Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng Nhật Bản sẽ chấp nhận nhập khẩu xe bán tải F-150 cỡ lớn của hãng xe Mỹ Ford. Theo hãng tin Bloomberg, phát biểu này là dấu hiệu mới nhất cho thấy Washington và Tokyo đang bất đồng trong cách hiểu về thỏa thuận thương mại song phương đạt được mới đây.

Ông Trump đưa ra tuyên bố trên trong lúc nhà đàm phán hàng đầu của Nhật Bản là Bộ trưởng Bộ Phục hồi kinh tế Ryosei Akazawa đang trên đường tới Washington để hối thúc Mỹ thực hiện cam kết giảm thuế đối với ô tô và phụ tùng ô tô Nhật Bản xuống 15% từ mức 27,5% hiện tại.

“Họ sẽ nhập khẩu xe của chúng ta. Họ  sẽ mua những chiếc Ford F-150 rất đẹp, một loại xe rất tốt. Và tôi chắc chắn xe của chúng ta sẽ rất tốt ở đó và những thứ khác đang hoạt động rất tốt ở đây, cũng sẽ hoạt động tốt ở đó ”, ông Trump nói về Nhật Bản trong một cuộc trả lời phỏng vấn được hãng tin CNBC phát sóng hôm thứ Ba tuần này.

Theo Bloomberg, sự mơ hồ đang bao trùm nhiều nội dung khác nhau của thỏa thuận thương mại Mỹ - Nhật, làm dấy lên lo ngại ở Nhật Bản về việc thực thi thỏa thuận, đặc biệt là liên quan đến thuế quan ô tô.  Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba cho biết trong một cuộc họp báo được tổ chức tại Hiroshima hôm thứ Tư: “Có rất nhiều cuộc tranh luận về thuế quan, nhưng chúng tôi đã đạt được một thỏa thuận. Như các quan chức chính phủ Mỹ tham gia các cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Nhật trước đây đã tuyên bố, việc thực hiện thỏa thuận khó khăn hơn nhiều so với việc đạt nhất trí”.

Thuế ô tô của Mỹ đối với Nhật Bản hiện đang ở mức 27,5% - gồm mức 2,5% trước đó và mức 25% mới được ông Trump áp lên tất cả ô tô và linh kiện ô tô nhập khẩu. Việc Mỹ giảm thuế quan ô tô xuống 15% cho Nhật Bản sẽ làm giảm bớt cú sốc đối với nước này, nhưng thuế suất đó vẫn sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến một lĩnh vực vốn từ lâu đã là trụ cột của nền kinh tế Nhật Bản.

“Điều đáng chú ý là thỏa thuận Mỹ-Anh mất 54 ngày để thực hiện”, Bộ trưởng Akazawa nói với báo giới khi được hỏi về vấn đề thuế quan ô tô sau khi ông hạ cánh xuống Washington vào sáng thứ Tư theo giờ Nhật Bản.

Một câu hỏi khác là liệu mức thuế đối ứng 15% của Mỹ đối với tất cả hàng hóa Nhật sẽ cộng thêm vào các mức thuế hiện tại hay tất cả các mức thuế hiện tại sẽ được chuẩn hóa thành 15% hay không. Đây là một sự khác biệt tiềm ẩn khác trong cách hiểu của Mỹ và Nhật Bản về thỏa thuận thương mại giữa hai nước.

Mặc dù ông Akazawa đã tuyên bố rằng các mức thuế sẽ được điều chỉnh về mức 15% thay vì mức thuế 15% được cộng vào các mức hiện tại, nhưng sắc lệnh hành pháp cập nhật thuế đối ứng mà ông Trump ký mới đây cho thấy việc chuẩn hóa về 15% chỉ áp dụng cho Liên minh châu Âu (EU) và sẽ không được áp dụng đối với Nhật Bản.

“Có rất nhiều chi tiết liên quan đến mức thuế này, vì vậy chúng tôi đang tìm cách thảo luận chi tiết về những điểm này”, ông Akazawa nói thêm.

Ông Trump  từ lâu đã phàn nàn về việc ô tô Mỹ không phổ biến ở Nhật Bản, nhưng hầu hết các chuyên gia đều có chung quan điểm rằng đó là do xe Mỹ nói chung không phù hợp với thị trường Nhật Bản chứ không phải do bất kỳ rào cản thương mại nào. Dòng xe Ford F-150 mà ông Trump đề cập tới trong cuộc trao đổi với CNBC có bề rộng 2 mét chưa tính gương, và kích thước như vậy có thể hạn chế tính hữu dụng của loại xe này trên các con đường của Nhật Bản. Nhiều con đường ở nước này có chiều rộng chưa đến 4 mét cho cả hai làn xe - theo dữ liệu chính phủ công bố năm 2012.  Khoảng một nửa số hộ gia đình ở Nhật Bản sở hữu những loại xe nhỏ hơn, với bề rộng chưa đến 1,5 mét, để di chuyển dễ dàng hơn trên những con đường hẹp.

Trong cùng cuộc trả lời phỏng vấn CNBC, ông Trump gọi gói đầu tư trị giá 550 tỷ USD mà Nhật Bản hứa rót vào Mỹ kèm theo thỏa thuận thương mại giữa hai nước là một khoản “tiền thưởng ký hợp đồng” giống như của một cầu thủ bóng chày. Ông nói: “Tôi đã nhận được một khoản tiền thưởng ký hợp đồng từ Nhật Bản trị giá 550 tỷ USD. Đó là tiền của chúng ta. Đó là tiền chúng ta được dùng để đầu tư theo ý muốn”.

Phía Nhật Bản cho biết chỉ 1-2% tổng số tiền nói trên sẽ là đầu tư thực tế, phần còn lại là các khoản vay và bảo lãnh vay. Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba cho biết các khoản đầu tư sẽ được thực hiện theo yêu cầu của các công ty tư nhân và mang lại lợi ích cho cả Nhật Bản và Mỹ.

Ông Akazawa nói khi được đề nghị giải thích sự khác biệt giữa Nhật và Mỹ trong cách diễn giải về chương trình đầu tư nói trên: “Thỏa thuận là về việc xây dựng chuỗi cung ứng trong nước ở Mỹ. Lời hứa là Nhật Bản sẽ đầu tư vào Mỹ khi việc đó có lợi cho Nhật Bản”.