Thành phố Hà Nội đang lấy ý kiến người dân và các tổ chức liên quan về dự thảo quy định phí dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt.

Hiện phí thu gom rác áp dụng theo Quyết định số 54 ngày 31/12/2016, với cá nhân cư trú ở phường là 6.000 đồng/tháng tương đương 24.000 đồng/hộ/tháng và với cá nhân cư trú ở xã là 3.000 đồng/tháng tương đương 12.000 đồng/hộ/tháng.

Thống kê của Sở Tài chính cho thấy, tổng số thu phí của năm 2024 đạt gần 568 tỉ đồng, trong khi tổng kinh phí chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố gần 2.300 tỉ đồng (gấp 4 lần). Những năm qua, ngân sách phải bỏ ra cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn rất lớn.

Theo phương án được đề xuất, thành phố dự kiến tăng giá thu gom rác như sau: Các phường tăng lên 21.000 đồng/người/tháng trong năm 2025 và lên 43.000 đồng/người/tháng vào năm 2026. Các xã tăng lên 10.000 đồng/người/tháng năm 2025 và lên 23.000 đồng/người/tháng năm 2026.

Như vậy, nếu đề xuất này được áp dụng, phí thu gom rác tại Hà Nội sẽ cao hơn 7 lần so với mức hiện hành.

Cùng với đó, nhóm cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, khu dịch vụ tập trung và cụm công nghiệp sẽ áp dụng đơn giá 1.175 đồng/kg theo đúng khối lượng rác phát sinh thực tế. Thành phố khẳng định nguyên tắc tính đúng, tính đủ chi phí để bảo đảm nguồn lực cho toàn bộ chuỗi thu gom – vận chuyển – xử lý.

So sánh với các địa phương khác, mức thu hiện hành của Hà Nội đang thấp hơn nhiều địa phương có điều kiện kinh tế xã hội tương đồng. Ví dụ như tại Thành phố Hồ Chí Minh áp dụng mức 84.000 đồng/hộ/tháng; Hải Phòng 40.000 đồng; Hưng Yên 60.000 đồng đối với khu vực phường và 40.000 đồng với khu vực xã; Đà Nẵng và Quảng Nam cùng ở mức 30.000 đồng/hộ/tháng.

Do đó, việc điều chỉnh theo lộ trình vì thế được nhìn nhận là phù hợp mặt bằng chung, đồng thời tạo dư địa đầu tư bổ sung phương tiện, cải tiến quy trình và nâng cao chất lượng dịch vụ vệ sinh môi trường đô thị.

Về căn cứ pháp lý, đề xuất bám theo Luật Bảo vệ môi trường 2020, quy định hộ gia đình, cá nhân phải chi trả cho thu gom, vận chuyển, xử lý rác sinh hoạt dựa trên khối lượng hoặc thể tích chất thải đã được phân loại.

Lộ trình tăng phí gắn với mục tiêu chuyển dần từ cách thu cố định bình quân sang cơ chế "trả tiền theo lượng thải", qua đó khuyến khích người dân hạn chế phát sinh rác, phân loại tại nguồn và sử dụng hiệu quả tài nguyên.

Khi giá dịch vụ phản ánh đúng chi phí, các đơn vị cung ứng có điều kiện đầu tư công nghệ, nhân lực, phương tiện chuyên dụng và hệ thống giám sát, giảm thất thoát và nâng chuẩn vận hành.

Theo thống kê, hiên nay, trung bình mỗi ngày trên địa bàn thành phố phát sinh khoảng 7.500 tấn rác sinh hoạt.