TP.HCM đang “chìm dần” vì lún sụt

Theo PGS. TS Lê Trung Chơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển bền vững (RISD), sụt lún đất kết hợp với triều cường và mực nước biển dâng đã đặt TP.HCM vào danh sách những thành phố đang chìm nhanh nhất thế giới.

Kết quả khảo sát của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) cho thấy tình trạng sụt lún diễn ra liên tục từ thập niên 1990, với tốc độ lún trung bình khoảng 2 - 5 cm/năm. Đặc biệt, ở những khu vực tập trung công trình thương mại và tòa nhà cao tầng, tốc độ lún có thể lên tới 7 - 8 cm/năm. Tình trạng này diễn ra chủ yếu ở các khu vực dọc sông Sài Gòn, từ cầu Sài Gòn đến cầu Ba Son và vùng phía nam thành phố.

Nhóm nghiên cứu của Viện RISD đã sử dụng kỹ thuật phân tích InSAR để nghiên cứu tình trạng sụt lún tại TP.HCM giai đoạn 2006 - 2020. Kết quả cho thấy tốc độ lún trung bình trên toàn thành phố khoảng 2- 5 cm/năm, khá tương đồng với kết quả của JICA.

Theo các nghiên cứu, nguyên nhân chính gây ra tình trạng lún sụt bao gồm khai thác nước ngầm quá mức, thiếu thông tin về các công trình ngầm, đặc điểm địa chất tự nhiên và tải trọng xây dựng. Việc khai thác nước ngầm làm giảm áp lực nước trong các lớp đất, dẫn đến nén và sụt lún.

Ngoài ra, các công trình xây dựng và hạ tầng đô thị cũng tạo ra áp lực lớn lên nền đất yếu, góp phần làm gia tăng tình trạng này. Theo nghiên cứu của tác giả Qui T. Nguyen, đăng trên tạp chí khoa học ScienceDirect, các khu vực có nền đất mềm, gần sông và có mật độ xây dựng lớn là những nơi dễ bị ảnh hưởng nhất.

Sụt lún không chỉ gây thiệt hại cho hạ tầng đô thị mà còn làm gia tăng nguy cơ ngập lụt, đặc biệt khi kết hợp với mưa lớn và triều cường. TS. Thiềm Quốc Tuấn, Phó trưởng khoa Địa chất và Khoáng sản, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP.HCM, nhấn mạnh rằng cần giảm sự phụ thuộc vào nguồn nước dưới đất và khuyến khích xây dựng các công trình cấp nước sạch từ nguồn khác. Ông cũng đề xuất đầu tư vào hệ thống giám sát thường xuyên và dự báo tình hình sụt lún để đưa ra các quyết sách phù hợp.

Các chuyên gia kêu gọi sự hợp tác từ các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng để thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm phát triển bền vững cho TP.HCM. Họ nhấn mạnh rằng việc theo dõi và dự báo tình trạng sụt lún là rất cần thiết để đưa ra các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu.

PGS. TS Lê Trung Chơn cũng đề xuất xây dựng hệ thống thông tin mô phỏng và dự báo sụt lún đất, giúp chính quyền có những quyết định nhanh chóng và chính xác.

Tình trạng biến đổi khí hậu đã làm thời tiết diễn biến thất thường, gây ra mưa lớn và triều cường dâng cao, ảnh hưởng đến đời sống người dân. Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không có biện pháp phòng ngừa kịp thời, chi phí khắc phục và sửa chữa sẽ rất lớn. Sụt lún đất đang trở thành một thách thức lớn đối với sự phát triển đô thị của TP.HCM, và việc hành động ngay là cần thiết để bảo vệ thành phố trước những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.

Nội dung đầy đủ bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 38-2025 phát hành ngày 20/09/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:

Link: https://vneconomy.vn/don-doc-tap-chi-kinh-te-viet-nam-so-38-2025.htm