Vừa qua, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam. Xin Bộ trưởng cho biết ý nghĩa của chuyến thăm này?

Nhận lời mời của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin đã thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam từ ngày 19-20/6/2024.

Đây là chuyến thăm với nhiều ý nghĩa quan trọng, có thể coi là một điểm nhấn nổi bật của đối ngoại Việt Nam năm 2024, thể hiện ở những điểm chính sau:

Trước hết, chuyến thăm khẳng định đường lối đối ngoại nhất quán của Việt Nam về độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại vì hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Với việc đón Tổng thống Putin, Việt Nam khẳng định luôn coi Nga là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu, mong muốn cùng Nga củng cố quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời và làm sâu sắc hơn khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện đã được xác lập.

Thứ hai, chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh hai nước kỷ niệm 30 năm ký kết Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị Việt Nam - Nga (16/6/1994 - 16/6/2024), tiến tới kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (30/1/1950 - 30/1/2025), là dịp hai bên đánh giá những kết quả đã đạt được và đề ra những định hướng để đưa quan hệ hợp tác và đối tác Việt – Nga trong thời gian tới phát triển toàn diện, hiệu quả và thực chất hơn.

Thứ ba, chuyến thăm thể hiện sự coi trọng dành cho Việt Nam trong triển khai chính sách đối ngoại Hướng Đông của Nga. Trong hơn hai thập kỷ lãnh đạo Liên bang Nga, đây là lần thứ năm Tổng thống Vladimir Putin thăm Việt Nam, đồng thời là một trong những chuyến công du nước ngoài đầu tiên sau khi tái đắc cử Tổng thống nhiệm kỳ thứ 5 vào tháng 3/2024.

Những chuyến đi của Tổng thống Vladimir Putin để lại dấu ấn đậm nét và đóng góp vào việc tạo dựng những nền tảng quan trọng cho sự phát triển của quan hệ Việt Nam - Liên bang Nga, trong đó có việc khởi xướng, ủng hộ thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam – Liên bang Nga năm 2001 và nâng cấp lên Đối tác chiến lược toàn diện vào năm 2012.

Hai bên đã ra “Tuyên bố chung giữa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Liên bang Nga về làm sâu sắc hơn quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện trên cơ sở những thành tựu của 30 năm thực hiện Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị Việt Nam - Nga”, thể hiện quyết tâm của Lãnh đạo và nhân dân hai nước đưa hợp tác song phương ngày càng hiệu quả, thực chất trên tất cả các lĩnh vực, xứng tầm Đối tác chiến lược toàn diện, đáp ứng nhu cầu và lợi ích của cả nhân dân hai nước, đóng góp cho hòa bình, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Xin Bộ trưởng cho biết những kết quả nổi bật 2 bên đã đạt được trong khuôn khổ chuyến thăm?

Có thể nói chuyến thăm của Tổng thống Vladimir Putin đã tạo xung lực mới cho hợp tác nhiều mặt Việt - Nga. Thông qua Tuyên bố chung, 11 văn kiện hợp tác được ký kết và các cuộc gặp gỡ, trao đổi giữa lãnh đạo cấp cao hai nước, hai bên đã nhất trí về những định hướng lớn nhằm làm sâu sắc hơn quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Nga trên những phương diện sau:

Một là, tăng cường đối thoại, tiếp xúc cấp cao và các cấp và trên tất cả các kênh; triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác để thúc đẩy hợp tác trên tất cả các lĩnh vực; tiếp tục phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương, đặc biệt Liên hợp quốc, APEC, các cơ chế hợp tác ASEAN – Nga… Nga khẳng định ủng hộ Việt Nam đăng cai Năm APEC 2027 và sẵn sàng phối hợp với Việt Nam tổ chức thành công sự kiện quan trọng này; tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực.

Hai là, khẳng định hợp tác kinh tế tiếp tục là trụ cột, trọng tâm của hợp tác nhiều mặt giữa hai nước. Hai bên sẽ cùng nhau phối hợp tháo gỡ khó khăn và thống nhất giải pháp để nâng cao hiệu quả hợp tác; nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ chế hợp tác song phương, đặc biệt là Ủy ban liên chính phủ về hợp tác kinh tế - thương mại và khoa học - kỹ thuật; sớm thống nhất, triển khai Kế hoạch tổng thể phát triển hợp tác Việt Nam - Nga đến năm 2030.

Hai bên cũng sẽ phối hợp cùng khai thác tối đa các lợi thế của Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh Kinh tế Á – Âu, tiếp tục tháo gỡ các rào cản thương mại, tạo thuận lợi hơn nữa cho thương mại song phương; mở rộng tiếp cận thị trường Nga cho xuất khẩu hàng tiêu dùng và nông thủy sản của Việt Nam; thúc đẩy hợp tác đầu tư, nhất là về hạ tầng cơ sở, năng lượng.

Ba là, mở rộng hợp tác quốc phòng - an ninh nhằm ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống và phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương về quốc phòng - an ninh, đặc biệt các cơ chế do ASEAN dẫn dắt như Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), Cấp cao Đông Á (EAS), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+), đóng góp cho hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương và trên thế giới.

Bốn là, đẩy mạnh hợp tác trên các lĩnh vực giáo dục - đào tạo, khoa học – công nghệ, du lịch, lao động, văn hóa, nghệ thuật, thể thao, hợp tác địa phương, giao lưu nhân dân, giáo dục thế hệ trẻ... nhằm củng cố nền tảng nhân văn vững chắc cho quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, hai bên đã ký kết 11 văn kiện hợp tác giữa các bộ, ngành, doanh nghiệp hai nước, tạo động lực thúc đẩy quan hệ song phương. Hai bên nhất trí tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho công dân Việt Nam tại Nga và công dân Nga tại Việt Nam sinh sống, học tập và lao động ổn định, làm cầu nối hữu nghị giữa hai nước.

Năm là, lãnh đạo cấp cao hai bên đã trao đổi thẳng thắn, tin cậy về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm. Theo đó, hai bên khẳng định ủng hộ hệ thống quan hệ quốc tế công bằng, dựa trên luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc, nhất là giải quyết hòa bình các tranh chấp, không đe dọa và sử dụng vũ lực, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau.

Về vấn đề Biển Đông, hai bên ủng hộ việc bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không; không sử dụng vũ lực hay đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS 1982); ủng hộ thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biên Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Chuyến thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam của Tổng thống Vladimir Putin đã thành công tốt đẹp. Chúng ta đã dành cho Tổng thống Vladimir Putin và Đoàn đại biểu cấp cao Nga sự đón tiếp hết sức trọng thị, thân tình, chu đáo. Nhân  dân Việt Nam, nhất là những người đã từng học tập, làm việc tại Liên Xô trước đây và tại Liên bang Nga ngày nay luôn lưu giữ và trân trọng những tình cảm tốt đẹp với đất nước và Nhân dân Nga.

Với truyền thống uống nước nhớ nguồn, nhân dân Việt Nam không bao giờ quên sự ủng hộ và giúp đỡ to lớn, chí tình mà nhân dân Nga đã dành cho Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước trước đây, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay. 

Hai bên trân trọng mối quan hệ hữu nghị, truyền thống lâu đời đã được nhiều thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước đặt nền móng và vun đắp, trở thành tài sản chung quý báu giữa hai dân tộc, là nền tảng để quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Liên bang Nga tiếp tục phát triển vì lợi ích của mỗi nước và đóng góp vào hòa bình, hợp tác, phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Tình cảm này, những thành tựu tích cực triển khai Hiệp ước 1994 về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị Việt Nam – Nga và những kết quả quan trọng đạt được trong chuyến thăm sẽ là cơ sở quan trọng để hai nước kế thừa và phát huy, tiếp tục phát triển và nâng tầm quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời và Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Nga.