Tăng trưởng dựa trên công nghệ, cần lưu tâm "chủ nghĩa tư bản giám sát" từ Google, Facebook, TikTok
Nguyễn Tuyến, Quang Thanh, Tiến Dũng
08/11/2021, 16:47
Đây là kiến nghị được đại biểu Quốc hội Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) đưa ra tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội, công tác phòng chống dịch và ngân sách nhà nước chiều 8/11...
Ông Phạm Trọng Nhân - đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương - Ảnh: Quochoi.vn
Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Phạm Trọng Nhân nhấn mạnh, những khó khăn thách thức truyền thống và phi truyền thống trong dài hạn đã dần hiển hiện đang đặt ra áp lực tìm thêm động lực tăng trưởng để thoát bẫy thu nhập trung bình trong bối cảnh già hóa dân số, biến đổi khí hậu... Trong đó, chuyển đổi số để hình thành một xã hội số nổi lên là một động lực tăng trưởng mới, trở thành một công cụ đắc lực cho quản trị quốc gia.
Tuy nhiên, đại biểu bày tỏ băn khoăn về việc làm sao để quá trình chuyển đổi số này không chỉ đảm bảo hiệu quả trong quản trị quốc gia mà còn đảm bảo an ninh con người, an ninh chính trị và an ninh kinh tế.
"Các nền tảng như Google, Facebook và gần đây là TikTok tưởng chừng hỗ trợ cho tăng trưởng nhưng lại đang âm thầm theo dõi, định hướng, can thiệp hành vi người dùng, mà các nhà khoa học đã đặt cho nó một cái tên đáng sợ 'Chủ nghĩa tư bản giám sát'", đại biểu Phạm Trọng Nhân nêu vấn đề.
Theo đại biểu, nhất cử nhất động hành vi của người dùng đều bị các nền tảng "được gắn mác miễn phí" và nhiều thiết bị với lỗ hổng bảo mật theo dõi.
"Từ các thao tác tưởng chừng như vô hại trên Google, Facebook, TikTok, hay nhấn like, share, thả tim lên các dòng trạng thái, tin nhắn, cuộc gọi, kỳ thực người dùng đã tự phơi bày những gì riêng tư nhất trước thanh thiên bạch nhật. Bởi hành vi theo dõi, phân tích hết sức tinh vi của tư bản giám sát tới từng tầng nhận thức của người dùng", đại biểu đoàn Bình Dương phân tích.
"Khi có được dữ liệu hành vi, thói quen, sở thích, giấc ngủ, đến từng nhịp tim hay bước chân, các nền tảng sẽ 'đóng gói' các kiện thông tin trên và bán cho các nhà sản xuất và quảng cáo, qua đó định hướng hành vi bằng những gợi ý xem, nghe, đọc, mua sắm, hình thành một thị trường hành vi mà ở đó, các nền tảng không chỉ hiểu người dùng hơn chính họ, mà còn can thiệp, điều chỉnh hành vi để người dùng dần đi theo ý đồ của nó".
Đại biểu nhấn mạnh, không dừng lại ở việc "xâm lăng miền tâm thức thiêng liêng của con người bởi các thuật toán AI (trí tuệ nhân tạo), các nền tảng còn nhóm những người có cùng hành vi, sở thích và nhóm những người này với nhau. Hệ lụy là những tác động về chính trị với phong trào Mùa xuân Ả Rập là một điển hình.
"Với những gì đã và đang diễn ra, các diễn dàn quốc tế lo ngại cho sự thay đổi quyền lực nhà nước khi thông tin hành vi và định hướng hành vi của công dân - cũng chính là tư liệu quản trị quốc gia - lại nằm trong tay các nhà tư bản này", đại biểu Phạm Trọng Nhân nêu rõ.
Dựa trên những phân tích trên, đại biểu doàn Bình Dương băn khoăn về việc liệu tăng trưởng GDP từ kinh tế số liệu có dễ dàng không, khi mà an ninh phi truyền thống vẫn còn là một ẩn số và các quốc gia không làm chủ được những nền tảng này.
Toàn cảnh phiên thảo luận - Ảnh: VGP
Theo đại biểu, để giữ vững chủ quyền quốc gia trên không gian mạng đã được nêu rõ tại Đại hội XIII, việc tập trung sửa đổi luật an ninh mạng, luật an toàn thông tin mạng nhằm bảo vệ thông tin hoặc quyền riêng tư chỉ là bước đầu.
Đại biểu kiến nghị phải khẩn trương định hình thể chế để quản lý công dân trên xã hội số giống như với quản lý trong xã hội thực.
"Quản trị quốc gia gắn liền với chuyển đổi số sẽ không thể mang hết ích lợi và hiệu quả cho nhà nước và người dân, không thể trở thành một động lực mới của tăng trưởng nếu chúng ta không có những ứng phó kịp thời trước các nền tảng mà mục đích của chúng được chủ nghĩa tư bản tô vẽ bằng những mỹ từ như 'kết nối và chia sẻ toàn cầu'", đại biểu Phạm Trọng nhân cảnh báo.
Cuộc đua đến ngưỡng vốn hoá 3 nghìn tỷ USD của các Big Tech
16:14, 08/11/2021
Đại biểu Quốc hội lo khó đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 3-3,5% năm 2021
14:17, 08/11/2021
Đại biểu Quốc hội: “Đau xót khi pháp luật phải xử lý đội ngũ tinh hoa của đất nước”
Tạo điều kiện tổ chức Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp
Ngày 9/9/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký ban hành văn bản số 1121/TTg-QHĐP về việc phối hợp, tạo điều kiện tổ chức Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp...
Đẩy nhanh tiến độ hình thành thị trường carbon trong nước, chú trọng yếu tố cung–cầu thực chất
Để thị trường carbon vận hành hiệu quả, cần có chính sách đồng bộ từ cấp hạn ngạch, giám sát triển khai, cũng như sử dụng các công cụ kinh tế như thuế để tạo cầu. Nhiều năm qua Việt Nam chuẩn bị kỹ thuật, pháp lý, nhưng khâu then chốt là phải có thị trường, có cung-cầu thực chất và doanh nghiệp nhận thấy được lợi ích từ việc đầu tư đổi mới công nghệ, quản trị để giảm phát thải...
Chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy trung tâm chính trị xã, phường, đặc khu
Thay mặt Ban Bí thư, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú đã ký ban hành Quy định số 360-QĐ/TW về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy trung tâm chính trị xã, phường, đặc khu...
Bộ Chính trị định hướng số lượng cấp phó của cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị
Thay mặt Bộ Chính trị, đồng chí Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư đã ký ban hành Kết luận số 187-KL/TW (ngày 29/8/2025) của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về định hướng số lượng cấp phó của cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị...
Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Các sản phẩm công nghệ chiến lược cần thực hiện được lựa chọn nhằm giải quyết các bài toán lớn của Việt Nam như phục vụ mục tiêu quốc gia tăng trưởng 2 con số, chính quyền địa phương 2 cấp, tăng năng suất lao động, đảm bảo quốc phòng, an ninh; đảm bảo an sinh xã hội; năng lực cạnh tranh: có khả năng thay thế nhập khẩu và có tiềm năng xuất khẩu...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: