Tình trạng đầu cơ tạo ra cơn sốt ảo đối với đất nền tại một số địa phương nếu không được chấn chỉnh kịp thời không những có tác động tiêu cực đến sự phát triển thị trường bất động sản mà còn ảnh hưởng đến an ninh kinh tế và trật tự an toàn xã hội.

Đây là cảnh báo của Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) về tình trạng đầu cơ tạo cơn sốt ảo đối với đất nền tại một số địa phương trong thời gian qua.

"Sốt ảo" vì tâm lý đám đông

Theo cơ quan quản lý, thời gian qua, một số phương tiện thông tin đại chúng phản ánh tình hình thị trường đất nền tại một số khu vực của các địa phương như: Hà Đông- Hà Nội, Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Thái Nguyên,  Đà Nẵng, Khánh Hòa... diễn ra sôi động, giá đất nền tăng cao tại các đô thị đang phát triển có các công trình hạ tầng đồng bộ; các khu vực đã hình thành hoặc có quy hoạch các khu đô thị mới, khu công nghiệp, khu du lịch nghỉ dưỡng... Tình trạng này do một số nhóm đầu cơ tạo ra cơn sốt ảo.

Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản chỉ rõ, phương thức đẩy giá đất tăng cao thường khởi nguồn do một nhóm các nhà đầu tư ở Hà Nội, Tp.HCM có tiềm lực tài chính mạnh đến các khu vực có quy hoạch xây dựng các khu đô thị mới, khu kinh tế, khu công nghiệp… để tạo ra thị trường bằng cách mua một số lô đất với giá thấp lúc thị trường chưa sôi động.

Tiếp đó, nhóm này tìm cách mua tiếp các lô đất gần đó hoặc mua đi bán lại chính các ô đất đã mua trước đó với giá cao hơn rất nhiều so với thị trường, đồng thời tung thông tin thị trường khu vực đã bắt đầu sốt để lôi kéo các nhà đầu tư khác.

Lợi dụng tâm lý đầu tư theo hiệu ứng "đám đông", nhiều nhà đầu tư khác sẽ đổ xô vào mua đất chờ lên giá kiếm lời, nhóm này đã tạo lên những cơn sốt ảo đẩy giá lên cao để trục lợi.

Sau đó, nhóm các nhà đầu cơ này sẽ rút đi, tạo nên làn sóng bán ra ồ ạt và hệ quả là nhiều nhà đầu tư sau mua đất với giá cao của nhà đầu tư trước phải bán đi để cắt lỗ, nhiều nhà đầu tư không bán kịp sẽ bị mắc kẹt.

Hậu quả để lại cho thị trường rất nặng nề, người có nhu cầu thực không thể có đủ tiền để mua do giá đất bị đẩy lên cao, người đầu cơ không có nhu cầu ở nhưng lại không bán được, vì nếu bán thì lỗ nặng. Dẫn đến tình trạng nhiều nhà, đất sẽ để hoang hóa không sử dụng, lãng phí tài nguyên và nguồn lực của xã hội.

Tình trạng này, nếu không được chấn chỉnh kịp thời thì không những có tác động tiêu cực đến sự phát triển thị trường bất động sản mà còn ảnh hưởng đến an ninh kinh tế và trật tự an toàn xã hội.

Nhằm có nguồn thông tin đầy đủ, phản ánh đúng thực tế tình hình, kịp thời có các biện pháp hữu hiệu để quản lý, ổn định thị trường bất động sản, Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản đã soạn thảo công văn trình Bộ trưởng Bộ Xây dựng ký gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương yêu cầu các địa phương khẩn trương tiến hành: Tổ chức kiểm tra, nắm bắt tình hình, làm rõ nguyên nhân gây ra biến động của thị trường.

Tiến hành thanh tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai, về kinh doanh bất động sản và pháp luật có liên quan theo thẩm quyền. Xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân thổi giá, tạo nên các giao dịch ảo để kiếm lời.

Bên cạnh đó, tập trung chỉ đạo các sở, ngành chức năng triển khai các biện pháp cần thiết để ổn định thị trường bất động sản; kịp thời thông tin cho các cơ quan, tổ chức, người dân về chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, phát triển hạ tầng và đô thị, định hướng, kế hoạch và chương trình phát triển kinh tế, xã hội của địa phương để minh bạch thông tin thị trường, ngăn chặn các hiện tượng đầu cơ tăng giá bất động sản.

Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản cũng đề xuất các biện pháp để ổn định thị trường, phòng ngừa và ngăn chặn hiện tượng đầu cơ, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất trái pháp luật; ngăn chặn việc phân lô bán nền trái quy định; chuyển nhượng quyền sử dụng đất rừng, đất nông nghiệp làm tăng giá bất động sản bất hợp lý tại những khu vực nêu trên, không để xảy ra tình trạng sốt nóng giá đất nền và dẫn đến hiện tượng "bong bóng bất động sản".

"Lách luật" để giao dịch đất đai tại các đặc khu

Trong một báo cáo tương tự về thị trường bất động sản 4 tháng đầu năm 2018, Cục Quản lý nhà cũng cho hay, đến nay hoạt động giao dịch, chuyển nhượng đất trái phép đẩy giá đất lên cao tại các địa phương chuẩn bị thành lập các đặc khu kinh tế đang dần được kiểm soát. Tình hình giao dịch, chuyển nhượng đất trái phép đã chững lại.

Cụ thể, tại một số địa phương chuẩn bị thành lập các đặc khu kinh tế như: Vân Đồn (Quảng Ninh), Bắc Vân Phong (Khánh Hòa) và Phú Quốc (Kiên Giang) xuất hiện tình trạng một số nhà đầu tư cá nhân chuyển nhượng quyền sử dụng đất rừng, đất nông nghiệp; chuyển đổi mục đích sử dụng đất trái quy định pháp luật, có hiện tượng giá đất nền tăng cao trong thời gian ngắn

Tại Vân Đồn (Quảng Ninh) từ thời điểm những tháng cuối năm 2017, giá đất tăng cao theo thông tin thành lập đặc khu. Một số khu vực, giá đất tăng từ 100-200% chỉ sau vài tháng. Hiện tượng giá đất tăng đột biến làm người dân có đất tại khu vực chuyển đổi, tách thửa để bán tăng cao. Cùng với đó hiện tượng đầu cơ, giao dịch, tách thửa phân lô mua bán đất rừng, đất nông nghiệp tăng mạnh.

Tại Vân Phong (Khánh Hòa) sau khi có thông tin thành lập Đặc khu kinh tế BắcVân Phong, việc mua bán, sang nhượng đất đai tại khu vực này tăng đẩy giá đất tăng mạnh. Một số khu vực xuất hiện tình trạng tách thửa để nhận tái định cư khi qui hoạch đặc khu, phá rừng chiếm đất trên đảo trái qui định pháp luật và mua bán đất nông nghiệp không sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản.

Trong những tháng qua, tình trạng giá trên địa bàn, nhất là giá đất ở khu vực ven biển tăng cao (đất ở ven biển đoạn qua khu vực thị trấn có thông tin lên tới 100 triệu đồng/m2, những nơi khác trong khu dân cư tăng từ 20-30 triệu đồng/m2).

Tại Phú Quốc (Kiên Giang) trong thời gian qua, tình trạng xây nhà không phép diễn ra phổ biến; tình trạng san lấp, phân lô bán nền diễn ra trên diện rộng. Giới đầu cơ ngang nhiên hoạt động  phân lô bán nền, hình thành các khu dân cư tự phát, dựng biển quảng cáo dự án thông tin thất thiệt để đẩy giá lên cao, kiếm lời bất chính, môi trường cảnh quan tự nhiên bị tàn phá, quy hoạch bị phá vỡ.

Theo đánh giá của Cục quản lý nhà và Thị trường bất động sản, nguyên nhân chủ yếu là do tình trạng đầu cơ đất đai, thổi giá đất lên cao của một số nhà đầu tư cá nhân lợi dụng thông tin chuẩn bị thành lập các đặc khu kinh tế để đẩy giá đất lên cao.

Chính quyền địa phương cấp xã, huyện đã buông lỏng quản lý về giao dịch và sử dụng đất đai, cho phép tách thửa và xác nhận cho phép chuyển nhượng đất nông nghiệp, đất rừng không đúng quy định pháp luật.

Cụ thể, tại Điều 190, Luật Đất đai quy định về điều kiện chuyển đổi đất nông nghiệp: chỉ được chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp cho hộ gia đình cá nhân trong cùng xã, phường, thị trấn để sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, tại các khu vực này người dân chuyển nhượng đất nông nghiệp, đất rừng cho người đầu cơ đất đai ở các địa phương khác, vô hình chung đã tạo điều kiện thuận lợi cho giới đầu cơ.

Cùng với đó, trước tình trạng mua bán đất đai không đúng quy định, giới đầu cơ tung tin đồn thất thiệt để trục lợi, chính quyền địa phương chưa quan tâm tuyên truyền cho người dân biết để chấp hành đúng pháp luật. Các địa phương dự kiến thành lập đặc khu chưa có quy hoạch chung, dẫn đến nhiễu loạn thông tin về quy hoạch.

Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản khuyến cáo việc để xảy ra tình trạng sốt đất ảo, mua bán kinh doanh đất hỗn loạn không kiểm soát được sẽ dẫn đến phá vỡ quy hoạch của khu vực, môi trường đầu tư, kinh doanh bị ảnh hưởng.