Cụ thể hóa cơ chế chuyển giao công nghệ cho các dự án đường sắt trọng điểm

Nghị định nhằm tạo hành lang pháp lý đồng bộ để tổ chức thực hiện các cơ chế đã được Quốc hội cho phép. Nghị định 319/2025/NĐ-CP quy định cụ thể tiêu chí lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam được giao nhiệm vụ hoặc được đặt hàng nhận chuyển giao công nghệ phục vụ các dự án đường sắt.

TIÊU CHÍ CHẶT CHẼ ĐỐI VỚI TỔ CHỨC, DOANH NGHIỆP NHẬN CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ

Theo đó, tổ chức, doanh nghiệp chỉ được xem xét khi đồng thời đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định.

Trước hết, tổ chức, doanh nghiệp phải được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam, có tư cách pháp lý hợp lệ. Đối với tổ chức, phải có chức năng, nhiệm vụ rõ ràng; đối với doanh nghiệp, phải có đăng ký ngành nghề kinh doanh, giấy phép hoạt động phù hợp với lĩnh vực công nghệ dự kiến nhận chuyển giao.

Bên cạnh đó, Nghị định đặt ra yêu cầu về năng lực vật chất và tài chính. Cụ thể, tổ chức, doanh nghiệp phải có quy mô nhà xưởng, cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu tiếp nhận, lắp đặt máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ; đồng thời có nguồn lực tài chính hoặc khả năng huy động đủ nguồn tài chính để thực hiện việc thanh toán, quyết toán chi phí nhận chuyển giao công nghệ theo dự án.

Yếu tố nhân lực được xác định là tiêu chí bắt buộc. Theo Nghị định, tổ chức, doanh nghiệp phải có đội ngũ chuyên gia, cán bộ kỹ thuật và người lao động đủ năng lực quản lý, nghiên cứu, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, bảo đảm tiếp nhận, làm chủ và vận hành công nghệ sau khi được chuyển giao. Cùng với đó là kế hoạch huy động nguồn lực phù hợp với yêu cầu tiếp nhận công nghệ của từng dự án cụ thể.

Ngoài ra, tổ chức, doanh nghiệp phải có cam kết bảo đảm hoàn thành việc tiếp nhận, làm chủ và vận hành công nghệ; có kinh nghiệm hợp tác quốc tế trong lĩnh vực chuyển giao công nghệ. Đây được xem là điều kiện quan trọng nhằm bảo đảm khả năng hấp thụ, khai thác hiệu quả công nghệ tiên tiến, hạn chế rủi ro trong quá trình triển khai.

Nghị định cũng quy định rõ các điều kiện loại trừ. Theo đó, tổ chức, doanh nghiệp không đang trong quá trình giải thể, không bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc đăng ký kinh doanh, không thuộc trường hợp mất khả năng thanh toán theo quy định của pháp luật về phá sản. Đồng thời, giá chuyển giao công nghệ không được vượt dự toán kinh phí nhận chuyển giao công nghệ trong dự án đường sắt đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Trên cơ sở các tiêu chí chung, chủ đầu tư dự án đường sắt có trách nhiệm xác định yêu cầu cụ thể đối với từng tiêu chí, bảo đảm phù hợp với loại công nghệ nhận chuyển giao, tính chất và quy mô của từng dự án.

QUY TRÌNH LỰA CHỌN ĐƯỢC QUY ĐỊNH RÕ VỀ TRÌNH TỰ, THẨM QUYỀN

Nghị định 319/2025/NĐ-CP quy định chi tiết trình tự, thủ tục và thẩm quyền lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam được giao nhiệm vụ hoặc đặt hàng nhận chuyển giao công nghệ phục vụ dự án đường sắt.

Theo đó, chủ đầu tư dự án đường sắt có trách nhiệm gửi yêu cầu cụ thể về tiêu chí lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp nhận chuyển giao công nghệ đến Bộ Xây dựng; đối với dự án đường sắt địa phương, gửi đến UBND cấp tỉnh. Trên cơ sở yêu cầu này, Bộ Xây dựng hoặc UBND cấp tỉnh tổ chức thông báo công khai việc lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp trên Cổng thông tin điện tử và các phương tiện thông tin đại chúng theo quy định.

Các tổ chức, doanh nghiệp có nhu cầu tham gia gửi 1 bộ hồ sơ đăng ký tham gia lựa chọn giao nhiệm vụ hoặc đặt hàng nhận chuyển giao công nghệ. Hồ sơ có thể được nộp trực tiếp, qua dịch vụ bưu chính hoặc thông qua môi trường điện tử đến Bộ Xây dựng hoặc UBND cấp tỉnh đối với dự án đường sắt địa phương.

Trường hợp hồ sơ chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu theo quy định, trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ, cơ quan tiếp nhận có trách nhiệm thông báo bằng văn bản để tổ chức, doanh nghiệp sửa đổi, bổ sung. Thời hạn sửa đổi, bổ sung hồ sơ không quá 7 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông báo. Nếu hồ sơ sửa đổi, bổ sung vẫn không đáp ứng quy định, trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ bổ sung, Bộ Xây dựng hoặc UBND cấp tỉnh thông báo bằng văn bản việc hồ sơ không đủ điều kiện xem xét, đánh giá.

Trong thời hạn không quá 30 ngày kể từ ngày nhận được đầy đủ hồ sơ hợp lệ, Bộ Xây dựng hoặc UBND cấp tỉnh quyết định thành lập Hội đồng tư vấn để đánh giá tổ chức, doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chí theo quy định. Hội đồng tư vấn có trách nhiệm hoàn thành việc đánh giá kết quả thực hiện nhận chuyển giao công nghệ trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày có quyết định thành lập.

Trên cơ sở ý kiến của Hội đồng tư vấn, trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được kết quả đánh giá, Bộ Xây dựng hoặc UBND cấp tỉnh quyết định lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam được giao nhiệm vụ hoặc đặt hàng nhận chuyển giao công nghệ phục vụ dự án đường sắt.

Việc quy định cụ thể tiêu chí, trình tự, thủ tục và thẩm quyền lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp nhận chuyển giao công nghệ tại Nghị định 319/2025/NĐ-CP được xác định là bước cụ thể hóa các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt đã được Quốc hội cho phép, đồng thời tạo cơ sở pháp lý thống nhất cho quá trình triển khai các dự án đường sắt trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia trong thời gian tới.