt trong tương lai”, ông Bắc chia sẻ.

Bên cạnh đó, theo ông Nguyễn Ngọc Bảo, vấn đề quan trọng nữa là sự thay đổi trong vai trò của người chơi. Khi các yếu tố văn hóa dân tộc được lồng ghép một cách trân trọng và đầy tự hào, mỗi game thủ không còn là người tiêu thụ nội dung đơn thuần mà có thể trở thành một đại sứ văn hóa.

“Khi chúng ta đưa các yếu tố văn hóa vào trong game, bản thân mỗi người chơi sẽ cảm thấy tự hào về nguồn gốc, nguồn cội của mình. Vì vậy, mỗi người chơi sẽ là một đại sứ để lan tỏa giá trị văn hóa của Việt Nam", ông Bảo nhấn mạnh.

Để hiện thực hóa tầm nhìn này, ngành game cần sự hỗ trợ từ nhiều phía. Về phía doanh nghiệp, cần những cơ chế, chính sách hỗ trợ cụ thể về vốn, thuế để giúp doanh nghiệp trở nên lớn mạnh và đủ sức cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Về phía cơ quan quản lý, Cục Bản quyền tác giả cam kết sẽ luôn đồng hành, không chỉ ở khía cạnh pháp lý mà còn trong việc quảng bá, tạo niềm tin cho các doanh nghiệp mạnh dạn khai thác chất liệu văn hóa dân tộc.

Tuy vậy, một thách thức lớn đối với sự phát triển ngành game, theo ông Nguyễn Xuân Bắc là thay đổi định kiến xã hội về game. Ông cho rằng nhiều phụ huynh vẫn lo lắng về tác động tiêu cực của game. Ông kêu gọi  các bậc cha mẹ hãy thay đổi góc nhìn, tìm hiểu và tiếp cận game một cách văn minh để có thể hướng dẫn con em mình chơi game một cách hợp lý, cân bằng giữa giải trí, học hỏi và đảm bảo sức khỏe.