Gần 60 người tử vong vì bệnh dại, Bộ Y tế ra khuyến cáo phòng bệnh

Bộ Y tế ngày 16/9 đã thông tin về tình hình bệnh dại và khuyến cáo người dân những cách phòng tránh lây nhiễm bệnh để đảm bảo sức khỏe.

Bệnh dại là bệnh lây truyền từ động vật sang người do virus dại (Rhabdovirus). Bệnh lưu hành ở nhiều quốc gia trên toàn thế giới. Hàng năm trên toàn cầu ghi nhận khoảng 59.000 trường hợp tử vong ở người tại hơn 150 quốc gia, với 95% các trường hợp ở châu Phi và châu Á.

Khu vực Đông Nam Á là điểm nóng của bệnh dại do lượng chó thả rông lớn, tỷ lệ tiêm phòng dại ở vật nuôi còn thấp, tình trạng buôn bán thịt chó mèo đã ghi nhận tại một số quốc gia.

Bệnh dại lây qua nước bọt của động vật bị nhiễm bệnh. Người có thể bị bệnh dại nếu động vật bị nhiễm bệnh cắn, liếm hoặc cào. Sau khi người tiếp xúc với bệnh dại, virus di chuyển hướng về phía não trước khi gây ra triệu chứng. Khi virus đến não, các triệu chứng sẽ xuất hiện ở người.

Thời kỳ ủ bệnh (khoảng thời gian giữa thời điểm tiếp xúc và các triệu chứng bệnh dại xuất hiện) thường là 1- 3 tháng, nhưng có thể dưới một tuần hoặc thậm chí sau hơn một năm. Nếu không thực hiện các biện pháp phòng ngừa như rửa vết thương và tiêm vaccine phòng dại hoặc huyết thanh kháng dại, triệu chứng bệnh dại sẽ xuất hiện ở người sau thời gian ủ bệnh.

Theo Tổ chức thú y thế giới, 99% người mắc bệnh dại là do chó dại cắn, hơn 95% trường hợp tử vong xảy ra ở châu Á, châu Phi, hơn 80% ca dại xảy ra ở nông thôn và cứ 10 ca tử vong thì có 4 ca ở trẻ em. Bệnh dại là mối nguy hiểm đối với sức khỏe con người vì gần 100% tử vong khi các triệu chứng xuất hiện.

Tại Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế, nguồn chính gây bệnh dại là chó và mèo (chiếm 98% trong tổng số người đi tiêm chủng và chiếm 100% đối với các trường hợp tử vong do bệnh dại).

Năm 2024, có 89 trường hợp tử vong do bệnh dại trên toàn quốc (tăng 7 trường hợp so với 2023, tăng 17 trường hợp so với năm 2022). Trong 9 tháng năm 2025, cả nước đã có 58 trường hợp tử vong tại 18 tỉnh, thành phố (thấp hơn báo cáo cùng kỳ năm 2024). Địa phương có số trường hợp tử vong do bệnh dại cao là tỉnh Đắk Lắk (7), Gia Lai (6), Lâm Đồng, Đồng Nai, Tây Ninh mỗi nơi 5 ca.

Báo cáo tổng kết năm 2024 cho thấy 100% số ca tử vong do bệnh dại là không tiêm vaccine phòng dại và huyết thanh kháng dại. Lý do chính không tiêm vì chủ quan cho rằng chó nhà cắn, tại thời điểm cắn chó bình thường nên không đi tiêm phòng (chiếm 63% trong số lý do).

Ngoài ra còn lý do không hiểu biết về bệnh dại, không đến cơ sở y tế vì sợ không có tiền, dùng thuốc nam/đông y...

Theo Bộ Y tế, bệnh dại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng rửa vết thương, tiêm vaccine phòng dại hoặc huyết thanh kháng dại ngay sau khi bị chó, mèo cắn.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân cần phòng tránh không để động vật cắn người. Khi bị động vật cắn, phải rửa ngay vết thương và đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn tiêm vaccine phòng dại. Tiêm vaccine phòng dại ngay cho người bị chó mèo cắn là biện pháp hiệu quả nhất để phòng chống bệnh dại cho người.

Bộ Y tế cũng lưu ý các tổ chức, cá nhân không sử dụng các biện pháp chuyên môn, kỹ thuật y tế chưa được công nhận (bài thuốc đông y, cổ truyền, gia truyền), hoạt động mê tín dị đoan để khám, điều trị cho người bị bệnh dại hoặc người bị chó, mèo cắn. 

Tiêm vaccine phòng bệnh dại cho đàn chó, mèo nuôi là biện pháp rất quan trọng và hiệu quả để phòng bệnh cho người. Đảm bảo chó, mèo nuôi được tiêm phòng đầy đủ theo hướng dẫn của ngành thú y.