Phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Doanh nhân APEC (APEC CEO Summit)  2017 trong khuôn khổ Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) tại Đà Nẵng chiều 10/11, Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi tự do thương mại và mở cửa kinh tế, nhưng cũng đưa ra nhiều lời cảnh báo.

Trong bài phát biểu được chờ đợi trước 2.000 doanh nhân đến từ các nền kinh tế APEC, ông Trump nói, các nước không nên đối xử không công bằng với Mỹ, đồng thời cáo buộc một số quốc gia trong khu vực "bán phá giá sản phẩm, trợ giá hàng hóa, tháo túng tỷ giá, và áp dụng các chính sách thương mại gây bất lợi cho doanh nghiệp nước ngoài".

"Chúng tôi không thể tiếp tục bỏ qua cho những hành động lạm dụng thương mại kéo dài nhiều năm này nữa, và chúng tôi sẽ không bỏ qua", ông Trump nói.

Người đứng đầu Nhà Trắng nhắc lại chuyến thăm Trung Quốc vừa qua, nói rằng đây là một chuyến thăm hiệu quả. 

"Chúng tôi đã trao đổi thẳng thắn về thương mại tự do. Tôi đã nói rõ với Trung Quốc về mong muốn hợp tác với họ, nhưng thương mại phải công bằng", ông Trump nói. 

"Cách giao thương hiện nay là không thể chấp nhận. Tôi không thể để các nước lợi dụng Mỹ để tăng trưởng".

Ngoài ra, người đứng đầu nước Mỹ tuyên bố sẽ "không tiếp tục bỏ qua cho hành động đánh cắp sở hữu trí tuệ. Chúng tôi sẽ ứng phó với những hoạt động nghiêm trọng về buộc các công ty phải chuyển công nghệ của họ cho nhà nước và buộc họ phải tham gia vào các liên doanh để đổi lấy quyền tiếp cận thị trường".

Thời gian qua, phía Mỹ đã có những cáo buộc cho rằng Trung Quốc theo đuổi chính sách như vậy về sở hữu trí tuệ. Ngoài ra, Mỹ cũng đã mở một cuộc điều tra nhằm vào các hoạt động sở hữu trí tuệ của Trung Quốc.

Ông Trump nói, những nước tuân thủ luật chơi sẽ là những đối tác kinh tế gần gũi nhất của Mỹ. "Còn những nước không tuân thủ luật chơi nên biết chắc rằng nước Mỹ sẽ không nhắm mắt làm ngơ với những hành động vi phạm, lừa dối hay gây hấn kinh tế. Những ngày đó đã qua rồi".

"Chúng ta sẽ không thể có những thị trường mở cửa nếu chúng ta không đảm bảo quyền tiếp cận thị trường bình đẳng", ông Trump nhấn mạnh, và nói thêm rằng sự không bình đẳng "làm suy yếu tất cả chúng ta".

Ông chủ Nhà Trắng cũng tuyên bố Mỹ sẽ ký kết các thỏa thuận tự do thương mại song phương với các nước trong khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương nhằm đảm bảo thương mại bình đẳng, có đi có lại. 

"Điều mà chúng tôi sẽ không tiếp tục làm nữa là tham gia vào những thỏa thuận lớn khiến chúng tôi bị mất chủ quyền", ông nói. "Từ nay, chúng tôi sẽ cạnh tranh trên một nền tảng công bằng, phải đặt nước Mỹ trên hết".

Sau khi lên cầm quyền, ông Trump đã rút Mỹ khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), một thỏa thuận mà chính quyền tiền nhiệm của Tổng thống Barack Obama theo đuổi. Ông Trump từng nói rằng TPP khiến nhiều người lao động Mỹ mất việc làm.

Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Mỹ cũng kêu gọi các doanh nhân APEC hãy đặt đất nước của mình lên hàng đầu. 

"Tôi sẽ tham gia thỏa thuận song phương với bất kỳ nước nào ở khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương, nhưng họ phải đảm bảo tuân thủ thương mại công bằng… Chúng tôi sẽ tôn trọng độc lập và chủ quyền các nước. Đó là cách chúng ta sẽ cùng nhau trở nên mạnh hơn", ông Trump khẳng định. "Chúng ta phải đảm bảo mọi thứ phải dựa trên thượng tôn pháp luật".

Bài phát biểu của ông Trump cũng đánh giá cao sự chuyển biến kinh tế tại nhiều quốc gia châu Á, bao gồm Việt Nam, Indonesia, Thái Lan và Philippines. 

Ông nói, Washington luôn là một đối tác năng động ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, rằng "chúng tôi kiếm tìm những đối tác mạnh chứ không phải đối tác yếu. Chúng tôi kiếm tìm tình bạn và không mơ thống trị". 

Ông cũng gọi sự phát triển của kinh tế Trung Quốc là "điều thần kỳ" mà mọi người đều nhận thấy, nói rằng sự phát triển đó có được là nhờ cải cách kinh tế và mở cửa thị trường.

Bài phát biểu của ông Trump cũng đề cập đến các vấn đề Triều Tiên và tự do hàng hải. 

Đặc biệt, ông Trump còn nói về tình yêu tổ quốc, trong đó nhắc đến Hai Bà Trưng của Việt Nam. Khi nhắc đến cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, ông Trump gọi đó là sự "khơi dậy tinh thần người dân của đất nước này. Đó là lần đầu tiên người Việt Nam đứng lên vì độc lập và niềm tự hào dân tộc của các bạn".

"Mỹ cũng như các quốc gia khác đều hướng đến việc bảo vệ chủ quyền đất nước. Chúng ta đều hiểu rằng không có gì quý hơn độc lập và chủ quyền", ông nói.