Trong ba thập kỷ qua, nền kinh tế chạy bằng than đã khiến Việt Nam trở thành quốc gia đóng góp hàng đầu vào lượng khí thải GHG trên toàn cầu, đạt tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trên toàn thế giới.

Xếp hạng 21 trên toàn cầu và thứ hai ở Đông Á về cường độ GHG, tốc độ tăng trưởng khí thải của Việt Nam đã vượt qua Trung Quốc và Philippines.

Trong giai đoạn 2000-2015, GDP bình quân đầu người của Việt Nam đã tăng từ 390 đô la lên 2.000 đô la, trong khi lượng khí thải GDP bình quân đầu người tăng gấp hơn bốn lần.

Sự gia tăng này đã dẫn đến ô nhiễm không khí nghiêm trọng, đặc biệt là ở các khu vực đô thị như Hà Nội, với chi phí y tế và năng suất đáng kể ước tính ở mức 1% GDP vào năm 2022.

Nếu không có cải cách về công nghệ, công nghiệp và chính sách, lượng khí thải GHG có thể tăng gần gấp bốn lần vào năm 2050. Điều này có thể nhanh chóng làm hoen ố những nỗ lực của Việt Nam, vốn đã liên tục tiến triển trên các khía cạnh khác của ESG, nhằm tăng khả năng cạnh tranh xuất khẩu toàn cầu.

Nắm bắt được tính cấp thiết trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, Việt Nam quyết tâm trở thành nền kinh tế phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 theo NDC.

Tại hội nghị COP26, Việt Nam đã cập nhật Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) để đưa vào cam kết đạt được mục tiêu giảm 15,8% lượng khí thải vào năm 2030 bằng nguồn lực trong nước và giảm 43,5% với sự hỗ trợ của quốc tế.

Những nỗ lực này được hỗ trợ bởi các chính sách và quy định ESG có liên quan, được thiết kế để thúc đẩy các doanh nghiệp đóng vai trò lớn hơn trong việc đạt được các mục tiêu ESG quốc gia.

THÁCH THỨC CHO DOANH NGHIỆP THỰC HÀNH ESG

Mặc dù có nhiều tiến bộ, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn phải đối mặt với một số thách thức trong việc triển khai các chiến lược ESG (môi trường, xã hội và quản trị), theo báo cáo mới đây của Delta West.

Thách thức chính phát sinh từ việc thiếu sự chuẩn bị của các công ty, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, để khởi xướng các cam kết ESG. Ngoài ra, sự xuất hiện của các tiêu chuẩn và tiêu chí đa dạng từ nhiều tổ chức - chẳng hạn như VNSI, CSI, ISO26000 - làm phức tạp quá trình ra quyết định của doanh nghiệp trong việc lựa chọn và triển khai các hoạt động phát triển bền vững.

Những hạn chế về tài chính cũng cản trở đáng kể việc triển khai ESG cho các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp niêm yết công khai phải đánh giá và công bố báo cáo ESG hàng năm để tuân thủ các quy định. Các chương trình ESG hiệu quả cũng đòi hỏi phải liên tục theo dõi và đánh giá các chỉ số hiệu suất, đòi hỏi nguồn lực tài chính và khả năng công nghệ mà nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ còn thiếu. Do đó, chỉ một số ít doanh nghiệp Việt Nam quy mô lớn và các công ty niêm yết công khai có thể triển khai đầy đủ các chiến lược ESG toàn diện, nhấn mạnh những thách thức do hạn chế về tài chính trong việc đáp ứng các tiêu chí ESG.

Bên cạnh đó, dữ liệu liên quan đến ESG phức tạp và đa dạng, đặt ra thách thức trong cả việc thu thập và đảm bảo chất lượng. Các doanh nghiệp thường gặp khó khăn trong việc xử lý và phân tích dữ liệu này do các quy tắc thu thập không rõ ràng, thiếu chuẩn hóa và các tiêu chuẩn báo cáo không nhất quán đối với các chỉ số ESG. Những vấn đề này dẫn đến khoảng cách minh bạch và sự không chắc chắn về nguồn gốc và chất lượng dữ liệu, khiến việc so sánh và đánh giá hiệu suất của công ty trở nên khó khăn.

BA ĐÒN BẨY THÚC ĐẨY HOẠT ĐỘNG ESG HIỆU QUẢ 

Các doanh nghiệp Việt Nam đang nỗ lực trong hành trình ESG của mình nhưng khoảng cách giữa tham vọng và hành động có thể cản trở tiến trình của họ.

Để đảm bảo triển khai ESG thành công, báo cáo của Delta West đưa ra một số chiến lược để kết hợp các hoạt động ESG một cách hiệu quả cho các công ty.

Đầu tiên, khung quản trị tích hợp các yếu tố ESG quan trọng trên mọi khía cạnh của chiến lược kinh doanh, hoạt động và ra quyết định. Khung này nhấn mạnh sự hợp tác liên chức năng trong việc phân bổ thẩm quyền cho các quyết định liên quan đến ESG.

Cách tiếp cận có cấu trúc này đảm bảo các quyết định được đưa ra dựa trên dữ liệu và thúc đẩy trách nhiệm giải trình thông qua giám sát của hội đồng quản trị và ban quản lý.

Các hành động cụ thể bao gồm xác định vai trò, trách nhiệm và KPI để thiết lập các mục tiêu và mục đích rõ ràng; triển khai lộ trình báo cáo toàn diện cho các vấn đề ESG để thông báo tiến độ thường xuyên và báo cáo lại cho Hội đồng quản trị.

Tiếp đến, Hội đồng quản trị đóng vai trò quan trọng trong việc ưu tiên ESG bằng cách hướng dẫn phân bổ nguồn lực. Các thông lệ cho thấy Hội đồng quản trị có vai trò điều chỉnh các cấu trúc quản trị nhằm giám sát ESG hiệu quả phù hợp với các đặc thù của công ty.

Sự gia tăng các vai trò như Giám đốc phát triển bền vững (CSO) nhấn mạnh vai trò quan trọng của họ trong việc thúc đẩy và triển khai các sáng kiến ​​ESG. CSO nắm bắt được mối liên hệ giữa các vấn đề ESG trong khi tập trung vào các mục tiêu phát triển bền vững của tổ chức.

Đáng chú ý, người tiêu dùng, nhà đầu tư và chính phủ ngày càng ưu tiên các doanh nghiệp vượt trội về hiệu suất ESG. Các số liệu tài chính truyền thống chỉ cung cấp một góc nhìn một phần về hiệu suất chung của công ty.

Do đó, hiện nay, các tổ chức phải chứng minh các yếu tố môi trường, xã hội và các yếu tố khác ảnh hưởng như thế nào đến chiến lược, hoạt động và triển vọng dài hạn của họ. Việc tích hợp các rủi ro ESG vào Khung quản lý rủi ro là điều cần thiết vì nó liên kết chiến lược với đánh giá rủi ro, đảm bảo các công ty hiểu và giảm thiểu các tác động tiềm ẩn đối với doanh nghiệp của họ.

"ESG không chỉ là một xu hướng mà còn là khuôn khổ quan trọng cho sự bền vững và thành công của doanh nghiệp," báo cáo nhấn mạnh. "Tại Việt Nam, cam kết của chính phủ và nhu cầu thị trường ngày càng tăng đang thúc đẩy việc áp dụng ESG.

Bằng cách hiểu được động lực đằng sau ESG và triển khai các chiến lược thực tế, các doanh nghiệp có thể vượt qua những thách thức và tận dụng ESG để nổi bật trong bối cảnh cạnh tranh, đảm bảo thành công và bền vững lâu dài."