Đó là chất vấn của đại biểu Cao Đình Thưởng (Phú Thọ) với Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, sáng 30/10 tại Quốc hội.

Ông Thưởng nói, theo thống kê của Tổng cục Hải quan, từ đầu năm đến nay có 32.000 xe ô tô được nhập khẩu về Việt Nam. Trong đó, trên 90% xe được nhập khẩu từ các nước ASEAN, dù thuế nhập khẩu giảm từ 30% xuống 0% nhưng giá xe nhập khẩu từ các nước ASEAN thực chất không giảm, thậm chí một số mẫu xe khách hàng phải chịu giá cao hơn trước đây.

"Nếu tình trạng này cứ tiếp diễn, nhà nước sẽ thất thu thuế, người tiêu dùng thiệt hại về kinh tế. Chỉ có doanh nghiệp nhập khẩu hưởng lợi lớn. Vậy, với chức năng quản lý nhà nước, Bộ Công Thương lý giải như thế nào về tình trạng bất thường nói trên, ai là người phải chịu trách nhiệm?", đại biểu chất vấn.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Tuấn Anh nói, đối với Hiệp định AFTA của Việt Nam ký với ASEAN quy định ngày 1/11/2018 thì hàng rào thuế quan đối với sản phẩm ôtô là bằng 0. Đồng thời sắp tới hàng loạt hiệp định thương mại tự do khác mà Việt Nam đang tiếp tục thực hiện, ký kết và triển khai thực hiện như CPTPP, EVFTA đều có những nội dung sẽ tiếp tục cắt giảm hàng rào thuế quan.

Đây là những cam kết của các nước thành viên trong cắt giảm cung hàng rào thuế quan để tiếp cận thị trường nội địa của mình cho các doanh nghiệp và các nước khác, Bộ trưởng giải thích.

Theo Bộ trưởng, trong việc cắt giảm thuế này thì Việt Nam cũng đã tính toán rất kỹ trong quá trình đàm phán để đảm bảo được lợi ích của quốc gia, đặc biệt trong việc đảm bảo phục vụ cho nhu cầu ngày càng tăng của thị trường nội địa, nhu cầu của người tiêu dùng cũng như là những lợi ích và nhu cầu của các doanh nghiệp, của các ngành sản xuất. 

Chính vì vậy, bên cạnh mở cửa cho thị trường ô tô nội địa, cho việc các sản phẩm của AFTA của các nước ASEAN vào Việt Nam và sắp tới là các nước châu Âu... thì Việt Nam cũng có những điều kiện để mà tiếp tục tăng cường xuất khẩu, đẩy mạnh xuất khẩu những mặt hàng có lợi thế cũng như có điều kiện phát triển.

Bên cạnh đó, những chính sách đồng bộ trong phát triển các ngành sản xuất nội địa, trong các cơ chế ưu đãi đã có cũng như biện pháp tự vệ đã có trong sản xuất của ngành ô tô, cũng đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp ôtô nội địa và nhà đầu tư nước ngoài để phát triển thương hiệu ôtô của Việt Nam. 

"Với mong muốn là thị trường Việt Nam sẽ là một thị trường phát triển trên cơ sở phát triển mạnh mẽ các ngành công nghiệp ô tô trong nước cũng như đảm bảo nhập khẩu ô tô của nước ngoài để phục vụ cho nhu cầu của người tiêu dùng. Chính vì vậy, lợi ích của chúng ta sẽ được đảm bảo", Bộ trưởng khẳng định.

Bộ trưởng cũng nói thêm rằng, bên cạnh việc cắt giảm thuế thì cũng có những điều kiện để tăng cường hơn nữa những nguồn thu thuế khác từ doanh nghiệp, từ các lĩnh vực sản xuất và những nguồn thu khác cho ngân sách nhà nước. Đấy là điểm mà Việt Nam đạt được sự cân bằng cho việc tham gia vào các hiệp định thương mại tự do đã ký kết với các nước, trong đó có các nước ASEAN.

"Qua thống kê, chúng tôi nhận thấy từ đầu năm đến nay, việc nhập khẩu ô tô từ ASEAN vào Việt Nam cũng chưa có mức độ tăng đột biến trên tổng thể chung của kim ngạch nhập khẩu ôtô hàng năm đối với thị trường nội địa. Về cơ bản, chúng ta có quy mô thị trường ôtô nội địa khoảng gần 500.000 ôtô và nhập khẩu hàng năm của chúng ta khoảng trên dưới gần 200.000 ôtô nhập khẩu, còn lại là sản phẩm trong nước. Vì vậy, chúng tôi cho rằng cũng không có những vấn đề lớn đặt ra trong câu chuyện về thị trường nội địa và việc nhập khẩu ôtô", Bộ trưởng nhận định.

Dùng quyền tranh luận, đại biểu Thưởng cho rằng có lẽ Bộ trưởng chưa thật sự hiểu hết câu hỏi.

Ông Thưởng nêu lại: trong thời gian gần 1 năm qua xe ôtô nhập khẩ từ các nước ASEAN thuế giảm từ 30% xuống còn 0%. Cử tri chỉ nghĩ đơn giản là họ sẽ được thụ hưởng giá mua xe thấp hơn khoảng 30%. Nhưng trên thực tế, trong thời gian qua người mua xe vẫn phải mua với giá đắt hơn, rẻ hơn thì không đáng kể.

Và câu hỏi đối với Bộ trưởng Bộ Công Thương là nhà nước có thất thu thuế trong năm 2018 ở mảng này không? người dân có bị thiệt hại và thiệt hại đó thì ai chịu trách nhiệm? doanh nghiệp nhập khẩu có thu lợi thì vấn đề thu lợi đó có thu thuế hay không?

"Tôi đề nghị câu này Bộ trưởng Bộ Công Thương và Bộ trưởng Bộ Tài chính sẽ trả lời bằng văn bản và Bộ trưởng có thể chưa rõ ý chứ không phải chưa thật sự hiểu biết. Bộ trưởng Bộ Công Thương rất hiểu biết về lĩnh vực này", Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nói.

Như vậy, dù truyền hình trực tiếp thì cử tri cũng chưa thể biết ngay câu trả lời về sự bất thường của giá xe trong chất vấn của đại biểu Thưởng.