Sản xuất của Mỹ giảm 9 tháng liên tiếp dưới sức ép thuế quan

Hoạt động sản xuất của Mỹ đã giảm tháng thứ 9 liên tiếp, và nguyên chính được các doanh nghiệp đưa ra cho sự suy giảm này là chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump.

Theo báo cáo từ Viện Quản lý nguồn cung (ISM) ngày 1/12, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) của lĩnh vực sản xuất chỉ đạt mức 48,2 điểm trong tháng 11, thấp hơn kỳ vọng của giới phân tích và giảm so với mức 48,7 điểm của tháng 10. Mức điểm này nằm dưới 50 điểm - ngưỡng phân chia giữa tăng trưởng và suy giảm, theo đó nối dài chuỗi giảm của hoạt động sản xuất ở nền kinh tế thế giới kể từ tháng 3/2025.

Sau khi lên cầm quyền nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump đã mạnh tay áp thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu, khiến chi phí nhập khẩu nguyên liệu đầu vào của các nhà sản xuất Mỹ tăng cao. Sự không chắc chắn về mức thuế cũng đã gây áp lực lên các nhà sản xuất, khi các mức thuế thay đổi liên tục trong suốt năm. Thêm vào đó, một vụ kiện nhằm vào các kế hoạch thuế quan của ông Trump tại Tòa án Tối cao có thể dẫn tới việc vô hiệu hóa nhiều mức thuế hiện tại, càng làm tăng thêm sự mơ hồ cho triển vọng tương lai.

Trong bối cảnh như vậy, nhiều công ty đã phải tạm dừng việc tuyển dụng để ứng phó chi phí đầu vào tăng cao và số lượng đơn hàng suy giảm. Theo khảo sát của ISM, 67% doanh nghiệp được hỏi cho biết họ đang quản lý số lượng lao động hiện có thay vì tuyển dụng thêm.

Các ngành công nghiệp bị ảnh hưởng bao gồm may mặc, dệt may, sản phẩm giấy, hóa chất và thiết bị vận tải. Đặc biệt, các doanh nghiệp sản xuất thiết bị vận tải đã chịu ảnh hưởng nặng nề từ thuế quan, khiến một số công ty phải chuyển sản xuất ra nước ngoài - theo ISM.

“Lĩnh vực sản xuất tiếp tục đối mặt với bức tranh thuế quan khó đoán định”, nhà kinh tế trưởng Stephen Stanley của công ty Santander US Capital Markets nhận xét với hãng tin Reuters.

Nhà kinh tế Oliver Allen của công ty Pantheon Macroeconomics nói với tờ Wall Street Journal rằng sự bất định liên quan đến thuế quan giảm dần, lãi suất giảm, và chính sách giảm thuế trong nước của chính quyền ông Trump có thể thúc đẩy sự phục hồi của nền sản xuất trong nửa đầu năm 2026. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng sự phục hồi này sẽ diễn ra chậm và khiêm tốn.

Dù vậy, cũng một số ngành công nghiệp ghi nhận sự tăng trưởng sản xuất trong tháng 11 nhờ làn sóng đầu tư vào công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Báo cáo khảo sát của ISM cho thấy 4 ngành có sự tăng trưởng, trong đó có máy tính và thiết bị điện tử, và máy móc.

Tổng thống Trump giữ quan điểm cho rằng việc áp thuế quan là cần thiết để bảo vệ nền sản xuất trong nước. Tuy nhiên, giới chuyên gia kinh tế lập luận rằng việc khôi phục sức mạnh của nền sản xuất Mỹ là điều không thể bởi những vấn đề mang tính cấu trúc như thiếu lao động.

“Báo cáo này không có dấu hiệu nào cho thấy sự gia tăng mạnh mẽ của hoạt động sản xuất ở Mỹ kể từ khi thuế quan bắt đầu được áp vào mùa xuân trước. Nền sản xuất vẫn đang yếu”, nhà kinh tế trưởng Carl Weinberg của công ty High Frequency Economics nhận định với Reuters.

Dù lượng đơn hàng mà các nhà máy nhận được giảm sút, các nhà sản xuất vẫn phải trả nhiều hơn cho nguyên vật liệu đầu vào, đồng nghĩa rằng lạm phát ở Mỹ có thể sẽ tiếp tục cao hơn mục tiêu 2% của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Chỉ số phụ đo giá đầu vào của các nhà máy trong tháng 11 đã tăng lên mức 58,5 điểm, từ mức 58 điểm của tháng 10.