Dự thảo Nghị định quy định về chính sách xuất nhập khẩu hàng hóa, phân phối dịch vụ và hàng hóa, sàn giao dịch hàng hóa, hoạt động của Sở giao dịch hàng hóa trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam đang được lấy ý kiến hoàn thiện trình Chính phủ. Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam sẽ là nơi tập trung nhiều loại hình sàn giao dịch và nền tảng giao dịch, với mục tiêu bao phủ cả thị trường hàng hóa truyền thống lẫn các sản phẩm tài chính- thương mại mới nổi.

Theo dự thảo Nghị định, dự kiến thành viên Trung tâm tài chính quốc tế được thành lập sàn giao dịch, nền tảng giao dịch hoạt động trong Trung tâm ở các lĩnh vực gồm: Sàn giao dịch hàng hóa và phái sinh hàng hóa; Sàn giao dịch tín chỉ carbon; Sàn giao dịch sản phẩm văn hóa, nghệ thuật; Sàn giao dịch kim loại quý hiếm; Sàn giao dịch sản phẩm tài chính xanh; Sàn giao dịch chuyên biệt; và các loại hình nền tảng giao dịch mới khác theo nhu cầu phát triển.

Cụ thể, với sàn giao dịch sản phẩm tài chính xanh, dự thảo đề xuất quy định việc niêm yết, giao dịch sản phẩm tài chính xanh chỉ thực hiện đối với sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn, tiêu chí môi trường do Bộ Tài chính và Bộ Nông nghiệp và Môi trường quy định trên cơ sở tham khảo thông lệ và tiêu chuẩn quốc tế.

Cùng với đó, sàn giao dịch có trách nhiệm công khai, minh bạch báo cáo kiểm toán độc lập về tính chất “xanh”, quy trình thẩm định và dòng vốn đầu tư của sản phẩm giao dịch.

Dự thảo Nghị định quy định, khi phát hiện sản phẩm không đáp ứng tiêu chí “xanh” hoặc có dấu hiệu sai phạm, sàn giao dịch phải tạm dừng giao dịch, đình chỉ niêm yết và thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Với sàn giao dịch tín chỉ carbon, phục vụ giao dịch tín chỉ giảm phát thải theo chuẩn quốc tế. Yêu cầu cơ chế đo lường – báo cáo – thẩm tra (MRV) minh bạch; có chứng nhận hợp lệ từ cơ quan có thẩm quyền; tuân thủ quy định về lưu trữ, công bố thông tin và phòng chống gian lận trong thương mại carbon.

Đối với sàn giao dịch chuyên biệt, nền tảng giao dịch số mới, dự thảo quy định, nền tảng giao dịch số mới, sàn giao dịch chuyên biệt được vận hành chính thức sau khi hoàn thành giai đoạn thử nghiệm (sandbox) theo hướng dẫn của Cơ quan điều hành Trung tâm Tài chính quốc tế phối hợp với cơ quan quản lý chuyên ngành. Nền tảng, sàn giao dịch chỉ được phép vận hành chính thức khi đáp ứng yêu cầu về bảo mật, an toàn thông tin, được cấp phép theo đúng quy trình kiểm định của cơ quan có thẩm quyền.

Trong quá trình hoạt động, nếu phát hiện nguy cơ rủi ro hệ thống, vi phạm quyền riêng tư, bảo mật dữ liệu, Cơ quan điều hành Trung tâm Tài chính Quốc tế có thẩm quyền đình chỉ ngay nền tảng, sàn giao dịch và báo cáo cơ quan chức năng để xử lý kịp thời. Hồ sơ quản lý, bộ quy chế nội bộ vận hành của nền tảng giao dịch số, sàn giao dịch chuyên biệt phải công khai tiêu chí bảo mật, quy trình xử lý sự cố, bảo đảm trách nhiệm pháp lý của các chủ thể liên quan.

Dự thảo quy định rõ trách nhiệm của Bộ Tài chính trong ban hành hướng dẫn thực hiện quy định về thuế, quản lý hải quan, kiểm soát lưu chuyển dòng tiền, xem xét miễn giảm thuế xuất nhập khẩu, giám sát nghĩa vụ tài chính phát sinh từ các hoạt động giao dịch tại trung tâm theo pháp luật hiện hành và chuẩn mực quốc tế.

Bộ Công Thương sẽ ban hành hướng dẫn xây dựng danh mục sản phẩm được phép giao dịch, phối hợp giám sát đối với hàng hóa được niêm yết, phối hợp kiểm soát xuất nhập khẩu, giao dịch xuyên biên giới.

Đối với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ban hành hướng dẫn quản lý, cấp phép giao dịch tín chỉ carbon; xác nhận chỉ số giảm phát thải, giám sát hệ thống báo cáo – giám sát – thẩm tra, kiểm soát chất lượng, nguồn gốc hàng hóa nông lâm nghiệp qua sàn giao dịch.

Về phía Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ quản lý hoạt động thanh toán, chuyển tiền quốc tế, cấp phép, kiểm soát ngoại hối, phòng chống rửa tiền dòng vốn của các sàn giao dịch theo Luật ngoại hối, Luật phòng chống rửa tiền.

Cũng theo dự thảo, Bộ Khoa học và Công nghệ: Ban hành, kiểm tra, công nhận tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đối với sản phẩm, công nghệ mới giao dịch trên sàn; xác thực quyền sở hữu trí tuệ và ứng dụng công nghệ số.

Bộ Công an sẽ chủ trì bảo vệ an ninh, phòng chống tội phạm tài chính, công nghệ cao; phối hợp kiểm tra, giám sát an ninh mạng, bảo mật dữ liệu, xử lý hành vi vi phạm liên quan đến dữ liệu cá nhân, đảm bảo an toàn thông tin.

Các bộ, ngành phối hợp thực hiện chính sách chuyên ngành, tiêu chuẩn kỹ thuật đối với các mô hình, sản phẩm, nền tảng giao dịch mới phát sinh, tùy đặc thù từng lĩnh vực.