Nhiều sai phạm tại dự án 122 triệu USD ở Hà Nội

Ngày 9/12, Thanh tra Chính phủ công bố kết luận thanh tra dự án đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng đô thị Bắc Thăng Long - Vân Trì, Hà Nội.

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, dự án đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng đô thị Bắc Thăng Long - Vân Trì là dự án lớn của thành phố Hà Nội, có tổng vốn đầu tư hơn 122 triệu USD, trong đó vốn ODA vay ưu đãi của Nhật Bản là 18 triệu USD, vốn trong nước 104 triệu USD.

Tuy nhiên, trong quá trình quản lý, triển khai thực hiện dự án đã xảy ra một số sai phạm.

Cụ thể, về khảo sát lập, thẩm định, phê duyệt và phê duyệt điều chỉnh dự án, UBND thành phố Hà Nội và chủ đầu tư chậm triển khai thực hiện. Dự án được Thủ tướng phê duyệt vào tháng 10/1997 nhưng thực tế đến đầu năm 2012 mới được triển khai thực hiện; công tác khảo sát, quy hoạch diện tích sử dụng đất của dự án chưa sát với thực tế, dẫn đến tổng mức đầu tư và quy mô sử dụng đất của dự án phải điều chỉnh bổ sung tới 4 lần.

Dự án tổ chức thực hiện chậm, không bảo đảm thời hạn như đã cam kết trong Hiệp định vay vốn ODA, phải điều chỉnh giảm nguồn ODA, tăng vốn trong nước và thời gian hoàn thành dự án, dẫn đến hiệu quả sử dụng nguồn vốn ODA không cao, trong khi nguồn vốn trong nước còn khó khăn nhưng vẫn phải bổ sung bù vào phần vốn ODA để tiếp tục thực hiện phần con flaij của dự án do Hiệp định vay vốn ODA kết thúc.

Đặc biệt, Thanh tra Chính phủ phát hiện UBND thành phố Hà Nội không thực hiện lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, vi phạm quy định của pháp luật. Chính việc thiếu quy hoạch chi tiết dẫn đến việc kết nối hạ tầng kỹ thuât với các dự án khác trong khu vực về sau sẽ gặp nhiều khó khăn và không đánh giá được sự phù hợp của dự án với quy hoạch.

Kết luận cũng chỉ ra, việc bố trí tái định cư cho các hộ dân bị thu hồi đất tại các khu tái định cư thực hiện chậm, nguồn kinh phí dành cho việc thực hiện chính sách tạm cư phải kéo dài nhiều năm, đời sống của các hộ gia đình bị thu hồi đất phải di chuyển chỗ ở chưa được ổn định, dẫn đến hiệu quả của chính sách tái định cư không đạt được mục tiêu đề ra.

Về thực hiện một số gói thầu của dự án, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện hàng loạt sai phạm, với số tiền lên đến hàng trăm tỷ đồng.

Cơ quan thanh tra phát hiện việc bán thầu của một số nhà thầu sau khi trúng thầu là sai quy định thu lợi bất chính, trong đó gói thầu số 4, nhà thầu thi công xây dựng là Tổng công ty Xây dựng Hà Nội, qua 2 lần chuyển nhượng trái phép thu gần 4 tỷ đồng; gói thầu 8 giếng ngoài đê, nhà thầu thi công xây dựng là Tổng công ty Cấp thoát nước và Môi trường Việt Nam, qua 2 lần chuyển nhượng trái phép thu hơn 1,65 tỷ đồng.

Đối với việc điều chỉnh thiết kế đối với một số hạng mục của gói thầu xây dựng số 2, 4, 5 liên quan đến đường nối kênh giữa, đường gom thuộc gói thầu CP2, theo hồ sơ thiết kế kỹ thuật đã được phê duyệt và đã tổ chức thi công, khi thay đổi thiết kế bản vẽ thi công chưa kịp thời, dẫn đến phải đào bỏ một phần khối lượng nền đường mà trước đó nhà thầu đã thi công, gây lãng phí số tiền hơn 1,93 tỷ đồng.

Việc không tổ chức thực hiện  một số nội dung công việc thuộc chi phí khác như: chi phí kiểm định chất lượng công trình, bảo hiểm công trình, thẩm tra thiết kế, dự toán… trong dự toán của 8 gói thầu sử dụng vốn trong nước đã được phê duyệt, có giá trị trên 3,27 tỷ đồng, dẫn đến khó khăn trong việc kiểm tra chất lượng công trình, kiểm soát khối lượng, đơn giá, định mức để phê duyệt dự toán.

Ngay cả khi các cơ quan thanh kiểm tra kết luận một số nội dung và đưa ra kiến nghị trong giai đoạn đầu của dự án nhưng không được UBND thành phố đốc thúc chỉ đạo triệt để, có tính chất buông xuôi trong thời gian dài, dẫn đến việc thu hồi số tiền sai phạm về ngân sách nhà nước bị thất thoát. Hiện vẫn còn số lượng tiền lớn sai phạm cho đến nay chưa thực hiện, với tổng số tiền trên 97 tỷ đồng.

Với những sai phạm trên, Thanh tra Chính phủ kết luận trách nhiệm thuộc UBND thành phố Hà Nội, chủ đầu tư mà cụ thể là Ban Quản lý các dự án trọng điểm phát triển đô thị Hà Nội và các dự án trọng điểm phát triển đô thị và các cơ quan, đơn vị, cá nhân có liên quan qua các thời kỳ.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND thành phố Hà Nội có biện pháp khắc phục, chấn chỉnh toàn bộ tồn tại, sai phạm, yêu cầu thu hồi về tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ số tiền hơn 5,6 tỷ đồng; xem xét loại khỏi quyết toán số tiền hơn 7,67 tỷ đồng và hơn 4 triệu Yên Nhật; xử lý số tiền 3,27 tỷ đồng do không thực hiện thuộc chi phí khác trong dự toán của 8 gói thầu sử dụng vốn trong nước đã phê duyệt; số tiền này không được thanh, quyết toán vốn đầu tư xây dựng công trình, vì các công trình này đã hoàn thành, nghiệm thu, thanh toán, bàn giao đưa vào sử dụng.

Về xử lý hành chính, Thanh tra Chính phủ yêu cầu UBND thành phố Hà Nội tổ chức kiểm điểm nghiêm túc trách nhiệm và có hình thức xử lý đối với tập thể UBND thành phố và cá nhân có liên quan trong chỉ đạo, điều hành triển khai thực hiện dự án.