Trung Quốc ngày 2/8 tuyên bố sẽ đáp trả quyết định của Tổng thống Donald Trump áp thuế 10% lên 300 tỷ USD hàng hóa nước này - động thái bất ngờ chấm dứt quãng thời gian "đình chiến" kéo dài 1 tháng.

Theo tin từ Reuters, tân đại sứ Trung Quốc tại Liên hiệp quốc, ông Zhang Jun, nói rằng Bắc Kinh sẽ thực hiện "các biện pháp trả đũa cần thiết" để bảo vệ quyền lợi của mình, đồng thời thẳng thừng gọi hành động của ông Trump là "phi lý, thiếu trách nhiệm".

"Lập trường của Trung Quốc rất rõ ràng là nếu Mỹ muốn đàm phán, thì chúng tôi sẽ đàm phán. Còn nếu họ muốn đấu, chúng tôi sẽ đấu", ông Zhang phát biểu trước các nhà báo tại New York. Vị đại sứ không quên nhấn mạnh rằng căng thẳng thương mại sẽ gây tổn hại đến hợp tác giữa hai nước trong vấn đề Triều Tiên.

Đáp lại lời cảnh báo của Trung Quốc, ông Trump nói Bắc Kinh có nhiều việc phải làm để thúc đẩy đàm phán. Ông cũng nhắc lại lời đe dọa đã đưa ra trước đó về tăng mạnh thuế quan nếu đàm phán không có tiến triển.

"Chúng tôi không thể đi tới và ký một thỏa thuận ngang bằng với Trung Quốc. Chúng tôi phải ký một thỏa thuận có lợi hơn" cho Mỹ - ông Trump nói với các nhà báo tại Nhà Trắng.

Hôm thứ Năm, ông Trump khiến thị trường tài chính toàn cầu sửng sốt khi đột nhiên nói sẽ áp thuế lên nốt 300 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc. Thuế quan 10% này sẽ có hiệu lực từ ngày 1/9.

Tuyên bố trên được đưa ra giữa lúc Mỹ-Trung đang "đình chiến" để đàm phán nhằm đi đến một thỏa thuận kết thúc thương chiến kéo dài hơn 1 năm qua. "Đình chiến" bắt đầu từ khi ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp nhau ở Nhật Bản hồi cuối tháng 6.

Trong thương chiến hơn 1 năm qua, ông Trump đã áp thuế lên 250 tỷ USD hàng Trung Quốc.

Cũng trong ngày thứ Sáu, tại cuộc họp báo hàng ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói nước này giữ vững lập trường trong mâu thuẫn thương mại với Mỹ. "Chúng tôi không chấp nhận bất kỳ sức ép tối đa, sự hăm dọa hay tống tiền nào", bà Hoa nói.

"Trong những vấn đề lớn mang tính nguyên tắc, chúng tôi sẽ không nhượng bộ một li", bà Hoa khẳng định, đồng thời bày tỏ hy vọng Mỹ sẽ "từ bỏ ảo tưởng" và quay trở lại bàn đàm phán trên cơ sở bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau.

Theo giới phân tích, Trung Quốc có nhiều lựa chọn để trả đũa Mỹ, bao gồm áp thuế quan, cấm xuất khẩu đất hiếm, hoặc nhằm vào các công ty Mỹ làm ăn ở Trung Quốc.

Trung Quốc hiện đang soạn thảo một danh sách "thực thể không đáng tin cậy" - những công ty nước ngoài mà Bắc Kinh cho là gây phương hại đến lợi ích của Trung Quốc. Hãng vận chuyển FedEx của Mỹ hiện đang bị điều tra ở Trung Quốc vì chuyển nhầm địa chỉ một số gói hàng của công ty Trung Quốc Huawei.

"Trung Quốc sẽ thực thi từng biện pháp trả đũa một cách có phương pháp và có tính toán", chuyên gia kinh tế Iris Pang của ING nhận xét trong một báo cáo được Reuters trích dẫn. "Chúng tôi tin rằng chiến lược của Trung Quốc trong đợt leo thang chiến tranh thương mại này sẽ là giảm tốc độ đàm phán và ăn miếng trả miếng. Điều này sẽ khiến thương chiến kéo dài cho tới cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ" vào tháng 11/2020.

Trao đổi với báo giới ngày thứ Sáu, cố vấn kinh tế Nhà Trắng Larry Kudlow nói ảnh hưởng của thuế quan mới đối với người tiêu dùng Mỹ sẽ ở mức thấp, cho dù số hàng hóa 300 tỷ USD bị áp thuế chủ yếu là hàng tiêu dùng, từ điện thoại di động, máy tính xách tay, cho tới đồ chơi và giày dép, quần áo.

"Tổng thống không hài lòng với tốc độ đàm phán", ông Kudlow nói.

Giá cổ phiếu Apple giảm hơn 2% do mối lo kế hoạch áp thuế này sẽ ảnh hưởng đến các sản phẩm chủ lực của "táo khuyết". Các nhà phân tích của Bank of America Merrill Lynch cho rằng thuế quan mới có thể khiến lợi nhuận của Apple giảm 50-75 cent/cổ phiếu, trong đó phần lớn là thuế quan áp lên iPhone.