Bước tiến mạnh mẽ của tim mạch can thiệp Việt Nam

Tại Hội nghị Tim mạch Can thiệp Toàn quốc lần thứ 11 (VICC 2025) vừa qua, các chuyên gia đã mang đến nhiều báo cáo khoa học, các ca lâm sàng điển hình và các phiên đào tạo chuyên sâu. Nội dung trải rộng từ can thiệp động mạch vành phức tạp, can thiệp tim cấu trúc, điều trị rối loạn nhịp tim cho đến ứng dụng các công nghệ hình ảnh tiên tiến như IVUS, OCT, FFR...

Đặc biệt, hội nghị nhấn mạnh xu hướng phát triển kỹ thuật ít xâm lấn, nhằm tối ưu hóa hiệu quả điều trị và nâng cao an toàn cho người bệnh. Tại hội nghị năm nay, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM đã để lại dấu ấn chuyên môn thông qua hai ca trình diễn trực tiếp: một ca thay van động mạch chủ qua ống thông (TAVI) và một ca can thiệp động mạch vành qua da.

Với ca can thiệp "Valve-in-Valve TAVI", các bác sỹ đã thể hiện kỹ thuật thay van động mạch chủ mới qua ống thông, đặt bên trong van sinh học cũ đã bị thoái hóa. Người bệnh nam, 69 tuổi, có tiền sử phẫu thuật thay van hai lá sinh học cách đây 10 năm, mang nhiều bệnh lý nền như rung nhĩ, suy tim bảo tồn, tăng huyết áp và tiểu đường loại 2.

Đây được xem là một ca lâm sàng hiếm có, phức tạp và nhiều nguy cơ rủi ro, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ của đội nhóm tim mạch (Heart-Team) gồm các bác sĩ tim mạch can thiệp, phẫu thuật tim, nội tim mạch, chẩn đoán hình ảnh và gây mê hồi sức.

Trước sự theo dõi trực tiếp của hàng ngàn đại biểu, ê kíp Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM đã đã đặt thành công van động mạch chủ mới SAPIEN 3 qua đường ống thông. Van hoạt động tốt ngay sau thủ thuật, huyết động cải thiện rõ rệt, không ghi nhận biến chứng cấp. 

Tại Hội nghị, GS.TS, Phạm Mạnh Hùng, Chủ tịch Phân hội Tim mạch học Can thiệp Việt Nam, cho biết bệnh tim mạch hiện là nguyên nhân gây tử vong số một tại Việt Nam, với khoảng 200.000 ca mỗi năm, chiếm gần 40% tổng số ca tử vong. Trung bình cứ 4 người trưởng thành thì có 1 người mắc bệnh, xu hướng ngày càng trẻ hóa.

Nếu trước đây chủ yếu xuất hiện ở người trên 50 tuổi, nay bệnh lý mạch vành, tăng huyết áp, đột quỵ đã gặp cả ở nhóm 30 - 40 tuổi, thậm chí dưới 30. Nguyên nhân chính là lối sống công nghiệp: Ít vận động, ăn nhiều đồ nhanh, chất béo, đạm động vật, lạm dụng rượu bia, thuốc lá, stress kéo dài. Ô nhiễm không khí cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh 10 - 20%.

GS.TS Phạm Mạnh Hùng cho biết thêm, nhờ các tiến bộ can thiệp tim mạch hiện đại, hàng chục nghìn bệnh nhân mỗi năm tránh được phẫu thuật tim hở, rút ngắn thời gian hồi phục và giảm biến chứng. Đặc biệt, nhiều người cao tuổi, từng ít cơ hội điều trị, nay được hưởng lợi rõ rệt từ các kỹ thuật ít xâm lấn như thay van động mạch chủ qua đường ống thông (TAVI), sửa van hai lá qua ống thông…

Từ ca can thiệp động mạch vành đầu tiên được thực hiện vào năm 1995, ngành tim mạch can thiệp Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc. Nếu như trước năm 2000 chỉ có 3 trung tâm tim mạch can thiệp, thì hiện nay, cả nước đã có hơn 130 trung tâm với hơn 500 bác sỹ chuyên khoa, thực hiện khoảng 100.000 - 150.000 ca can thiệp mỗi năm.

Hầu hết các tỉnh, thành phố lớn đều đã xây dựng được đơn vị tim mạch can thiệp, góp phần nâng cao khả năng tiếp cận điều trị, giảm tải cho các bệnh viện tuyến trung ương và kịp thời cứu sống nhiều bệnh nhân. Đặc biệt, nhiều trung tâm lớn tại Việt Nam hiện đã làm chủ các kỹ thuật can thiệp phức tạp, tiệm cận với trình độ quốc tế.

Đã có 10 trung tâm trong cả nước thực hiện thành công kỹ thuật thay van động mạch chủ qua ống thông (TAVI). Đây là một trong những kỹ thuật hiện đại, đòi hỏi trình độ chuyên môn cao và trang thiết bị tiên tiến. Ngoài ra, các kỹ thuật như can thiệp tắc mạn tính, vôi hóa động mạch vành, can thiệp tim bẩm sinh, can thiệp mạch ngoại biên, điều trị suy tim và tăng huyết áp bằng thiết bị... cũng đã được triển khai rộng rãi.

Ngay tại các bệnh viện địa phương, đội ngu y bác sỹ đã không ngừng nâng cao trình độ, từ đó nâng cao chất lượng điều trị và kỳ vọng sống cho bệnh nhân tim mạch Việt Nam.

Điển hình, trong khuôn khổ Biên bản ghi nhớ hợp tác được ký kết giữa Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa và Bệnh viện Tim mạch Hạ Môn (Trung Quốc), ngày 10/9 vừa qua, các chuyên gia tim mạch của 2 bệnh viện đã phối hợp thực hiện thành công 4 ca can thiệp tim mạch phức tạp tại Đơn vị Tim mạch can thiệp, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa.

Trong số 4 ca bệnh, có 3 trường hợp tổn thương động mạch vành phức tạp được điều trị bằng kỹ thuật sóng xung kích trong lòng mạch (Intravascular Lithotripsy – IVL) kết hợp đặt stent và 1 trường hợp rối loạn nhịp nặng được áp dụng kỹ thuật đặt máy tạo nhịp bó nhánh trái (Left Bundle Branch Pacing – LBBP).

Cả IVL và LBBP đều là những kỹ thuật chuyên sâu, hiện đang được ứng dụng tại các trung tâm tim mạch lớn trên thế giới, nay đã được triển khai thành công tại Thanh Hóa với sự hỗ trợ của các chuyên gia quốc tế. Sau điều trị, cả 4 bệnh nhân đều hết triệu chứng, các chỉ số ổn định và đủ điều kiện xuất viện.

Trước đó, một cụ ông 91 tuổi nhập viện trong tình trạng nhịp tim chỉ còn 39 lần/phút. Bệnh nhân cũng có nhiều bệnh lý nền như tăng huyết áp, viêm dạ dày, trào ngược dạ dày - thực quản, viêm phế quản mạn. Các bác sĩ Khoa Tim mạch can thiệp - Lão khoa Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ngãi đã hội chẩn và quyết định phẫu thuật đặt máy tạo nhịp tim vĩnh viễn cứu bệnh nhân.

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Hồng Vương, Khoa Tim mạch can thiệp - Lão khoa, cho biết ca phẫu thuật gặp nhiều khó khăn do bệnh nhân lớn tuổi, cơ ngực mỏng, dễ nhiễm trùng. Ngoài ra, bệnh nhân bị viêm phế quản mạn nên quá trình thao tác phải hết sức thận trọng để tránh biến chứng tràn máu, tràn khí màng phổi.

Sau gần 2 giờ, ê kíp đã hoàn thành ca phẫu thuật. Hiện, nhịp tim bệnh nhân đã ổn định ở mức 60 lần/phút, sức khỏe dần hồi phục, sinh hoạt như bình thường.