Cuộc đàm phán diễn ra vào tuần trước giữa 11 quốc gia còn lại trong Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) không đạt được đột phá lớn nào, nhưng đã cho thấy cam kết của 11 nước trong việc hoàn tất thỏa thuận thương mại này, theo hãng tin CNBC.

Kể từ khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố rút Mỹ khỏi TPP, các nước còn lại trong thỏa thuận, bao gồm Việt Nam, đối mặt một nhiệm vụ khó khăn là hoàn tất một khung thỏa thuận mới trong thời gian đến tháng 11/2017 như thời hạn đã đề ra. Tuy nhiên, các chuyên gia nói rằng, dưới sự dẫn đầu của Nhật, TPP-11 có vẻ gặp nhiều khó khăn.

“Các nước trong TPP-11 nhận thức được rằng một thỏa thuận thương mại khu vực, được ký kết trong thế kỷ 21 và có sự tham gia của nhiều bên ở châu Á-Thái Bình Dương là điều rất cần thiết, dù thỏa thuận đó có sự tham gia của Mỹ hay không”, ông Steven Okun, Phó chủ tịch Ban châu Á-Thái Bình Dương thuộc Hội đồng Thương mại Mỹ (AmCham), nhận xét.

Ông Okun giải thích rằng “tô mỳ spaghetti những thỏa thuận thương mại đa phương” trong khắp khu vực đã không giải quyết được những vấn đề mà các công ty đa quốc gia phải đối mặt, chẳng hạn vấn đề tuân thủ các quy chế tài phán đa phương về chuỗi cung ứng hay quyền bảo hộ trí tuệ ngoài biên giới.

Một TPP là điều rất được kỳ vọng để giải quyết những vấn đề này, bên cạnh mang đến quyền tiếp cận phi thuế quan cho gần như tất cả các loại hàng hóa, mở cửa thị trường dịch vụ và đầu tư, đồng thời đảm bảo cho các dòng chảy dữ liệu xuyên biên giới.

“Tất cả những lợi ích này TPP đều mang lại, cho dù thỏa thuận có Mỹ hay không, bởi vậy không có gì đáng ngạc nhiên khi các thành viên còn lại vẫn tiếp tục cho dù thỏa thuận không còn có sự tham gia của Mỹ”, ông Okun nói.

Bên lề cuộc gặp vào tuần trước của các trưởng đoàn đàm phán TPP, ông Kazuyoshi Umemoto, trưởng đoàn Nhật, nói rằng các nước còn lại trong TPP đã quyết định theo đuổi một khung thỏa thuận mới tính đến sự vắng mặt của Mỹ. Các nước sẽ phải đàm phán thêm để xác định xem có cần phải điều chỉnh các nguyên tắc về thương mại và đầu tư đã nêu trong thỏa thuận ban đầu hay không.

Theo thông tin từ báo chí Nhật, 11 trưởng đoàn đàm phán dự kiến sẽ gặp lại vào tháng 8 hoặc tháng 9 năm nay.

“Đang có một phản đối đáng kể trên thế giới đối với toàn cầu hóa và tự do thương mại, thể hiện rõ qua việc Mỹ quyết định rút khỏi TPP. Bởi vậy các chính phủ ở châu Á-Thái Bình Dương đang đặt ưu tiên cao cho việc đạt bước tiến trong tự do hóa thương mại thông qua một số sáng kiến, bao gồm TPP-11 và Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)”, ông Rajiv Biswas, chuyên gia kinh tế trưởng khu vực châu Á-Thái Bình Dương của IHS Markit, nhận xét.

Trong cuộc gặp tuần trước, 11 nước cũng quyết định hạ thấp tiêu chuẩn ngặt nghèo để thỏa thuận được thực thi - theo ông Miha Hribernik, nhà phân tích cấp cao về châu Á thuộc Verisk Maplecroft. Chuyên gia này giải thích rằng, “theo quy định ban đầu, thỏa thuận phải được phê chuẩn bởi 6 quốc gia, chiếm ít nhất 85% tổng sản phẩm trong nước (GDP) của 12 nước thành viên ban đầu - một nhiệm vụ không thể đạt được nếu không có sự tham gia của Mỹ”.

Mặc dù vậy, những khác biệt còn tồn tại giữa 11 nước thành viên, đặc biệt là Việt Nam và Malaysia muốn đàm phán lại các điều khoản ban đầu, đang là những trở ngại chính đối với một TPP mới.

Về vấn đề này, ông Biswas cho rằng 11 nước sẽ đạt được bước tiến, và trong quá trình thúc đẩy một thỏa thuận mới, TPP-11 có thể sẽ hy vọng các quốc gia khác ở châu Á-Thái Bình Dương tham gia.

Và cho dù các thành viên còn lại không được hưởng sự tiếp cận rộng mở hơn đối với thị trường Mỹ do sự rút lui của Mỹ “một thỏa thuận TPP-11 vẫn sẽ mang lại sự tiếp cận thị trường lớn hơn cho những nền kinh tế như Australia và Nhật Bản, và mang lại cho mỗi nước trong TPP-11 một cam kết tự do hóa thị trường, và điều này sẽ là lợi ích dài hạn của mỗi thành viên”, ông Okun nhận định.