Nobel kinh tế 2014 về tay tác giả “thuần phục kẻ mạnh”

Theo hãng tin Reuters, giải Nobel kinh tế 2014 đã thuộc về nhà kinh tế người Pháp Jean Tirole, tác giả của những “phân tích về quy luật và sức mạnh của thị trường".

Theo công bố của Viện Hàn lâm khoa học Hoàng gia Thụy Điển ngày 13/10, nghiên cứu đoạt giải Nobel kinh tế năm nay phân tích cách thức quản lý và điều tiết - hay nói cách khác là “thuần phục” - các tập đoàn, công ty kinh doanh lớn.

Tirole được đánh giá là một trong những nhà kinh tế học có ảnh hưởng lớn nhất thế giới hiện nay. Ông đã có nhiều nghiên cứu quan trọng trong một số lĩnh vực, trong đó được đánh giá cao nhất là cách hiểu và quản lý các ngành công nghiệp bị thống trị bởi số ít các công ty.

Có một thực tế là có nhiều ngành trên thế giới nằm dưới sự thao túng, độc quyền của một số ít công ty. Nếu không có sự quản lý, điều tiết, thị trường sẽ nảy sinh rất nhiều vấn đề không mong muốn, như giá sản phẩm cao hay công ty mới không thể thâm nhập.

Từ những năm Tirole đã bắt đầu nghiên cứu vấn đề này. Các phân tích của ông về những công ty nắm quyền lực lớn trên thị trường đã giúp giải quyết các vấn đề làm thế nào chính phủ có thể quản lý các vụ mua bán sáp nhập hoặc các tập đoàn lớn hay làm thế nào để quản lý các công ty độc quyền.

Trước đó, các nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách đã luôn tìm cách đặt ra quy định cho tất cả ngành công nghiệp. Họ ưu tiên các chính sách đơn giản, như áp giá trần cho các công ty độc quyền hay cấm các đối thủ hợp tác với nhau, đồng thời cho phép liên kết giữa các công ty có vai trò khác nhau trong chuỗi giá trị. Nhưng Tirole chỉ ra rằng, các biện pháp này có thể hoạt động tốt trong một số điều kiện nhất định, nhưng sẽ khiến thị trường tổn thương trong những trường hợp còn lại.

Theo các phân tích của Tirole, chính sách quản lý sẽ là tốt nhất nếu được áp dụng tùy từng ngành công nghiệp. Trong nhiều bài báo và tựa sách, ông đã đưa ra một khung thiết kế chính sách chung, áp dụng cho nhiều ngành công nghiệp, từ viễn thông đến ngân hàng. Dựa trên các nghiên cứu này, chính phủ các nước sẽ có biện pháp tốt hơn để khuyến khích các công ty lớn vừa tăng năng suất, mà lại không gây hại đến đối thủ và khách hàng.

Tirole sinh năm 1953 tại Troyes (Pháp) và lấy bằng Tiến sĩ năm 1981 tại Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), Mỹ . Ông hiện là Giám đốc Khoa học tại Học viện Công nghiệp Kinh tế, thuộc Trường Kinh tế Toulouse, Đại học Toulouse 1 Capitole (Pháp).

Cũng như những người đoạt giải Nobel khác, nhà khoa học này sẽ được trao giải thưởng trị giá 8 triệu kronor Thụy Điển, tương đương 1,1 triệu USD.

Năm ngoái, giải Nobel kinh tế được trao cho 3 nhà khoa học người Mỹ với công trình phân tích giá tài sản.