Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) vừa có thông báo sắp khai trương Sàn giao dịch nợ VAMC nhưng những rào cản về quyền lợi của người tham gia cùng cơ chế xử lý nợ xấu vẫn khiến nhà đầu tư chưa mặn mà...
Theo thông báo mới nhất của VAMC, sàn giao dịch nợ VAMC hoạt động theo mô hình chi nhánh, đã được Phòng Đăng ký kinh doanh (Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội) cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động, theo dự kiến sẽ đi vào hoạt động trong quý 3/2021.
Hoạt động trọng tâm của sàn này là cung cấp các dịch vụ tư vấn, môi giới mua, bán nợ và tài sản của các tổ chức, cá nhân. Thông qua việc sử dụng các kiến thức chuyên môn để phát hiện vấn đề, đề xuất các giải pháp liên quan đến hoạt động mua, bán nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu và trung gian, dàn xếp việc mua bán nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu giữa các bên.
KHÔNG THIẾU HÀNG HOÁ
Mục tiêu hoạt động của sàn là tạo lập, cung cấp một loại hình dịch vụ mới, chuyên nghiệp, hiệu quả trong hoạt động xử lý nợ xấu. Từ đó, đẩy cao vị thế VAMC nhằm tạo động lực xử lý nhanh, dứt điểm nợ xấu, thúc đẩy thị trường mua bán nợ phát triển với vai trò trung tâm của VAMC trên thị trường.
Theo ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, từ khi Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng được ban hành thì việc thành lập sàn giao dịch nợ đã được đề cập đến. Tuy nhiên, do chưa hội tụ đủ điều kiện về công nghệ, hành lang pháp lý nên câu chuyện lập sàn giao dịch nợ chưa được thực hiện.
Từ đó đến nay, việc mua bán nợ vẫn giao cho một mình VAMC thực hiện giao dịch với các tổ chức tín dụng, bước đầu hình thành thị trường mua bán nợ tại Việt Nam.
“Thành lập sàn giao dịch nợ sẽ thúc đẩy, phát triển thị trường mua bán nợ xấu tại Việt Nam. Khi đã hình thành thị trường mua bán nợ tập trung và có sự tham gia của các thành phần kinh tế sẽ tăng tính thanh khoản của thị trường mua bán nợ, thu hút nhiều nhà đầu tư cũng như dòng vốn trên thị trường”, Phó Thống đốc Đào Minh Tú đánh giá.
Xét ở khía cạnh nguồn cung hàng hoá (nợ xấu) trên thị trường, Việt Nam hoàn toàn không thiếu. Bên cạnh các khoản vay giữa các doanh nghiệp với nhau thì vốn cung cấp cho nền kinh tế vẫn chủ yếu đến từ ngân hàng với tỷ lệ dư nợ tín dụng/GDP đã trên 140%, thuộc nhóm nước có tỷ lệ trên cao nhất theo đánh giá của quốc tế. Tổng quy mô tín dụng đạt khoảng 9,6 triệu tỷ đồng (tính đến tháng 4/2021).
Trong khi, số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, tổng quy mô nợ xấu của hệ thống ngân hàng đang khoảng trên 2%, tức có 192.000 tỷ đồng nợ xấu tồn tại trong hệ thống ngân hàng.
"Về lý thuyết, ngay khi sàn giao dịch nợ chính thức đi vào hoạt động, lượng hàng hóa tối thiểu cũng lên tới con số 3.000 tỷ đồng".
Ông Đỗ Giang Nam, Phó Tổng Giám đốc VAMC.
Báo cáo tài chính quý 1/2021 cũng cho thấy nhiều ngân hàng có nợ xấu tăng mạnh. Điển hình như ACB nợ xấu tăng 61% lên 2.954 tỷ đồng. Một số ngân hàng nắm giữ số lượng nợ xấu cao còn có VPB với 10.420 tỷ đồng; VietinBank với 8.950 tỷ đồng; Vietcombank với 7.690 tỷ đồng; MB với 4.180 tỷ đồng…
Đấy là còn chưa tính đến một lượng lớn nợ xấu vẫn nằm tại VAMC. Theo ông Đỗ Giang Nam, Phó tổng giám đốc VAMC, cơ quan này thực hiện mua nợ xấu theo hai hình thức gồm trái phiếu đặc biệt và giá thị trường. Các khoản nợ được mua bằng trái phiếu đặc biệt muốn lên sàn phải thoả thuận với tổ chức tín dụng nhưng khoản nợ mua theo giá thị trường hoàn toàn có thể lập tức đưa lên sàn. “Luỹ kế đến 30/6, VAMC đã mua theo thị trường được 10.000 tỷ đồng, xử lý 70% và còn 30%”, ông Nam nói.
Như vậy, ngay khi sàn giao dịch nợ chính thức đi vào hoạt động, lượng hàng hóa tối thiểu cũng lên tới con số 3.000 tỷ đồng.
NÚT THẮT Ở HÀNH LANG PHÁP LÝ
Nghị quyết 42 ra đời đã cho phép nhà đầu tư tư nhân tham gia mua bán nợ. Do đó, người mua và người bán trên sàn giao dịch nợ VAMC cũng rất đa dạng, bao gồm các câu lạc bộ xử lý nợ xấu (AMC) từ hệ thống tín dụng, đặc biệt là ngân hàng, các doanh nghiệp/cá nhân có nhu cầu mua bán nợ. Nói chung, muốn bán bất cứ tài sản hay khoản nợ nào đều có thể mang qua sàn giao dịch nợ VAMC.
Dư nợ gốc của các khoản nợ mua bằng trái phiếu đặc biệt được VAMC xử lý
Nợ xấu của các ngân hàng và các tổ chức tín dụng luôn phát sinh vì nhiều nguyên nhân, đặc biệt với bối cảnh dịch bệnh như hiện nay, trong khi xử lý nợ xấu hiện hữu đang chậm lại. Việc ban hành một khung pháp lý hoàn chỉnh, vững chắc về xử lý nợ xấu không chỉ giúp ngân hàng xử lý nhanh nợ xấu mà còn khiến các nhà đầu tư yên tâm hơn khi tham gia thị trường này.
Tại báo cáo gần đây, Bộ Tài chính đã chỉ ra một loạt tồn tại, hạn chế về khuôn khổ pháp lý của hoạt động mua bán nợ. Cụ thể, Bộ Tài chính đánh giá chính sách, khuôn khổ pháp lý quy định điều chỉnh hoạt động của các chủ thể tham gia thị trường mua bán nợ chưa hoàn chỉnh, đồng bộ mà nằm rải rác tại các văn bản khác nhau, bao gồm các Nghị định, Quyết định của Thủ tướng, Thông tư của các bộ, ngành.
“Do đó, mỗi một nhóm đối tượng có các văn bản quy phạm pháp luật khác nhau điều chỉnh hoạt động mua bán nợ của nhóm đối tượng đó nên các quyền và nghĩa vụ của các nhóm đối tượng cũng khác quy định khác nhau. Điều này dẫn đến trong quá trình hoạt động, các chủ thể này cũng có những tồn tại, hạn chế nhất định”, Bộ Tài chính ghi trong báo cáo.
Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng cho rằng, Bộ luật Dân sự năm 2015 đã bỏ quyền thu giữ tài sản bảo đảm của bên nhận bảo đảm, theo đó bên nhận bảo đảm không thể chủ động thu giữ tài sản bảo đảm khi các chủ tài sản không đồng thuận, cố tình chống đối, thậm chí tạo ra các tranh chấp khác liên quan đến tài sản bảo đảm để khởi kiện ra toà nhằm kéo dài thời gian xử lý.
Việc mua nợ vẫn chỉ được thực hiện chủ yếu thông qua phương thức hợp đồng, tức bên mua nợ và bên bán nợ ký kết hợp đồng chuyển giao quyền và nghĩa vụ đối với một hoặc một số khoản nợ cụ thể. Ngoài phương thức này, hiện chưa có cơ chế chuyển các khoản nợ thành một loại hàng hoá có thể chuyển nhượng/giao dịch dễ dàng.
Cùng quan điểm, phát biểu tại một hội thảo về nợ xấu gần đây, TS. Cấn Văn Lực nhìn nhận Việt Nam vẫn còn thiếu vắng một thị trường mua bán nợ chính thức thực sự, các nghiệp vụ phái sinh cho khoản nợ xấu trong đó có chứng khoán hoá chưa có, dẫn đến thiếu nhà đầu tư có năng lực, thiếu tính thanh khoản của các khoản nợ. Đây cũng là lý do làm giảm tính hấp dẫn, giá trị và nguồn lực để xử lý các khoản nợ này, khiến quá trình mua – bán nợ theo giá thị trường càng khó khăn.
“Cơ quan chức năng đang xây dựng đề án nhưng quá chậm, theo tôi cần phải thực hiện nhanh hơn nữa việc chứng khoán hóa các khoản nợ xấu”, ông Lực nêu quan điểm.
Đồng thời, ông Lực cũng cho rằng thực tế Nghị quyết 42 đã mang lại rất nhiều kết quả tích cực cho công tác xử lý nợ xấu. Tuy nhiên, đối tượng tập trung vào các khoản nợ được hình thành trước khi Nghị quyết có hiệu lực (ngày 15/8/2017) và cũng chỉ còn hiệu lực trong hơn một năm nữa nên áp lực xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng trong thời gian tới rất lớn.
“Chính phủ nên xem xét đề xuất với Quốc hội để luật hóa Nghị quyết 42 trên cơ sở rà soát, hoàn thiện và hệ thống hoá các quy định pháp luật liên quan. Việc luật hóa cũng giúp tăng hiệu lực, hiệu quả của công tác thể chế”, ông Lực kiến nghị.
TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế.
"Việt Nam vẫn còn thiếu vắng một thị trường mua bán nợ chính thức thực sự, các nghiệp vụ phái sinh cho khoản nợ xấu trong đó có chứng khoán hoá chưa có, dẫn đến thiếu nhà đầu tư có năng lực, thiếu tính thanh khoản của các khoản nợ. Đây cũng là lý do làm giảm tính hấp dẫn, giá trị và nguồn lực để xử lý các khoản nợ này, khiến quá trình mua – bán nợ theo giá thị trường càng khó khăn. Cơ quan chức năng đang xây dựng đề án nhưng quá chậm, theo tôi cần phải thực hiện nhanh hơn nữa việc chứng khoán hóa các khoản nợ xấu".
Sàn giao dịch nợ VAMC có thể "mở hàng" 3 nghìn tỷ đồng trong phiên đầu tiên
07:54, 05/07/2021
"Muốn bán bất cứ tài sản hay khoản nợ nào cứ mang qua Sàn giao dịch nợ VAMC"
Giá mua vàng miếng SJC giảm cả triệu đồng mỗi lượng trong đợt cao điểm thanh tra
Trong phiên sáng 11/9/2025, giá mua, bán vàng miếng SJC và vàng nhẫn giảm mạnh, mức giảm phổ biến từ 1 triệu - 5 trăm nghìn đồng mỗi lượng...
Còn 1.225 đơn vị cấp xã chậm chi lương
Kho bạc Nhà nước cho biết dù tiến độ mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước đạt hơn 99%, song vẫn còn gần 1% chưa hoàn tất thủ tục mở tài khoản và hơn 2% đơn vị chưa chi lương tháng 8…
Đề xuất giảm gánh nặng tiền sử dụng đất khi chuyển đất nông nghiệp sang đất ở
Theo đề xuất của Bộ Tài chính, nếu diện tích đất chuyển mục đích sử dụng nằm trong hạn mức giao đất ở tại địa phương, mức thu tiền sử dụng đất sẽ không thấp hơn 30% tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở.
Công ty SJC phân trần về chất lượng 6.255 lượng vàng miếng sản xuất trái phép
Liên quan vụ án 6.255 lượng vàng miếng sản xuất trái phép tại Công ty TNHH MTV Vàng bạc Đá quý Sài Gòn (SJC), doanh nghiệp này vừa chính thức phản hồi về những tin đồn lan truyền gần đây…
Báo cáo CPI sắp công bố của Mỹ có thể chi phối đường đi lãi suất Fed
Giới đầu tư toàn cầu sẽ có một cái nhìn rõ hơn về tình hình sức khỏe của nền kinh tế Mỹ vào ngày thứ Năm (11/9), khi Bộ Lao động Mỹ công bố báo cáo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: