Đổi mới tư duy phát triển, lấy khoa học công nghệ và tăng trưởng xanh làm trụ cột

Trong chương trình làm việc, sáng 21/10, Quốc hội thảo luận tại tổ về Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026.

KINH TẾ DUY TRÌ ĐÀ TĂNG TRƯỞNG CAO, HOÀN THÀNH HẦU HẾT CÁC CHỈ TIÊU CHỦ YẾU

Theo báo cáo của Chính phủ, trong bối cảnh thế giới biến động khó lường, tác động của đại dịch COVID-19 và những khó khăn trong nước lớn hơn thuận lợi, Việt Nam vẫn đạt và vượt 22/26 chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu, trong đó toàn bộ chỉ tiêu về xã hội và an sinh xã hội đều vượt kế hoạch.

Các năm 2024 và 2025, nền kinh tế tiếp tục đạt và vượt toàn bộ 15/15 chỉ tiêu kinh tế - xã hội được đề ra. Tốc độ tăng trưởng GDP năm 2025 dự kiến đạt trên 8%, bình quân giai đoạn 2021 – 2025 tăng 6,3%, cao hơn mức 6,2% của nhiệm kỳ trước.

Báo cáo cũng cho thấy, quy mô nền kinh tế Việt Nam đã tăng từ 346 tỷ USD năm 2020 lên 510 tỷ USD năm 2025, vươn lên vị trí 32 thế giới; GDP bình quân đầu người đạt khoảng 5.000 USD, tăng 1,4 lần so với năm 2020. Chính phủ khẳng định, nền kinh tế đã thể hiện sức chống chịu và khả năng phục hồi mạnh mẽ, duy trì tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm cao hàng đầu thế giới.

Đối với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026, Chính phủ đề ra 15 chỉ tiêu, trong đó tăng trưởng GDP phấn đấu đạt 10% trở lên; GDP bình quân đầu người đạt 5.400 – 5.500 USD; chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng khoảng 4,5%; năng suất lao động xã hội tăng bình quân khoảng 8%; tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 1 – 1,5%.

Để đạt được mục tiêu này, Chính phủ tiếp tục ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng đi đôi với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, kiểm soát nợ công và bội chi ngân sách trong giới hạn quy định. Đồng thời, tập trung hoàn thiện thể chế phát triển, cơ cấu lại nền kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; xử lý dứt điểm các dự án tồn đọng kéo dài, đầu tư hạ tầng chiến lược, phát triển văn hóa và an sinh xã hội, nâng cao đời sống nhân dân.

Thảo luận tại tổ 1, Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội đánh giá cao kết quả nổi bật trong phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, đồng thời khẳng định chủ trương chuyển đổi tư duy phát triển, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và tăng trưởng xanh làm trụ cột là hướng đi đúng đắn.

Các đại biểu nhận định Báo cáo của Chính phủ đã thể hiện bước chuyển quan trọng trong tư duy phát triển: từ giai đoạn phục hồi sau đại dịch sang giai đoạn phát triển sáng tạo, tự lực tự cường và hội nhập sâu rộng – một bước tiến cho thấy sự điều hành quyết liệt, hiệu quả.

ĐỀ XUẤT CƠ CHẾ MỚI CHO NÔNG NGHIỆP, KINH TẾ BIỂN VÀ PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI

Đại biểu Nguyễn Thị Lan đánh giá định hướng phát triển giai đoạn 2026 – 2030 với trọng tâm là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển xanh thể hiện tầm nhìn bền vững. Theo bà Lan, nông nghiệp tiếp tục giữ vai trò nền tảng trong ổn định kinh tế, bảo đảm an ninh lương thực và sinh kế cho hàng triệu người dân nông thôn. Chính phủ quan tâm thúc đẩy nông nghiệp theo hướng xanh, phát thải thấp, hiện đại và gắn với xây dựng nông thôn mới.

Để thúc đẩy mục tiêu này, đại biểu Nguyễn Thị Lan đề nghị thí điểm cơ chế sandbox cho doanh nghiệp khoa học công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp; đẩy mạnh chuyển đổi nông nghiệp ven đô sang mô hình sản xuất xanh, kết hợp du lịch sinh thái và kinh tế trải nghiệm, nhằm tạo chuỗi giá trị bền vững và nâng cao thu nhập cho người dân.

Đại biểu Tạ Đình Thi nhấn mạnh vai trò của kinh tế biển trong tăng trưởng quốc gia, dẫn báo cáo của Chính phủ cho thấy lĩnh vực này là động lực quan trọng giúp Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng cao.

Tuy nhiên, kinh tế biển hiện vẫn dựa nhiều vào ngành truyền thống, trong khi các lĩnh vực kinh tế xanh như năng lượng tái tạo và công nghệ biển hiện đại chưa phát triển tương xứng. Ông Thi đề xuất cần tổng kết, đánh giá việc thực hiện Nghị quyết 36 về chiến lược phát triển kinh tế biển, đồng thời cập nhật và đề ra những đột phá mới.

Theo đó, cần ưu tiên nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ biển, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) theo tinh thần Nghị quyết 57; kết hợp bảo vệ môi trường, phục hồi hệ sinh thái biển và tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này.

Liên quan tới lĩnh vực phòng chống thiên tai, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm cho rằng một số công trình đê điều, hồ chứa nước vẫn chậm được sửa chữa, năng lực dự báo và ứng phó còn hạn chế. Một số địa phương vẫn nặng về “chống” mà chưa chuyển mạnh sang “phòng thích ứng”. Ông kiến nghị cần chuyển tư duy từ “chống” sang “phòng ngừa chủ động”, lấy bảo vệ tính mạng nhân dân làm trọng tâm, tăng đầu tư công và huy động vốn xã hội hóa cho hạ tầng phòng chống thiên tai; ứng dụng khoa học công nghệ, AI và dữ liệu lớn để cảnh báo sớm, hướng tới phát triển bền vững, sống chung an toàn với thiên nhiên.

Đại biểu Bùi Hoài Sơn dẫn báo cáo của Chính phủ cho biết, lĩnh vực văn hóa thời gian qua đã được đầu tư mạnh mẽ, tạo dấu ấn rõ nét trong đời sống tinh thần của nhân dân, với nhiều công trình và sự kiện tầm quốc gia. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh là hai điểm sáng khi lần lượt phát huy vai trò “Thành phố sáng tạo” và “Không gian văn hóa Hồ Chí Minh”. Chỉ số hạnh phúc (HDI) và các chỉ tiêu an sinh xã hội đều tăng.

Tuy nhiên, công nghiệp văn hóa vẫn còn khiêm tốn, chỉ đóng góp khoảng 3,6% GDP, thấp hơn mức trung bình 6 – 8% của các nước trong khu vực. Một số lĩnh vực như nghệ thuật biểu diễn, văn hóa số, công nghiệp sáng tạo vẫn thiếu hành lang pháp lý điều chỉnh, dẫn đến nhiều hiện tượng lệch chuẩn, đặc biệt trên không gian mạng.

Từ thực tế này, đại biểu Bùi Hoài Sơn đề nghị khẩn trương luật hóa các lĩnh vực còn thiếu, ban hành Chiến lược An ninh Văn hóa số Quốc gia nhằm bảo vệ không gian mạng văn minh, lành mạnh; đồng thời đổi mới mô hình quản trị văn hóa, chuyển các đơn vị sự nghiệp sang trung tâm dịch vụ công sáng tạo có quyền tự chủ. Đây sẽ là bước đột phá để huy động nguồn lực xã hội và thúc đẩy công nghiệp văn hóa trở thành động lực tăng trưởng mới.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn cho biết các ý kiến đã phân tích sâu sắc kết quả phát triển kinh tế - xã hội nhiệm kỳ 2021 – 2025 – giai đoạn chịu nhiều tác động từ đại dịch, thiên tai và biến động toàn cầu. Các đại biểu thống nhất đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ, Quốc hội và toàn hệ thống chính trị, đồng thời đề xuất nhiều nhóm giải pháp cụ thể, nhằm tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn phát triển 2026 – 2030.