Bức tranh lợi nhuận quý 1/2018 tính đến thời điểm hiện tại đã rõ nét khi mà hầu hết các doanh nghiệp niêm yết đã công bố kết quả kinh doanh. Bên cạnh những doanh nghiệp đạt kết quả kinh doanh tốt, vượt trội, cũng có không ít công ty có kết quả kém so với cùng kỳ, thậm chí chìm trong thua lỗ.

Theo thống kê của Công ty Cổ phần Chứng khoán Sài Gòn (SSI), có 706 doanh nghiệp đã có báo cáo với tổng lợi nhuận trong quý 1/2018 đạt 38.935,8 tỷ đồng, tăng 21,62% so với cùng kỳ năm trước. 

Tuy nhiên, hơn phân nửa trong số doanh nghiệp đó vẫn có kết quả kinh doanh ảm đạm với khoảng 335 doanh nghiệp bị sụt giảm lợi nhuận và 130 doanh nghiệp  báo lỗ (trong đó có khoảng 94 doanh nghiệp bị thua lỗ nặng).

Những "mảng tối" u ám

Dẫn đầu trong danh sách những doanh nghiệp lỗ nặng nhất trong quý 1/2018 là Tổng công ty Cổ phần Khoan và Dịch vụ khoan dầu khí (mã chứng khoán PVD) với mức lỗ nặng đến 239 tỷ đồng (cùng kỳ năm 2017, PVD cũng lỗ gần 201 tỷ đồng). 

Đây có thể cũng là nguyên nhân khiến giá cổ phiếu PVD rơi từ mức đỉnh cao nhất trong 1 năm qua tại 30.600 đồng/cổ phiếu (ngày 29/1/2018) về mức "đáy" 14.750 đồng/cổ phiếu (phiên ngày 4/5/2018), và chốt phiên 22/5/2018 đang dừng ở mức 15.350 đồng/cổ phiếu.

Theo giải trình, PVD đã tăng số lượng giàn khoan tự nâng hoạt động. Do đơn giá thấp và chi phí cố định cao (lãi vay libor tăng hơn 1,5% so với cùng kỳ, khấu hao tăng trong khi giàn khoan hoạt động nhiều hơn) đã dẫn đến lợi nhuận sau thuế giảm. Năm 2018, mặc dù đặt mục tiêu doanh thu 3.000 tỷ đồng nhưng PVD không đặt mục tiêu lợi nhuận cụ thể mà chỉ đặt mục tiêu... không lỗ.

Kế đến là công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủy sản An Giang (mã chứng khoán AGF) lỗ hơn 96 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ trước đó lãi gần 1,4 tỷ đồng. Lỗ lũy kế tại thời điểm 31/12/2017 lên gần 189 tỷ đồng. 

Hoạt động kinh doanh của AGF trong những tháng đầu năm 2018 không mấy khả quan khi hầu hết doanh thu bán hàng hóa đều giảm. Do thua lỗ, giá cổ phiếu AGF cũng giảm mạnh gần nửa so với mức giá đầu năm, hiện ở mức 5.380 đồng/cổ phiếu. Và cổ phiếu AGF bị đưa vào diện bị kiểm soát đặc biệt từ 7/3/2018 và chỉ được giao dịch vào phiên chiều theo phương thức khớp lệnh và thỏa thuận.

Công ty Cổ phần Thủy điện Miền Trung (mã chứng khoán CHP) lỗ 74,2 tỷ đồng, giảm hơn 153% so với cùng kỳ năm trước (lợi nhuận sau thế đạt 139 tỷ đồng). Đây cũng là con số thua lỗ cao nhất trong lịch sử hoạt động của công ty. 

Nguyên nhân thua lỗ là do trong năm 2018 công ty tạm dừng phát điện để thực hiện công tác đại tu tổ máy H1 và bảo trì đường hầm dẫn nước theo định kỳ kết hợp xử lý mái chính diện Nhà máy thủy điện A Lưới.

Khó khăn của CHP còn được phản ánh trong kế hoạch kinh doanh năm 2018, khi doanh thu đặt ra giảm 30% so với thực hiện 2017, chỉ 613 tỷ đồng; lợi nhuận sau thuế là 170 tỷ đồng, chỉ bằng 40% của năm 2017.

Thua lỗ thành... truyền thống

Trong danh sách các doanh nghiệp báo lỗ trong quý 1/2018, có nhiều doanh nghiệp  lỗ liên tục nhiều năm liền và được liệt vào danh sách có... truyền thống lỗ. Nổi bật trong số này là Công ty Cổ phần Vận tải và Thuê tàu biển Việt Nam (mã chứng khoán VST). 

Theo báo cáo tài chính quý 1/2018, VST tiếp tục lỗ ròng 74 tỷ đồng. Đây cũng là quý lỗ thứ 25 liên tiếp của VST và năm 2017 cũng là năm thứ 6 liên tiếp, VST có lợi nhuận sau thuế âm. Hiện, VST đang bị đưa vào danh sách cổ phiếu hạn chế giao dịch, và giá đang ở mức 700 đồng/cổ phiếu.

Kế đến, Công ty Cổ phần Thuận Thảo (mã chứng khoán GTT) cũng là doanh nghiệp "nổi tiếng" vì... liên tục báo lỗ. Trong quý 1/2018, GTT có mức lỗ 42 tỷ đồng, đây là quý thứ 12 liên tiếp, công ty có lợi nhuận sau thuế âm. 

Còn nhớ, trước năm 2014, công ty có kết quả kinh doanh khá tốt nhưng từ năm 2014 và 2015, GTT lỗ liên tiếp dẫn đến cuối tháng 5.2016, công ty phải hủy niêm yết trên sàn HOSE, chuyển sang sàn UpCom.

Một cái tên cũng khá quen thuộc là Công ty Cổ phần vận tải biển Việt Nam - Vosco (mã chứng khoán VOS) với mức lỗ trong quý 1 hơn 30 tỷ đồng. Nguyên nhân lỗ là do thị trường duy trì ở mức kém quá lâu, lượng cung tàu vẫn tăng làm cho giá cước tiếp tục sụt giảm, trong khi giá nhiên liệu lại tăng khá mạnh so với cùng kỳ năm trước nên kết quả kinh doanh của công ty bị ảnh hưởng lớn. Tính đến cuối quý 1/2018, lỗ lũy kế của công ty đã lên tới hơn 821 tỷ đồng. Năm 2018, công ty đặt mục tiêu cân bằng thu chi lợi nhuận trước thuế.

Trong khi đó, theo báo cáo tài chính hợp nhất quý 1/2018, cCông ty Cổ phần công nghiệp gốm sứ Taicera (mã chứng khoán TCR) lỗ hơn 29 tỷ đồng. Đây cũng là quý thứ 5 liên tiếp, doanh nghiệp này kinh doanh không có lãi. Hiện giá cổ phiếu TCR chỉ 2.700 đồng/cổ phiếu.

Tình cảnh thua lỗ cũng tiếp tục lặp lại ở Tổng công ty Dung dịch khoan và hóa phẩm dầu khí (mã chứng khoán PVC) khi báo lỗ tiếp gần 13 tỷ đồng - doanh nghiệp này đã lỗ trong cả 2 năm 2016 và 2017, mục tiêu của năm 2018 là có lãi 12 tỷ đồng. Công ty Cổ phần Bao bì dầu thực vật (mã chứng khoán VPK) cũng lỗ quý thứ 6 liên tiếp - quý 1 lỗ gần 10 tỷ đồng.

Lỗ nặng nhất trong số các doanh nghiệp có "truyền thống" lỗ là Công ty Cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc (mã chứng khoán DHB) với mức lỗ ròng hơn 81 tỷ đồng trong quý 1/2018, dù so với cùng kỳ mức lỗ này đã giảm khá mạnh (cùng kỳ 2017 lỗ 217 tỷ đồng). 

Trước đó, trong hai năm 2016 và 2017, công ty lần lượt lỗ 1.041 tỷ đồng và 606 tỷ đồng. Năm 2018, DHB đặt mục tiêu doanh thu đạt 702 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế đạt hơn 19 tỷ đồng. Tuy nhiên, cổ phiếu DHB lâu nay "trắng" giao dịch, chỉ đứng giá ở mức 1.400 đồng/cổ phiếu.

Nhìn chung, con số 130 doanh nghiệp thua lỗ, trong số hơn 700 doanh nghiệp niêm yết theo công bố báo cáo tài chính quý 1/2018, thì chưa đến mức báo động. Tuy nhiên, kết quả này cũng gây tâm lý bất an cho các nhà đầu tư, gây ảnh hưởng đến thị trường, nhất là các doanh nghiệp có mức lỗ kéo dài nhiều năm. Điều này lý giải phần nào sự lao dốc mạnh của thị trường trong thời gian dài vừa qua.