"Nhận thức và hiểu biết về pháp luật liên quan đến việc xâm hại trẻ em, tôi nói rất thật lòng là chưa chuẩn xác ở mọi cấp và nhiều người dân", Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhận định.

Nhận định này được Phó thủ tướng đưa ra tại cuối buổi làm việc sáng 16/1 với đoàn giám sát Quốc hội về việc thực hiện chính sách về phòng, chống xâm hại trẻ em.

Trước đó, từ chiều 15/1 nhiều thành viên đoàn giám sát đã bày tỏ băn khoăn về tính chính xác trong đánh giá tình hình, khi số liệu còn chưa đầy đủ, thiếu thống nhất.

Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhắc đi nhắc lại so sánh những số liệu tại báo cáo chỉ như phần nổi của tảng băng chìm, mà không đánh giá chính xác sẽ khó có giải pháp hiệu quả.

Chưa nói có sách, mách có chứng

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cũng nêu sự thực là chưa có hệ thống dữ liệu bài bản để "nói có sách, mách có chứng" về tình hình xâm hại trẻ em.

"Chúng ta chưa có hệ thống dữ liệu tốt, kể cả một bộ chỉ quản lý 1 lĩnh vực cũng không có dữ liệu. Vì thế mới xảy ra câu chuyện như các đồng chí nói là "băng chìm", "băng nổi". Chúng ta nên rà lại các dữ liệu cho đến bây giờ mình có, ít nhất thì các dữ liệu phải thống nhất, không mâu thuẫn nhau. Từ đó đặt ra so sánh với trước đây để có đánh giá", ông nói.

Nguyên nhân không có dữ liệu và dữ liệu không thống nhất, Phó thủ tướng nhấn mạnh là liên quan đến câu chuyện nhận thức và hiểu biết về pháp luật liên quan đến việc xâm hại trẻ em, "tôi nói rất thật lòng là chưa chuẩn xác ở mọi cấp và nhiều người dân".

Luật Trẻ em quy định xâm hại trẻ em là hành vi gây tổn hại về thể chất, tình cảm, tâm lý, danh dự, nhân phẩm của trẻ em dưới các hình thức bạo lực, bóc lột, xâm hại tình dục, mua bán, bỏ rơi, bỏ mặc trẻ em và các hình thức tổn hại khác. Thử hỏi bao nhiêu người trong xã hội hiểu đúng việc này?, Phó thủ tướng phân tích.

Dẫn con số từ các báo cáo nêu mỗi năm có 2.000 vụ xâm hại trẻ em, Phó thủ tướng cho biết có hỏi một vị ở toà án là nên dùng từ gì? Đây phải chăng chỉ là những vụ xâm hại nghiêm trọng đã được phát hiện, xử lý? Còn bây giờ chưa có những số liệu tin tưởng được 100%. Nhưng nghiên cứu của các tổ chức quốc tế thì thấy rằng số liệu này do chúng ta chưa hiểu đúng thế nào là xâm hại, Phó thủ tướng phân tích.

Ông cũng nhắc lại rằng trước Quốc hội ông cũng đã phát biểu, các khảo sát thì khác nhau nhưng thế giới trên một nửa số trẻ em bị xâm hại. Riêng ở Việt Nam, các con số đều cho thấy tỷ lệ là hơn 60%.

Sau đó, lãnh đạo Chính phủ dẫn ra 3 con số thể hiện việc hiểu chưa đúng về xâm hại trẻ em.

Thứ nhất, trong một chương trình khảo sát về bạo lực gia đình được nghiên cứu tương đối bài bản, phỏng vấn các phụ nữ thì 3% phụ nữ được phỏng vấn nói mình bị bạo lực khi dưới 15 tuổi.

Hai, khảo sát học sinh tiểu học từ 8 tuổi trở xuống, 20% số các cháu được hỏi nói đã bị nhận hình thức kỷ luật có xâm hại đến cơ thể, đó là chưa kể các hình thức kỷ luật xâm hại đến tinh thần qua lời nói.

Ba, theo nghiên cứu sơ bộ, Việt Nam có 200 nghìn trẻ tự kỷ, trong đó hơn một nửa là tự kỷ tăng động và phần nhiều các cháu này bị bỏ rơi, bỏ mặc.

Chỉ con số này thôi, nếu so với con số 2.000 trường hợp/năm là chênh lệch rất lớn. Nên đây không chỉ là vấn đề về số liệu mà là vấn đề về nhận thức, Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Theo ông, ngoài phân tích tình hình thế giới, xu thế… thì cũng nên phân tích đặc điểm của Việt Nam, liên quan đến việc thực hiện quyền trẻ em và xâm hại trẻ em. Ví dụ, truyền thống, thói quen "quá ôm trẻ" nên quyền trẻ em được tham gia, được bày tỏ thì ở những nước như Việt Nam so với thế giới thì đánh giá khó khăn. Chúng ta ít coi trọng ý kiến của trẻ.

Thứ hai, còn có tư tưởng yêu cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi. Thử hỏi những người xung quanh chúng ta, có bao nhiêu người từ nhỏ tới lớn chưa bị ông bà, bố mẹ đánh đòn hay đay nghiến.

Thứ ba, còn tư tưởng trọng nam khinh nữ.

Thứ tư, nhiều chuyện do công nghiệp hoá đô thị hoá nên nhiều người làm việc xa nhà, con cái không được sống với bố mẹ, thậm chí nhiều trường hợp không được sống với ông bà. Khảo sát ở các khu công nghiệp, 10 nghìn trường hợp là con cái không được sống với bố mẹ, Phó thủ tướng thông tin thêm.

Có tỉnh cả năm không bố trí xu nào 

Phát biểu trước Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và xã hội Đào Ngọc Dung nhắc lại nỗi lo của nhiều thành viên đoàn giám sát khi mà xảy ra nhiều vụ xâm hại ở ngay chính gia đình và trường học.

Hai môi trường an toàn nhất cho trẻ em thì vừa qua đều có chuyện, thời gian qua hình như công tác tuyên truyền đang chú trọng bề rộng, chưa chú ý đến những địa bàn xảy ra vi phạm nhiều nhất, ông Dung nói.

Theo Bộ trưởng, bảo vệ trẻ em thì có nhiều cơ quan được giao nhiệm vụ, nhưng ngay cả "nhạc trưởng" cũng chưa hoàn thành trách nhiệm.

Phân vai rõ nhưng làm chưa tốt, có địa phương cả năm không bố trí xu nào cho phòng chống xâm hại trẻ em, có địa phương hỏi Bộ trưởng là lấy tiền ở đâu. Nếu thực sự quan tâm thì cần có dòng ngân sách riêng cho phòng chống xâm hại trẻ em, Bộ trưởng nói.