Theo thông tin từ các chuyên gia, năm 2024 quy mô thị trường du lịch Halal toàn cầu đạt khoảng 276 tỉ USD, dự kiến tăng lên 350 tỉ USD vào năm 2030 và có thể cán mốc 548,1 tỉ USD vào năm 2035.

Theo ông Lê Khắc Hoàng Sơn, Giám đốc Phát triển dự án Halal Việt Nam, báo cáo chỉ số du lịch Hồi giáo toàn cầu thống kê lượng khách du lịch Halal năm 2023 đạt 140 triệu lượt, năm 2024 ước đạt 160 triệu lượt. Với tốc độ tăng trưởng 6,1% mỗi năm và dân số Hồi giáo toàn cầu dự báo đạt 2,2 tỷ người vào năm 2030.

Dẫn chứng từ các doanh nghiệp lữ hành, mức chi trả của nhóm du khách Hồi giáo trung bình khoảng 1.800 USD/chuyến, vượt trội 30% so với mức chi thông thường của khách quốc tế. Nhóm khách này thường ưu tiên lựa chọn điểm đến thân thiện, phù hợp văn hóa, tín ngưỡng.

CẦN ĐỒNG BỘ NHIỀU GIẢI PHÁP

Nhận diện tiềm năng lớn từ dòng khách này, gần đây, ngành du lịch Việt Nam đã tổ chức nhiều đợt xúc tiến, quảng bá du lịch để thúc đẩy phát triển thị trường khách Hồi giáo đến Việt Nam. Tháng 10/2024, Việt Nam đã công bố bộ tiêu chuẩn quốc gia TCVN 14230:2024 “Dịch vụ du lịch thân thiện với người Hồi giáo - Các yêu cầu” để tạo thuận lợi cho việc thu hút khách du lịch Halal thăm quan, nghỉ dưỡng, du lịch MICE... tại Việt Nam.

Dù vậy, tại tọa đàm về du lịch Halal do Trường cao đẳng Du lịch Sài Gòn tổ chức mới đây, các chuyên gia cho rằng du lịch Halal Việt Nam vẫn đối mặt không ít thách thức. Hạ tầng và dịch vụ đạt chuẩn Halal còn thiếu, nguồn nhân lực hiểu biết về văn hóa Hồi giáo chưa nhiều. Sự kết nối giữa lữ hành - điểm đến - truyền thông chuyên biệt chưa hình thành. Doanh nghiệp cũng chưa được tiếp cận đầy đủ về tiêu chuẩn và nhu cầu của du khách Hồi giáo.

Để tận dụng cơ hội, ông Lê Khắc Hoàng Sơn nhấn mạnh trước hết cần phát triển hệ thống lưu trú, ẩm thực, thánh đường và tiện ích thân thiện Halal. Song song, đào tạo nguồn nhân lực là điều bắt buộc, từ hướng dẫn viên, khách sạn, nhà hàng cho tới các chương trình giáo dục chuyên ngành du lịch. Nhà nước nên có chính sách ưu đãi cho các doanh nghiệp đầu tư vào mảng này, đồng thời mở rộng hợp tác song phương với các quốc gia Hồi giáo như UAE, Malaysia hay Indonesia.

Cũng theo ông Sơn, truyền thông và công nghệ sẽ là "chìa khóa" để đưa du lịch Halal Việt Nam ra thế giới. Việc tham gia các hội chợ quốc tế, kết hợp với KOLs Hồi giáo để quảng bá, cùng những chiến dịch đa nền tảng trên TikTok, Instagram, YouTube hay Podcast sẽ giúp lan tỏa hình ảnh điểm đến thân thiện và có trách nhiệm.

Đồng tình, ông Karim Lĩnh, giám đốc Trung tâm Đào tạo Halal Việt Nam (HVN), nhấn mạnh về công tác đào tạo nhân lực trong việc đáp ứng nhu cầu du lịch Halal. Từ lái xe, hướng dẫn viên, điều hành tour cho đến nhân viên khách sạn, nhà hàng đều phải được tập huấn bài bản về nhận thức Halal.

Đây không đơn thuần là kiến thức nghiệp vụ mà còn là kỹ năng giao tiếp văn hóa, giúp tạo dựng sự tin tưởng từ phía khách hàng Hồi giáo. "Khi doanh nghiệp nắm vững Halal và thực hiện nghiêm túc, họ không chỉ mở cửa đón 2,2 tỉ người Hồi giáo trên thế giới, mà còn tạo dựng hình ảnh Việt Nam như một điểm đến sạch, an toàn và có trách nhiệm", ông Lĩnh nhấn mạnh.

PHẢI ĐẦU TƯ NGHIÊM TÚC CHO ĐÀO TẠO

Tại tọa đàm, ThS Phan Bửu Toàn, Phó hiệu trưởng Trường cao đẳng Du lịch Sài Gòn, thẳng thắn chỉ ra nguồn nhân lực phục vụ du lịch Halal đang thiếu trầm trọng cả về số lượng lẫn chất lượng. Theo thạc sĩ Toàn, trong gần 10 năm, Hà Nội mới đào tạo được khoảng 100 - 200 người có thể sử dụng tiếng Ả Rập, TP.HCM thậm chí còn ít hơn.

Trong khi đó, du khách đến từ Malaysia, Indonesia - những quốc gia Hồi giáo Đông Nam Á, ngày càng đông. “Chỉ riêng việc tìm hướng dẫn viên nói tiếng Ả Rập trong hơn 9.000 hướng dẫn viên tại TP.HCM đã là thách thức”, ông Toàn nhấn mạnh.

Vấn đề thứ hai là sự thiếu hụt dịch vụ đạt chuẩn Halal. Dù tại TP.HCM đã có một số nhà hàng treo chứng nhận Halal, nhưng nhiều nơi hoạt động chưa đúng chuẩn, thậm chí nhanh chóng thất bại do chưa hiểu rõ yêu cầu của cộng đồng người Hồi giáo. Ngay cả trong thiết kế tour, việc tìm được nhà hàng Halal ngoài bán kính 150 km từ TP.HCM cũng là trở ngại lớn.

Trong bối cảnh này, ThS Phan Bửu Toàn nhìn nhận việc đào tạo cần bắt đầu ngay từ những kỹ năng cơ bản nhất. Đặc biệt, năng lực ngoại ngữ như tiếng Ả Rập, tiếng Malaysia hay tiếng Indonesia phải được xem là yêu cầu hàng đầu.

Ông Toàn đề xuất một hướng đi thực tế: tận dụng sự phối hợp với các trường ngoại ngữ trong và ngoài nước. Những đơn vị này vốn đã đào tạo sẵn các ngôn ngữ hiếm, nếu được bổ sung thêm kiến thức về nghiệp vụ du lịch và tiêu chuẩn Halal, sẽ nhanh chóng tạo ra nguồn hướng dẫn viên mới.

Ngược lại, với lực lượng hướng dẫn viên và nhân viên du lịch hiện có, các khóa đào tạo ngắn hạn về văn hóa Hồi giáo, kỹ năng phục vụ Halal, kết hợp bồi dưỡng ngoại ngữ sẽ giúp họ nâng cao năng lực, đáp ứng ngay nhu cầu của thị trường. Ông cũng nhấn mạnh đến lợi thế đặc thù tại các địa phương có cộng đồng Hồi giáo đông đảo như Ninh Thuận, An Giang. Nếu được định hướng và đào tạo bài bản về du lịch, họ sẽ trở thành lực lượng nhân sự bản địa quý giá.

TS. Phú Văn Hẳn, Phó chủ tịch, Tổng thư ký Hội Dân tộc học – Nhân học TP.HCM, cũng nhấn mạnh giải pháp tạm thời là cần thiết nhưng về lâu dài, muốn hoạt động du lịch bền vững rất cần gắn với đào tạo. “Chứng chỉ Halal chỉ có giá trị khi được cộng đồng Hồi giáo công nhận. Do đó, việc đào tạo không thể chỉ dừng ở lý thuyết hay chạy theo chứng chỉ, mà phải gắn với sự am hiểu văn hóa, tôn giáo,” TS. Hẳn nói.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông An Sơn Lâm, Tổng giám đốc Công ty Thuyền Buồm Đông Dương, nhìn nhận: trước đây, công ty phục vụ khách Indonesia, Malaysia giống như khách quốc tế thông thường. Nhưng sau thời gian trải nghiệm, doanh nghiệp mới nhận ra nhu cầu đặc thù của họ, và đã phải "đặt hàng" đào tạo nhân viên. Điều này phản ánh nhận thức mới của doanh nghiệp rằng muốn giữ chân du khách Halal, phải đầu tư nghiêm túc cho đào tạo.

Tại Hà Nội, ông Trương Quốc Hùng, Chủ tịch Câu lạc bộ Lữ hành UNESCO Hà Nội, cho biết câu lạc bộ và các doanh nghiệp tại thủ đô đã phải đã ký kết hợp tác với Trung tâm Đào tạo Halal để nâng cao nhận thức, nhân lực phục vụ thị trường này. Đồng thời, nỗ lực xây dựng “hệ sinh thái du lịch Halal toàn diện”, từ dịch vụ mặt đất, nhà hàng, khách sạn, điểm tham quan đến truyền thông và marketing.