Sau sáp nhập, Phú Thọ muốn nâng tầm nguồn nhân lực

Sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, Phú Thọ, Vĩnh Phúc và Hòa Bình đã hợp nhất thành tỉnh Phú Thọ mới. Hiện Phú Thọ có diện tích tự nhiên 9.361,38 km², đứng thứ 15 cả nước, với dân số hơn 4 triệu người, xếp thứ 11 so với các tỉnh, thành phố trên cả nước.

Lực lượng trong độ tuổi lao động của địa phương này đạt gần 1,9 triệu người, chiếm 47% dân số. Đây là nguồn cung lao động dồi dào, tạo lợi thế để phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ, đồng thời bảo đảm nguồn nhân lực cho tiến trình hội nhập và chuyển đổi số.

Hiện nay, tỷ lệ lao động từ 15 tuổi trở lên có việc làm ở Phú Thọ đạt hơn 50% dân số, với 574.703 lao động làm việc tại 23.258 doanh nghiệp. Trong số này, 31 doanh nghiệp nhà nước sử dụng gần 9.000 lao động, còn lại là hơn 23.000 doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài và khu vực dân doanh, sử dụng hơn 559.000 lao động.

Đáng chú ý, số lao động là người nước ngoài làm việc tại tỉnh cũng lên tới 6.524 người. Tỷ lệ lao động qua đào tạo của Phú Thọ đạt 73,3%, trong đó 34,6% có bằng cấp, chứng chỉ. Năng suất lao động đạt 212,2 triệu đồng, tăng bình quân 5,8%/năm. Cơ cấu lao động cũng đã dịch chuyển rõ rệt: nông, lâm nghiệp và thủy sản chỉ còn 13,2%, công nghiệp chiếm 53% và dịch vụ chiếm 33,8%.

Mạng lưới giáo dục đại học và nghề nghiệp trên địa bàn cũng tương đối đa dạng. Tính đến tháng 7/2025, Phú Thọ có 5 trường đại học, trong đó 2 trường thuộc tỉnh và 3 trường thuộc bộ, ngành Trung ương.

Bên cạnh đó là 43 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, gồm 20 trường cao đẳng, 12 trường trung cấp và 11 trung tâm giáo dục nghề nghiệp. Quy mô đào tạo hằng năm của các trường đại học đạt bình quân 35.255 sinh viên; hệ thống giáo dục nghề nghiệp đạt khoảng 64.710 học viên, trong đó đào tạo trình độ cao đẳng chiếm hơn 39.000 người, trung cấp hơn 10.000 người.

Riêng năm 2024, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp của địa phương này đã tuyển sinh hơn 77.000 học viên; các trường đại học tuyển hơn 12.000 sinh viên, trong đó gần 740 là học viên cao học.

Tuy nhiên, chất lượng đào tạo nghề tại Phú Thọ được đánh giá chưa bắt kịp với nhu cầu của thị trường lao động; nhiều doanh nghiệp vẫn có xu hướng tuyển lao động phổ thông để phục vụ sản xuất giản đơn thuộc các lĩnh vực dệt may, da giày, điện tử, vật liệu xây dựng.

Dự kiến mỗi năm, các doanh nghiệp trên địa bàn cần khoảng 40.000 lao động, trong đó tới 30.400 người chưa qua đào tạo. Điều này khiến cơ quan quản lý và doanh nghiệp cung ứng lao động rơi vào tình trạng bị động trong việc hỗ trợ tuyển dụng.

Các ngành mới như trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, logistics… chưa có chương trình đào tạo cụ thể, chưa có cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tham gia hoạt động giáo dục nghề nghiệp, dẫn đến khó khăn trong đào tạo nguồn nhân lực ở những lĩnh vực đòi hỏi hàm lượng khoa học - công nghệ cao.

Mới đây, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Phú Thọ đã ban hành Nghị quyết về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, coi đây là trụ cột để đưa tỉnh phát triển nhanh, bền vững trong giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Theo đó, mục tiêu của tỉnh là xây dựng đội ngũ nhân lực tinh hoa, có trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, ngoại ngữ, công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, đặc biệt tập trung vào những ngành mũi nhọn. Đến năm 2030, tỉnh phấn đấu chuẩn hóa ít nhất 70% chương trình đào tạo nghề và đại học theo chuẩn quốc gia, quốc tế; hình thành đội ngũ 50.000 lao động chất lượng cao trong các ngành mũi nhọn như công nghiệp chế biến - chế tạo, công nghệ số, y tế, du lịch và năng lượng xanh.

Đồng thời, tỉnh này đặt mục tiêu đào tạo và bồi dưỡng 5.000 chuyên gia, kỹ sư, kỹ thuật viên về trí tuệ nhân tạo; 80% lực lượng lao động được trang bị kỹ năng số cơ bản; 50% sinh viên tốt nghiệp đạt chuẩn ngoại ngữ quốc tế.

Bên cạnh đó, Phú Thọ sẽ hoàn thiện hạ tầng dữ liệu nhân lực, triển khai sàn giao dịch việc làm số ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dự kiến đạt hơn 100.000 lượt giao dịch mỗi năm. Công tác dự báo cung - cầu nhân lực sẽ được tiến hành thường niên từ năm 2026, nhằm tạo cơ sở dữ liệu toàn diện, phục vụ hoạch định chính sách.

Tỉnh cũng hướng đến giảm tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị xuống dưới 2,5%, nâng tỷ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ lên 75% vào năm 2030, đồng thời tạo mới khoảng 250.000 việc làm, trong đó trên 50% là việc làm có kỹ năng.