Thủ tướng Mark Carney hôm 22/8 cho biết Ottawa sẽ dỡ bỏ mức thuế 25% mà nước này đã áp dụng đối với nhiều hàng hóa của Mỹ từ tháng 3 tới nay, nhưng ông nói thêm rằng các mức thuế đối ứng đối với thép và nhôm từ Mỹ vào Canada sẽ vẫn được giữ nguyên.

“Hôm nay, tôi tuyên bố rằng Chính phủ Canada sẽ hành động tương xứng với Mỹ bằng cách loại bỏ tất cả thuế quan của Canada đối với hàng hóa của Mỹ, cụ thể là các mặt hàng nằm trong Hiệp định Thương mại Hoa Kỳ-Mexico-Canada (USMCA). Theo đó, hơn 85% thương mại Canada-Mỹ sẽ được miễn thuế” - ông Carney nói, và cho biết các biện pháp này sẽ có hiệu lực từ ngày 1/9.

Nhượng bộ của Ottawa là diễn biến mới nhất trong cuộc chiến thương mại kéo dài nhiều tháng qua giữa hai quốc gia láng giềng ở Bắc Mỹ và đều thuộc hàng ngũ những đối tác thương mại lớn nhất của nhau.

Quan hệ giữa Canada và Mỹ trở nên căng thẳng vào đầu tháng 3, khi ông Trump áp mức thuế quan cao 25% đối với hàng xuất khẩu của Canada. Ngay sau đó, người tiền nhiệm của ông Carney là Thủ tướng Justin Trudeau đã đáp trả bằng thuế quan 25% đối với 30 tỷ đôla Canada (21 tỷ USD) hàng hóa Mỹ nhập khẩu vào Canada hàng năm, bao gồm cả đối với thép, nhôm và phụ tùng ô tô. Việc trả đũa này nằm trong một kế hoạch áp thuế quan trả đũa đối với 155 tỷ đôla Canada hàng hóa Mỹ, nhưng phần kế hoạch 125 tỷ đôla Canada còn lại đã được hoãn.

Cuối tháng 7, ông Trump áp thuế quan đối ứng 35% lên hàng hóa Canada không thuộc phạm vi của thỏa thuận USMCA cho dù hai nước khi đó vẫn đang đàm phán thương mại. Canada là một trong số ít các nền kinh tế bị đánh thuế đối ứng cao hơn so với kế hoạch mà ông Trump công bố hồi tháng 4, bên cạnh những cái tên như Thụy Sỹ và Ấn Độ.

Một số quan chức Mỹ giải thích với giới truyền thông rằng việc tăng thuế đối với Canada là do nước này trả đũa thuế quan Mỹ. Canada và Trung Quốc là hai nền kinh tế duy nhất trên thế giới trả đũa thuế quan đối ứng của ông Trump.

Một quan chức Mỹ đề nghị không tiết lộ danh tính nói với tờ báo Financial Times rằng động thái của Canada rút lại thuế quan trả đũa Mỹ diễn ra sau các cuộc thảo luận giữa giới chức Canada với Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick và các đại diện khác của Nhà Trắng. “Phía Canada được cho biết rằng thuế quan trả đũa không giúp họ có vị thế để đàm phán tốt hơn” với Tổng thống Trump - nguồn tin nói về cuộc thảo luận.

Ông Carney và ông Trump đã có một cuộc nói chuyện qua điện thoại vào hôm 21/8 về mối quan hệ thương mại giữa Canada và Mỹ. Hai quốc gia này có kim ngạch thương mại hai chiều trị giá 1,3 nghìn tỷ đôla Canada, tương đương 941 tỷ USD. Phần lớn hàng hóa và dịch vụ xuất khẩu của Canada có đích đến là thị trường Mỹ.

Tổng thống Trump nói hôm 22/8: “Tôi rất quý ông Carney. Tôi nghĩ ông ấy là một người tốt. Và chúng tôi đã có một cuộc nói chuyện rất tốt vào ngày hôm qua, vì vậy tôi mọi chuyện sẽ tốt đẹp thôi. Chúng tôi sẽ sớm có một cuộc gọi khác”.

Mặc dù Canada đã nuôi hy vọng giải quyết tranh chấp thương mại với Mỹ vào ngày 21/7, nhưng thời hạn đó đã trôi qua mà không có thỏa thuận nào.

Mỹ hoan nghênh quyết định của Ottawa về việc dỡ bỏ một phần thuế trả đũa. Một quan chức Nhà Trắng cho biết: “Chúng tôi mong muốn tiếp tục các cuộc thảo luận với Canada về thương mại và an ninh quốc gia”.

Ông Carney đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử liên bang của Canada vào tháng 4 với lời hứa sẽ chống lại sức ép của Tổng thống Trump và sẽ sử dụng kinh nghiệm của mình với tư cách là cự thống đốc ngân hàng trung ương để điều hành đất nước vượt qua những thách thức kinh tế do thuế quan gây ra.

Hôm 22/8, ông Carney nói: “Canada hiện có thỏa thuận thương mại tốt nhất với Mỹ. Và mặc dù thỏa thuận này khác với những gì Canada đã có trước đây, nhưng vẫn tốt hơn so với thỏa thuận của bất kỳ quốc gia nào khác”.

Khi được hỏi liệu Canada có bất kỳ sự đảm bảo nào từ ông Trump rằng động thái xuống thang của Canada sẽ giúp khởi động tái các cuộc đàm phán thương mại giữa hai nước hay không, ông Carney trả lời: “Có”.