Quyền sử dụng mặt nước biển có là quyền tài sản?

Tại kỳ họp thứ ba của Quốc hội, đã có ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị xem xét quyền sử dụng mặt nước biển của tổ chức, cá nhân được giao/cho thuê mặt nước biển là quyền tài sản.

Thông tin này được nêu trong báo cáo giải trình của Uỷ ban Khoa học - Công nghệ và Môi trường về dự thảo Luật Thuỷ sản (sửa đổi), trong phiên họp sáng 14/8 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.

Là cơ quan thẩm tra dự án luật này, Uỷ ban Khoa học - Công nghệ và Môi trường cho biết, hiện quyền chuyển nhượng, thừa kế, cho thuê lại, thế chấp, góp vốn giá trị sử dụng mặt nước biển đã được quy định tại Luật Thủy sản 2003 thông qua hình thức quyết định cho thuê.

Tuy nhiên, hình thức này chưa được triển khai trong thực tế, do quyết định cho thuê mặt nước biển không có giá trị pháp lý đảm bảo trong các giao dịch thương mại cũng như thế chấp, kể cả khi tổ chức, cá nhân đã thuê và đóng góp đầy đủ nghĩa vụ tài chính trên diện tích được thuê.

Chính vì thế, dự thảo luật đã chỉnh sửa theo hướng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng mặt nước biển, tạo cơ sở cho tổ chức, cá nhân được thuê mặt nước biển có điều kiện thực hiện các quyền của mình để huy động thêm nguồn lực tài chính đảm bảo cho phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển.

Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học - Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng nhấn mạnh dòng chữ được in nghiêng tại báo cáo giải trình: đây là việc lớn, nhạy cảm, kính trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến về vấn đề này.

Một vấn đề cũng được cơ quan thẩm tra dùng hai chữ “nhạy cảm”, là quy định cho đối tượng người nước ngoài được thuê mặt nước biển để nuôi trồng thuỷ sản.

Thường trực Uỷ ban Khoa học - Công nghệ và Môi trường cho rằng, đây là vấn đề nhạy cảm, không chỉ liên quan đến kinh tế mà còn khả năng ảnh hưởng tới an ninh quốc gia. Do vậy dự thảo luật chỉnh lý theo hướng quy định thẩm quyền của Thủ tướng quyết định cho tổ chức, cá nhân nước ngoài thuê mặt nước biển để nuôi trồng thủy sản, và giao Chính phủ quy định chi tiết.

Chưa có đánh giá hoạt động thực tiễn của kiểm ngư

Tuy nhiên, nội dung được bàn thảo sôi nổi nhất trong phiên họp sáng 14/8 lại là quy định về lực lượng kiểm ngư.

Qua thảo luận tại kỳ họp thứ ba, ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội đều thống nhất có kiểm ngư Trung ương, riêng kiểm ngư cấp tỉnh còn có ý kiến khác nhau. Đó là thành lập kiểm ngư tại tất cả 28 tỉnh, thành phố ven biển (phương án Chính phủ trình), hay là chỉ thành lập kiểm ngư ở một số tỉnh, thành phố ven biển có tính đặc thù.

Cơ quan thẩm tra đã chọn phương án hai.

Cho rằng những quy định về lực lượng kiểm ngư tới đây cần được tập hợp, nâng lên thành pháp lệnh hoặc luật riêng, song Phó chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ vẫn thấy băn khoăn vì hoạt động thực tiễn của lực lượng này chưa được tổng kết, đánh giá.

Cùng quan điểm, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga khẳng định, kiểm ngư là lực lượng rất quan trọng nhưng cần đánh giá hoạt động từ khi thành lập đến nay như thế nào. “Dự thảo luật nói về nội dung thì có vẻ rất chi tiết nhưng lại chưa quy định hệ thống cơ quan kiểm ngư và chức năng nhiệm vụ của từng cấp”, bà Nga nhận xét.

Theo bà Nga, với trách nhiệm, quyền hạn được quy định rất rộng hoạt động kiểm ngư bao gồm cả điều tra, xử lý vi phạm theo pháp luật hình sự, được sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ, truy đuổi, bắt giữ, áp dụng các biện pháp cưỡng chế... có liên quan đến Hiến pháp và nhiều luật khác, nên về lâu dài phải được điều chỉnh bằng riêng một luật.

“Biển Đông sôi động như thế thì lực lượng kiểm ngư hết sức quan trọng, cần được quy định trong luật, nhưng hoạt động mới có hơn năm trời thì làm sao tổng kết được mặt mũi thế nào?”, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn  Nguyễn Xuân Cường hồi âm.

Không đồng tình với Bộ trưởng, Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải cho rằng năm 2014 lực lượng kiểm ngư đã đi vào hoạt động, thì đến nay là ba năm chứ không phải một năm. Với thời gian này thì theo bà Hải là có thể tổng kết được.

“Tiếp xúc với anh em kiểm ngư, thấy họ còn rất nhiều băn khoăn, cần có tổng kết nghị định quy định về kiểm ngư trong thời gian mấy năm rồi như thế nào, bất cập ra làm sao để luật hoá”, bà Hải đề nghị.

Phó chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ lên tiếng: “Lực lượng kiểm ngư đặc biệt cần thiết, đồng ý tổ chức ở cấp trung ương và cấp tỉnh, nhưng để làm chuyện này nhất thiết phải có sơ kết, tổng kết, không tổng kết thì cơ sở đâu để anh đề xuất như thế, không tổng kết mà đưa vào luật là thiếu trách nhiệm, không thể nói theo ý chí chủ quan”.