HSBC Việt Nam vừa có những nhận định về cơ hội và thách thức của khối ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng trong chiến tranh thương mại Mỹ - Trung. 

Cụ thể, ngân hàng này cho rằng, trong khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, có thể kỳ vọng sự dịch chuyển chuỗi cung ứng xảy ra trên diện rộng.

Sự dịch chuyển chuỗi cung ứng là một hiện tượng diễn ra trong nhiều năm do những thay đổi cấu trúc liên quan công nghệ sản xuất, chi phí nhân công và thị trường tiêu dùng tăng trưởng nhanh. 

Ông Phạm Hồng Hải, Tổng giám đốc HSBC Việt Nam, nhấn mạnh: "Hơn một thập kỷ qua, ASEAN và Việt Nam được các tập đoàn đa quốc gia nhìn nhận như một lựa chọn sản xuất hiệu quả nhờ vai trò quan trọng của khu vực này trong chuỗi cung ứng hiện tại, cơ sở người dùng tăng trưởng và các mối liên kết chặt chẽ trong thương mại và đầu tư".

Căng thẳng thương mại, ngoài sự dịch chuyển vào ASEAN, các công ty đa quốc gia cũng đang đa dạng hóa chiến lược chuỗi cung ứng.

Năm 2017, công ty lốp xe Trung Quốc Guizhou Tyres tăng ngân sách đầu tư lên gần 500 triệu USD, mở rộng kế hoạch nhà máy sản xuất lốp xe tại Việt Nam. Các nhà máy của quốc gia này dịch chuyển sang thị trường cho chi phí thấp hơn khi Trung Quốc phát triển hơn về công nghệ, ngành sản xuất.

Samsung chuyển việc sản xuất thiết bị điện tử nhiều hơn vào Việt Nam khi hơn một nửa thiết bị di động của tập đoàn Hàn Quốc này hiện nay được lắp đặt tại đây.

Hay như Intel, Whirlpool và Catepillar quay về lại các thị trường trong nước để dễ tiếp cận hơn các thị trường lân cận cũng như công nghệ chất lượng cao.

Như vậy, các công ty đa quốc gia còn đang dạng hóa chuỗi cung ứng thông qua các hoạt động nội địa hóa, đầu tư ra nước ngoài và quay trở lại sản xuất trong nước.

HSBC Việt Nam cho rằng, với mạng lưới sản xuất và cơ sở hạ tầng sẵn có, các quốc gia như Việt Nam sẽ hưởng lợi chính trong sự dịch chuyển năng lực sản xuất.

"Các doanh nghiệp từ Trung Quốc, châu Âu và Mỹ muốn nhìn thấy ASEAN và Việt Nam đẩy mạnh hơn nữa vị trí của mình, là lựa chọn cho ngành sản xuất chi phí thấp. Tuy nhiên, để biến tiềm năng chuỗi cung ứng này thành hiện thực, khu vực này cần thể hiện được năng lực của mình trong mắt các doanh nghiệp quốc tế, đặc biệt về khả năng xử lý và thực hiện các đơn hàng sản xuất", báo cáo viết. 

Đặc biệt, khi sự thay đổi không thể xảy ra một sớm một chiều, các doanh nghiệp cần đặt nhiều câu hỏi về năng lực sẵn có ở địa phương, nguồn nhân sự có kỹ năng và cân nhắc việc xây dựng mới hay hợp tác với các doanh nghiệp trong nước.

Điều quan trọng đối với các công ty quy mô từ lớn tới nhỏ là làm thế nào ASEAN và Việt Nam có thể đạt được mức chi phí sản xuất cạnh tranh, công nghệ và đổi mới được ứng dụng như thế nào để cải thiện năng suất. Quan hệ đối tác cũng là một yếu tố và liệu doanh nghiệp có cảm thấy tin tưởng rằng những đơn hàng của mình sẽ được xử lý đúng thời hạn và đúng ngân sách.

Ở tầm chính phủ, các quốc gia ASEAN phải có sáng kiến dài hạn để dỡ bỏ các hàng rào phi thuế quan, phát triển lao động có tay nghề và bảo vệ IP, an ninh mạng và dịch chuyển dữ liệu thương mại qua biên giới.

HSBC khẳng định việc cải thiện dòng chảy thương mại trong nội khối, các nước ASEAN cần cải thiện cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ, đường sắt và cảng biển cùng các chính sách nâng cao tiếp cận công nghệ, đơn giản hóa thủ tục hành chính...