Áp lực đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp giảm mạnh trong tháng 10

Phát hành trái phiếu doanh nghiệp trên thị trường sơ cấp hạ nhiệt trở lại trong tháng 9, giá trị phát hành đạt 26.205 tỷ đồng giảm 48,3% so với tháng trước, tương ứng giảm 52,2% so với cùng kỳ với 28 đợt phát hành tập trung chủ yếu ở kỳ hạn dưới 5 năm chiếm 79%, theo số liệu từ Chứng khoán Rồng Việt.

Lũy kế 9 tháng năm 2025 giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp trên thị trường sơ cấp đạt 353.563 tỷ đồng tăng 24,4% so với cùng kỳ.

Ngân hàng vẫn là nhóm phát hành chính trong tháng 9 nhưng đã giảm 41% so với tháng trước. Các thương vụ nổi bật: nhóm ngân hàng MBB 6.000 tỷ đồng; kỳ hạn 3 năm; lãi suất 5,6 – 5,85%/năm, ACB 6.000 tỷ đồng; kỳ hạn 2 năm; lãi suất 5,85%/năm; bất động sản Trường Minh 5.000 tỷ đồng; kỳ hạn 1 năm; lãi suất 8,95%/năm.

Hoạt động mua lại trước hạn sau khi sôi động đầu quý 3 đã trở nên trầm lắng trong tháng 9. Giá trị mua lại trong tháng đạt 16.209 tỷ đồng giảm 26,3% so với cùng kỳ, chủ yếu ở khối ngân hàng.

Áp lực đáo hạn bước sang tháng 10 chỉ còn khoảng 17 nghìn tỷ đồng, thấp hơn các tháng trước, qua đó giảm áp lực nhu cầu vốn ngắn hạn và tạo khoảng đệm nhất định cho các doanh nghiệp có kế hoạch tái cấp vốn.

Tháng 9 ghi nhận 14 doanh nghiệp hầu hết là các doanh nghiệp bất động sản công bố chậm thanh toán gốc/lãi trái phiếu. Đáng chú ý, các lô trái phiếu của tập đoàn R&H 5.000 tỷ đồng, Bất động sản S-Home 2.400 tỷ đồng, Novaland 4.300 tỷ đồng, BNP Global 2.100 tỷ đồng.

Trái chiều với sự trầm lắng ở sơ cấp, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp trên thị trường thứ cấp đã sôi động trở lại trong tháng 9. Thanh khoản thị trường trong tháng 9 đạt mức cao nhất kể từ đầu năm 150,7 nghìn tỷ đồng tăng 38% so với tháng trước. Giá trị giao dịch trung bình phiên tăng mạnh đạt 7.538 tỷ đồng tăng 45% so với tháng trước.

Trong khi đó, theo số liệu của VnDirect, trong tháng 10/2025 sẽ có khoảng hơn 13,5 nghìn tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn, giảm 15,6% so với tháng trước. Áp lực trái phiếu doanh nghiệp sẽ tiếp tục hạ nhiệt trong tháng 11/2025 trước khi tăng mạnh trở lại trong tháng 12/2025.

Tại hội nghị Trái phiếu và Tín nhiệm Việt Nam 2025—do VIS Rating, CGIF (Quỹ Bảo lãnh Tín dụng Đầu tư), và Moody’s Ratings đồng tổ chức mới đây, các chuyên gia cho rằng thị trường trái phiếu Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển mình quan trọng. 

Vào tháng 9 năm 2025, Bộ Tài chính đã công bố lộ trình phát triển mới cho ngành quỹ đầu tư chứng khoán giai đoạn 2026–2030. Một điểm nhấn quan trọng trong lộ trình này là đề xuất gỡ bỏ việc hạn chế đầu tư vào trái phiếu tái cấp vốn đối với các ngân hàng thương mại và công ty bảo hiểm. Khi được triển khai, thay đổi này được kỳ vọng sẽ mở rộng đáng kể cơ sở nhà đầu tư và cải thiện khả năng tiếp cận thị trường cho các đợt phát hành trái phiếu tái cấp vốn.

Hiện tại, hiệu quả tài trợ bằng trái phiếu thấp hơn so với vay ngân hàng. Với các dự án dài hạn, chủ đầu tư thường ưu tiên vay ngân hàng do lịch giải ngân được cấu trúc theo tiến độ thi công, giúp tối ưu chi phí vốn. Trong khi đó, phát hành trái phiếu theo từng giai đoạn đòi hỏi hồ sơ và phê duyệt riêng, làm tăng độ phức tạp.

Giải pháp phát hành một trái phiếu theo từng đợt có thể gỡ vướng, tuy nhiên lại bị hạn chế bởi quy định hiện hành, vốn giới hạn thời gian chào bán trong 6 tháng kể từ đợt đầu, khiến phương án này khó triển khai cho các dự án dài hạn.

Từ tháng 7/2024, các tổ chức tín dụng bị hạn chế trong việc nhận quản lý tài sản đảm bảo cho trái phiếu, trừ một số trường hợp. Do đó, nhiều đơn vị không thể cung cấp dịch vụ này, làm giảm năng lực thị trường trong bối cảnh khối lượng phát hành mới ngày càng tăng.

Để duy trì tăng trưởng và củng cố niềm tin nhà đầu tư, Việt Nam cần mở rộng số lượng tổ chức đủ điều kiện cung cấp dịch vụ quản lý tài sản đảm bảo và hỗ trợ phát hành trái phiếu có tài sản đảm bảo.