Trong chuyến kiểm tra cụm cảng nước sâu Cái Mép -Thị Vải lớn nhất cả nước ngày 20/3, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu về tình hình kinh tế - xã hội, trong đó bàn về định hướng phát triển cảng biển nói chung và cảng Cái Mép nói riêng thời gian tới.

THÁO GỠ VƯỚNG MẮC VỀ HẠ TẦNG

Bà Rịa Vũng Tàu được xác định là cửa ngõ vươn ra biển lớn của khu vực Đông Nam Bộ (là khu vực đầu tàu kinh tế của Việt Nam, đóng góp đến 33% GDP của cả nước) và của Việt Nam, hội nhập trực tiếp với các tuyến biển xa xuyên đại dương.

Theo Quy hoạch phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam, Cảng biển Bà Rịa – Vũng Tàu được xác định là cảng tổng hợp quốc gia, cửa ngõ quốc tế (loại IA), đảm nhận vai trò là cảng trung chuyển quốc tế. 

Cùng với cảng biển Hải Phòng, Bà Rịa - Vũng Tàu tạo thành hai cực quan trọng về phát triển cảng biển của Việt Nam với những lợi thế rất lớn như vừa có điều kiện tự nhiên phát triển cảng, vừa có hậu phương cảng lớn. 

Từ hai cảng biển này đã hình thành hành lang kinh tế quan trọng kết nối các trung tâm kinh tế quan trọng nhất của cả nước (Hà Nội và Tp.HCM) và kết nối quốc tế với Trung Quốc, Campuchia.

Những năm qua, khối lượng hàng hóa tăng trưởng ổn định. Riêng năm 2020, cảng biển Bà Rịa - Vũng Tàu đạt khối lượng gần 113 triệu tấn, trong đó có hơn 7,5 triệu TEU container, chiếm 16% tổng hàng hóa cả nước và chiếm 34% tổng hàng container thông qua cảng biển Việt Nam. Cảng cũng tiếp nhận thành công một trong những tàu container lớn nhất thế giới hiện nay với trọng tải 214.121 DWT, qua đó đã nâng tầm vị thế của cảng biển Bà Rịa - Vũng Tàu và của Việt Nam.

Tuy nhiên, hệ thống cảng biển Việt Nam nói chung và cảng biển Bà Rịa - Vũng Tàu nói riêng còn có những hạn chế, yếu kém nhất định. Trong đó phải kể đến như tầm nhìn chưa theo kịp xu thế phát triển hàng hải quốc tế, kết nối yếu và thiếu về năng lực (gồm cả về hạ tầng kết nối phần cứng – hạ tầng giao thông, hạ tầng logistisc như cảng cạn, depot và phần mềm- dịch vụ hải quan, kiểm dịch…), thiếu các cơ chế, chính sách đột phá để thúc đẩy kinh tế hàng hải, thúc đẩy trung chuyển và thu hút nguồn lực...

Lãnh đạo tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu xác định sẽ tiếp tục tập trung vào các ngành kinh tế trụ cột là công nghiệp, hệ thống cảng biển, du lịch và nông nghiệp công nghệ cao. Trong đó, vấn đề khai thác và phát huy hệ thống cảng biển, tăng cường kết nối với TpHCM, tỉnh Đồng Nai và các địa phương khác trong Vùng Đông Nam Bộ được coi là vấn đề then chốt trong giai đoạn tới.

Lãnh đạo Bà Rịa – Vũng Tàu cho biết, yêu cầu đầu tư hạ tầng kết nối cảng với các trung tâm kinh tế trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam vẫn là vấn đề cần tiếp tục đặc biệt quan tâm. Từ Bà Rịa - Vũng Tàu kết nối với các tỉnh trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và miền Tây Nam Bộ chỉ có duy nhất tuyến đường bộ Quốc lộ 51, dẫn đến tình trạng thường xuyên quá tải.

Để phát huy được vai trò hệ thống cảng nước sâu khu vực Cái Mép - Thị Vải, tạo động lực tăng trưởng và nâng cao hiệu quả tăng trưởng chung của toàn vùng, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương tiếp tục quan tâm đầu tư các dự án hạ tầng giao thông kết nối liên vùng.

Tại buổi làm việc, một số đề xuất khác cũng được đưa ra như nạo vét luồng sông, tăng độ sâu để đón tàu lớn hơn, tiếp tục triển khai đồng bộ hạ tầng kết nối giao thông đến cụm cảng nước sâu, kết nối đường bộ với hệ thống đường cao tốc, cầu Phước An. Bên cạnh đó, một số ý kiến mong muốn sớm có đường sắt kết nối khu Cảng vào đường sắt quốc gia...

Theo lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải, cụm cảng Cái Mép – Thị Vải và cảng hàng không Long Thành là 2 công trình quan trọng nhất của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Bộ xác định tập trung đầu tư vào các công trình trọng điểm, trong đó có cụm cảng này. Hiện luồng vào cảng có độ sâu -14,5m, có thể đón tàu 100.000 tấn, để cạnh tranh khu vực, Bộ ủng hộ việc nạo vét để đạt độ sâu tối thiểu -15,5m.

SỚM TRIỂN KHAI CAO TỐC, ĐƯỜNG SẮT KẾT NỐI CÁI MÉP - THỊ VẢI

Ghi nhận các ý kiến, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng vùng Đông Nam Bộ phát triển là nhờ có cảng. Thời gian qua, tăng trưởng của các cảng biển Bà Rịa – Vũng Tàu rất đáng mừng, khoảng 20%/năm.

Cho rằng cần có điều kiện đủ để phát triển cảng là hạ tầng kết nối giao thông, thủ tục hải quan, đội tàu đủ mạnh và phương thức giải tỏa hàng hóa, Thủ tướng nhất trí với Bộ Giao thông vận tải ưu tiên nạo vét đoạn luồng từ phao số 0 đến khu bến container Cái Mép đạt độ sâu đến -15,5m cho tàu lớn ra vào thuận tiện. Tổ chức các tuyến đường thủy nội địa kết nối, đặc biệt với đồng bằng sông Cửu Long, quy hoạch hệ thống bến bãi gom hàng, cảng cạn, thực hiện dịch vụ logistic.

Thủ tướng ủng hộ đề xuất sớm triển khai đầu tư tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, hoàn thành xây dựng cảng Phước An đã được ghi vốn, tạo thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa đến cảng này. 

"Nếu chỉ có điều kiện tự nhiên thuận lợi là cảng nước sâu nhưng mà giao thông không được giải quyết thì không cách nào phát triển xứng tầm khu vực, quốc tế", Thủ tướng nhấn mạnh. "Các bộ ngành, địa phương cần nghiên cứu dự án đoạn đường sắt Biên Hòa – Cái Mép như một phần nối dài của tuyến đường sắt Bắc - Nam để vận chuyển hàng hóa từ các vùng miền đến Cái Mép - Thị Vải".

Thủ tướng cũng yêu cầu nghiên cứu đầu tư hạ tầng logistics, ưu tiên trung tâm logistics Cái Mép Hạ để thúc đẩy dịch vụ cảng tại Cái Mép. Đồng thời, nghiên cứu xây dựng trung tâm phân phối hàng hóa kết nối sân bay quốc tế Long Thành và cảng biển Cái Mép - Thị Vải nhằm kết hợp vận tải giữa hàng không và đường thủy.

Để thông quan nhanh chóng và thuận lợi đối với khu vực này, Thủ tướng giao Bộ Tài chính sớm hình thành trung tâm kiểm tra chuyên ngành tập trung với trang thiết bị hiện đại, đầy đủ để kịp thời thông quan hàng hóa.

Quy hoạch thị xã Phú Mỹ, hay thành phố Vũng Tàu cần lưu ý đưa yếu tố những nơi này sẽ trở thành nơi đặt trụ sở của hệ thống các đại lý vận tải biển, các nhà khai thác, trung chuyển cấp, các đại lý bảo hiểm, dịch vụ tài chính ngân hàng tạo nền tảng kết nối giữa cảng biển và các chủ tàu, các nhà cung cấp dịch vụ.

ĐƯA CÁI MÉP - THỊ VẢI THÀNH CẢNG BIỂN ĐẲNG CẤP THẾ GIỚI VÀO NĂM 2045

Cho rằng phát triển công nghiệp để tạo nguồn hàng tại chỗ rất quan trọng, Thủ tướng nhất trí việc nghiên cứu thành lập khu mậu dịch tự do tại Cái Mép để các tập đoàn chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu về đây nhằm tận dụng lợi thế cảng nước sâu.

"Chúng ta xác định đây là một cảng nước sâu có tiềm lực lớn của một trong những cảng hàng đầu thế giới, chúng ta phải có tư duy mới trong phát triển", Thủ tướng nói.

Thủ tướng giao Bộ Giao thông vận tải, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tập trung cao độ và mọi biện pháp phát triển nhanh hơn nữa, đồng bộ hơn nữa, khả năng cạnh tranh cao hơn nữa để phát triển hệ thống cảng biển và logistic tại Bà Rịa - Vũng Tà. 

"Trước hết là Cái Mép - Thị Vải ngang tầm khu vực vào năm 2030, cạnh tranh ngang hàng với Singapore và trở thành một đầu mối cảng biển đẳng cấp thế giới vào năm 2045. Năm 2045, chúng ta xác định tầm nhìn một Việt Nam hùng cường thì tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu với hệ thống cảng biển và logistic ở đay đóng vai trò, vị trí rất quan trọng", người đứng đầu Chính  phủ nhấn mạnh.

Nằm trong phạm vi cụm cảng Cái Mép - Thị Vải, Gemalink là cảng nước sâu lớn nhất Việt Nam, một trong số 19 cảng trên thế giới có khả năng đón được các siêu tàu lớn nhất hiện nay - Ảnh: VGP

Với mục tiêu đó, Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, cần được khẩn trương hoàn thiện trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, khắc phục triệt để những hạn chế, bất cập trong quy hoạch, đầu tư phát triển, quản lý khai thác cảng biển, đánh thức những tiềm năng sẵn có của nước ta với hơn 3000 km đường bờ biển.

Tại buổi làm việc, vấn đề đầu tư hạ tầng tại huyện Côn Đảo cũng được thảo luận. Theo Quy hoạch đến năm 2030, huyện Côn Đảo đón 300.000 lượt khách. Tuy nhiên, năm 2019 huyện đã đón gần 397.000 lượt khách, vượt dự báo đến năm 2030 của quy hoạch đã được phê duyệt. Lãnh đạo tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho rằng, cần thiết phải đầu tư hạ tầng trên địa bàn huyện Côn Đảo, nhất là cấp điện.

Đại diện Bộ Công Thương cho biết, Bộ đã tính toán phương án đưa điện lưới quốc gia ra đảo bằng đường dây 110KV, đi ngầm dưới biển. Tổng vốn đầu tư khoảng 4.800 tỷ đồng. Ghi nhận ý kiến, Thủ tướng giao Bộ Công Thương đề xuất phương án cụ thể về cấp điện cho Côn Đảo.