Kể từ khi khởi động cuộc chiến thuế quan trong nhiệm kỳ cầm quyền thứ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump luôn tự hào rằng chiến lược này của ông giúp mang lại thu ngân sách từ thuế quan nhiều chưa từng thấy cho quốc khố.

“Chúng ta đang có nhiều tiền chảy về, nhiều chưa từng thấy trong lịch sử đất nước”, ông Trump nói vào cuối tuần trước về tiền thu được từ thuế quan.

Số liệu từ Bộ Tài chính Mỹ công bố cách đây ít ngày cho thấy Chính phủ Mỹ thu gần 30 tỷ USD tiền thuế quan trong tháng 7, tăng 242% so với cùng kỳ năm ngoái. Từ tháng 4 đến nay, Chính phủ Mỹ thu được tổng cộng 100 tỷ USD tiền thuế quan, nhiều gấp 3 lần so với cùng kỳ năm 2024.

Theo hãng tin CNN, ông Trump đã đưa ra ý tưởng về sử dụng tiền thu được từ thuế quan, gồm dùng tiền đó để trả bớt nợ của Chính phủ liên bang và phát “séc hoàn thuế quan” cho người dân Mỹ.

“Mục đích của việc tôi đang làm chủ yếu là trả bớt nợ của đất nước. Việc trả nợ này sẽ chiếm số lượng lớn. Nhưng tôi nghĩ cũng có khả năng chúng ta sẽ thu được nhiều tiền đến nỗi có thể phát cho người dân Mỹ”, ông Trump nói hôm thứ Ba.

Trước mắt, tiền thu từ thuế quan - cũng như các loại thuế khác - vẫn được chuyển vào một quỹ chung do Bộ Tài chính Mỹ quản lý. Tiền từ quỹ này được Bộ Tài chính sử dụng để trang trải các hóa đơn của Chính phủ, chẳng hạn chi trả chương trình An sinh Xã hội.

Khi thu ngân sách không đủ để trang trải các hóa đơn, Chính phủ Mỹ rơi vào tình trạng thâm hụt ngân sách và phải đi vay để bù vào. Hiện nay, nợ của Chính phủ Mỹ đã lên tới hơn 36 nghìn tỷ USD và vẫn tiếp tục tăng. Dù chưa đủ để cân bằng khoản thâm hụt ngân sách 1,4 nghìn tỷ USD của Chính phủ Mỹ trong tài khóa hiện tại, tiền thu được từ thuế quan đã giúp giảm bớt thâm hụt này.

“Không có cách nào tốt hơn để sử dụng tiền thuế quan”, nhà kinh tế cấp cao Brett Ryan của ngân hàng Deutsche Bank nói với hãng tin CNN về việc dùng tiền thu được từ thuế quan để trả nợ chính phủ.

Nếu Quốc hội Mỹ ủng hộ ý tưởng của ông Trump về phát tiền thu được từ thuế quan cho người Mỹ, thâm hụt ngân sách của Chính phủ Mỹ sẽ không được cải thiện - theo nhà kinh tế Ernie Tedeschi thuộc tổ chức nghiên cứu Budget Lab của Đại học Yale. “Đó là một chính sách sai lầm để thực thi vào thời điểm này”, ông Tedeschi nói, cho rằng việc phát tiền như vậy còn đẩy lạm phát tăng cao.

Dù giúp cải thiện tình hình ngân sách của Chính phủ Mỹ, thuế quan cũng đi kèm những tác động bất lợi đối với nền kinh tế Mỹ. Đến nay, các công ty Mỹ đã hấp thụ phần lớn chi phí tăng thêm do thuế quan mà không tăng giá hàng hóa nhập khẩu. Tuy nhiên, đã có một số mặt hàng buộc phải tăng giá và lạm phát ở Mỹ có dấu hiệu tăng trở lại. Nhiều công ty như Walmart và P&G đã cảnh báo phải tăng giá trong thời gian tới.

Ngoài ra, sự bất định do thuế quan cũng khiến nhiều công ty trì hoãn việc tuyển dụng thêm lao động, dẫn tới sự suy yếu của việc làm. Báo cáo việc làm tháng 7 công bố tuần trước đã mang tới những con số xấu hơn dự báo.

“Thuế quan sẽ gây hệ quả tiêu cực đối với nền kinh tế Mỹ”, ông Tedeschi nói. Budget Lab ước tính rằng thuế quan sẽ khiến khiến tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Mỹ giảm 0,5% trong năm nay và năm tới.

Trong khi đó, chính quyền ông Trump có cách nhìn khác, lập luận rằng đạo luật giảm thuế và chi tiêu được công bố gần đây, cùng với tiền thu được từ thuế quan, sẽ dần thúc đẩy kinh tế Mỹ theo thời gian.