Cơ cấu lại nền kinh tế: Những bước tiến và kỳ vọng chuyển động mới

Hà Lê

20/10/2025, 23:15

Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết 31/2021/QH15, nền kinh tế Việt Nam đã đạt nhiều kết quả tích cực song vẫn đối mặt với không ít thách thức. Chính phủ đang đặt quyết tâm thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với chuyển đổi số và phát triển xanh.

Quang cảnh Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.Ảnh: Quốc Hội
Quang cảnh Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.Ảnh: Quốc Hội

Chiều ngày 20/10, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đã trình bày tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV về Báo cáo đánh giá tình hình và kết quả 5 năm thực hiện Nghị quyết số 31/2021/QH15 ngày 12/11/2021 của Quốc hội về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025.

CƠ CẤU LẠI NỀN KINH TẾ ĐÃ CHUYỂN BIẾN TÍCH CỰC THEO HƯỚNG HIỆN ĐẠI

Theo Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc, Nghị quyết 31/2021/QH15 về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021–2025 được Quốc hội thông qua trong bối cảnh thế giới và khu vực nhiều biến động chưa từng có. Ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, xung đột địa chính trị, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn và biến đổi khí hậu toàn cầu đã tác động sâu sắc đến mọi nền kinh tế. Việt Nam, dù nền tảng chính trị ổn định, kinh tế vĩ mô được củng cố và môi trường đầu tư kinh doanh ngày càng cải thiện, nhưng vẫn đối diện với nhiều khó khăn cả từ bên ngoài lẫn nội tại.

Quang cảnh Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. Ảnh: Quốc hội
Quang cảnh Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. Ảnh: Quốc hội

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cho biết sau 5 năm triển khai Nghị quyết 3, với kết quả đạt được đã thể hiện sự nỗ lực bền bỉ của toàn hệ thống chính trị, và sự chung sức, đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cộng đồng doanh nghiệp.

Trong tổng số 27 chỉ tiêu đề ra trong Nghị quyết số 31/2021/QH15, tính đến nay có 23 chỉ tiêu có thông tin đánh giá; trong đó số chỉ tiêu có khả năng hoàn thành là 10/23; số chỉ tiêu khó có khả năng hoàn thành: 09/23 và số chỉ tiêu dự kiến không hoàn thành: 04/23. Dù còn khoảng cách so với kỳ vọng, nhưng nhiều lĩnh vực trọng tâm đã có bước tiến đáng kể.

Về thực hiện nhiệm vụ, Chính phủ đã cụ thể hóa Nghị quyết 31 bằng Nghị quyết 54/NQ-CP, giao 102 nhiệm vụ trọng tâm; đến nay 86 nhiệm vụ đã hoàn thành (84,3%), chỉ còn 16 nhiệm vụ (15,7%) đang tiếp tục triển khai. Những kết quả này cho thấy sự chủ động, quyết liệt trong chỉ đạo, nhất là ở các lĩnh vực then chốt.

Cơ cấu lại đầu tư công và ngân sách Nhà nước được xem là điểm sáng nổi bật. Chính phủ tập trung cải cách thể chế, nâng cao hiệu quả phân bổ nguồn lực, tăng vai trò ngân sách Trung ương và tính tự chủ của địa phương. Hệ thống thuế được hoàn thiện theo hướng bao quát, tăng thu nội địa, đảm bảo cân đối tài chính quốc gia. Cùng với đó, đầu tư công được đẩy mạnh, tháo gỡ nhiều vướng mắc, góp phần kích thích tăng trưởng sau đại dịch.

Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc trình bày báo cáo tại phiên họp. Ảnh: Quốc hội
Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc trình bày báo cáo tại phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Trong lĩnh vực doanh nghiệp nhà nước, Chính phủ tập trung hoàn thiện cơ chế cổ phần hóa, thoái vốn, đảm bảo công khai và hạn chế thất thoát tài sản nhà nước. Vai trò dẫn dắt của doanh nghiệp nhà nước trong các lĩnh vực trọng yếu tiếp tục được củng cố. Đối với hệ thống tín dụng, quá trình cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu được triển khai mạnh mẽ; các tổ chức yếu kém được tái cơ cấu, nâng cao chất lượng tín dụng, kiểm soát nợ xấu phát sinh mới.

Đáng chú ý, khu vực sự nghiệp công lập đã được sắp xếp tinh gọn, giảm tối thiểu 10% số lượng đơn vị theo tinh thần Nghị quyết 19-NQ/TW và Kết luận 62-KL/TW. Hiệu quả quản lý và cung ứng dịch vụ công được nâng lên rõ rệt.

Song song với đó, các loại thị trường như tài chính, bất động sản, lao động, khoa học công nghệ tiếp tục được hoàn thiện khung pháp lý. Việc ứng dụng công nghệ số, hình thành các sàn giao dịch tập trung giúp thị trường hoạt động minh bạch và an toàn hơn.

Trong phát triển doanh nghiệp và kinh tế tập thể, các nghị quyết của Bộ Chính trị như Nghị quyết 68 đã tạo điều kiện thúc đẩy kinh tế tư nhân, đổi mới hợp tác xã và thích ứng với bối cảnh thuế tối thiểu toàn cầu.

Đối với liên kết vùng và kinh tế đô thị, cả nước đã có 108/110 quy hoạch quốc gia, vùng, ngành được phê duyệt. Hạ tầng giao thông, hạ tầng số, hạ tầng đô thị được đầu tư mạnh, giúp phát huy lợi thế vùng và vai trò của các đô thị lớn như động lực tăng trưởng mới.

Về cơ cấu ngành, nền kinh tế đang chuyển dịch tích cực theo hướng hiện đại. Tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ trong GDP tăng từ 78,5% (năm 2020) lên 80,33% (năm 2025). Chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn đã trở thành xu thế chủ đạo trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

SÁU TRỌNG TÂM CHỈ ĐẠO VÀ BA KIẾN NGHỊ TRỌNG TÂM CỦA CHÍNH PHỦ

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, quá trình cơ cấu lại nền kinh tế vẫn còn không ít hạn chế, nhưng theo Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc hiện vẫn còn 7 nhóm tồn tại chính, trong đó nổi bật là: tiến độ hoàn thiện thể chế, chính sách còn chậm; mô hình tăng trưởng chưa tạo chuyển biến rõ rệt; năng suất lao động cải thiện chưa mạnh; cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập còn chậm; các loại thị trường vận hành chưa hiệu quả, thiếu bền vững.

Các đại biểu Quốc hội tại phiên họp Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV. Ảnh: Quốc Hội
Các đại biểu Quốc hội tại phiên họp Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV. Ảnh: Quốc Hội

Nguyên nhân của những hạn chế này đến từ cả khách quan và chủ quan. Kinh tế thế giới liên tục bất ổn, xung đột địa chính trị leo thang, lạm phát và rủi ro tài chính toàn cầu tác động tiêu cực đến nền kinh tế Việt Nam. Trong nước, hệ thống pháp luật vẫn còn chồng chéo; thủ tục hành chính rườm rà; phân cấp, phân quyền trong một số lĩnh vực chưa thực sự thông suốt, gây khó khăn cho thực thi chính sách.

Trước bối cảnh đó, Chính phủ đã đề ra 6 trọng tâm chỉ đạo điều hành trong thời gian tới, nhằm khơi thông các điểm nghẽn và thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng, đó là:

Thứ nhất, hoàn thiện thể chế, pháp luật để tháo gỡ rào cản và tạo môi trường thuận lợi cho quá trình tái cơ cấu.

Thứ hai, đẩy nhanh tiến độ cơ cấu lại các lĩnh vực trọng tâm, phấn đấu giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025.

Thứ ba, phát triển mạnh khu vực doanh nghiệp, thúc đẩy cổ phần hóa, xây dựng Chính phủ số, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Thứ tư, phát huy vai trò các đô thị lớn và vùng kinh tế trọng điểm như cực tăng trưởng của cả nước.

Thứ năm, thúc đẩy chuyển dịch ngành kinh tế theo hướng số hóa, xanh hóa, ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thứ sáu, phát triển đồng bộ các loại thị trường, cải cách toàn diện, ứng dụng công nghệ số để vận hành minh bạch, hiệu quả.

Đặc biệt, Chính phủ nhấn mạnh ba nhóm kiến nghị trọng tâm đối với Quốc hội và các bộ, ngành:

Một là theo dõi sát tiến độ thực hiện chỉ tiêu, đề xuất giải pháp kịp thời để hoàn thành mục tiêu 2025.

Hai là tiếp tục hoàn thiện các đề án cơ cấu lại nền kinh tế, tạo môi trường đầu tư bình đẳng, thông thoáng.

Ba là nghiên cứu mô hình phát triển kinh tế mới gắn với Cách mạng công nghiệp 4.0, phát triển kinh tế số, xanh, tuần hoàn, dữ liệu, và nâng cao năng suất lao động để tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Những định hướng này thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc xây dựng một nền kinh tế hiện đại, bền vững, có khả năng thích ứng cao với biến động thế giới, đồng thời tận dụng cơ hội chuyển đổi số để tạo đột phá về năng suất và hiệu quả.

Qua báo cáo của Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc sau 5 năm thực hiện Nghị quyết 31/2021/QH15 đã cho thấy một bức tranh kinh tế Việt Nam giai đoạn 2021–2025 nhiều gam màu đan xen: thành tựu rõ nét nhưng thách thức cũng không nhỏ. Quá trình cơ cấu lại nền kinh tế là hành trình dài hơi, đòi hỏi sự kiên định, đổi mới tư duy và hành động đồng bộ từ thể chế đến thực tiễn.

Trong chặng đường tới, việc hoàn thiện thể chế, phát triển thị trường, chuyển đổi số và thúc đẩy kinh tế xanh sẽ là những trụ cột then chốt giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu tăng trưởng bền vững và thịnh vượng.

Đọc thêm

Dòng sự kiện

Bài viết mới nhất

Diễn đàn Kinh tế mới Việt Nam 2025

Diễn đàn Kinh tế mới Việt Nam 2025

Sáng kiến Diễn đàn thường niên Kinh tế mới Việt Nam (VNEF) đã được khởi xướng và tổ chức thành công từ năm 2023. VNEF 2025 (lần thứ 3) có chủ đề: "Sức bật kinh tế Việt Nam: từ nội lực tới chuỗi giá trị toàn cầu".

Bài viết mới nhất

Thương hiệu Mạnh Việt Nam 2025

Thương hiệu Mạnh Việt Nam 2025

Khởi xướng từ năm 2003, chương trình THƯƠNG HIỆU MẠNH VIỆT NAM đã trở thành sự kiện thường niên lớn nhất do Tạp chí Kinh tế Việt Nam – VnEconomy – Vietnam Economic Times tổ chức, dành cho cộng đồng các Doanh nghiệp Việt Nam.

Bài viết mới nhất

VnEconomy Interactive

VnEconomy Interactive

Interactive là một sản phẩm báo chí mới của VnEconomy vừa được ra mắt bạn đọc từ đầu tháng 3/2023 đã gây ấn tượng mạnh với độc giả bởi sự mới lạ, độc đáo. Đây cũng là sản phẩm độc quyền chỉ có trên VnEconomy.

Bài viết mới nhất

Trợ lý thông tin kinh tế Askonomy - Asko Platform

Trợ lý thông tin kinh tế Askonomy - Asko Platform

Trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo, đặc biệt là generative AI, phát triển mạnh mẽ, Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy đã tiên phong ứng dụng công nghê để mang đến trải nghiệm thông tin đột phá với chatbot AI Askonomy...

Bài viết mới nhất

Công nghệ lượng tử là tương lai

Công nghệ lượng tử là tương lai

Các ngân hàng trung ương đang nắm nhiều vàng hơn trái phiếu chính phủ Mỹ

Các ngân hàng trung ương đang nắm nhiều vàng hơn trái phiếu chính phủ Mỹ

Vinh danh 10 doanh nhân Việt Nam tiêu biểu
Hành trình Đất nước Đổi mới - Hội nhập - Vươn tầm

Vinh danh 10 doanh nhân Việt Nam tiêu biểu Hành trình Đất nước Đổi mới - Hội nhập - Vươn tầm

Asko AI Platform

Askonomy AI

...

icon

Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?

Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán), có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu). Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính:

VnEconomy