Sự vững vàng của nền kinh tế mang lại cho Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) một số điều kiện cần thiết để nối lại việc tăng lãi suất trong năm nay.

Số liệu thống kê chính thức công bố sáng 15/8 cho thấy tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Nhật đạt mức tăng hàng năm 1% trong quý 2, đánh dấu quý tăng trưởng thứ 5 liên tiếp và cao hơn mức dự báo tăng 0,4% mà các nhà kinh tế đưa ra trong một cuộc khảo sát của hãng tin Reuters.

Số liệu sơ bộ công bố trước đây cho thấy GDP của Nhật Bản giảm trong quý 1, nhưng số liệu điều chỉnh vừa được đưa ra cùng báo cáo GDP quý 2 cho thấy nền kinh tế tăng trưởng trong quý đầu năm. Theo số liệu điều chỉnh, GDP Nhật Bản đạt mức tăng hàng năm 0,6% trong quý 1, thay vì giảm 0,2% như lần công bố đầu tiên.

Dù vậy, giới phân tích cảnh báo rằng sự bất định của kinh tế toàn cầu do chính sách thuế quan của Mỹ có thể đặt ra áp lực suy giảm tăng trưởng đối với Nhật Bản - nền kinh tế lớn thứ tư thế giới - trong những tháng sắp tới.

“Số liệu quý 2 chưa phản ánh tác động thực sự từ thuế quan của ông Trump”, nhà kinh tế Takumi Tsunoda của viện nghiên cứu Shinkin Central Bank Research Institute nhận định với Reuters. “Tăng trưởng xuất khẩu vững nhờ xuất khẩu ô tô diễn ra mạnh mẽ và nhu cầu vào phút chót của các nhà sản xuất ở châu Á trước khi thuế quan có hiệu lực. Nhưng đây là những yếu tố không bền vững”.

Nếu so với quý trước, GDP quý 2 của Nhật tăng 0,3%, cao hơn mức dự báo tăng 0,1% mà giới phân tích đưa ra.

Ngoài tăng trưởng xuất khẩu, mức tăng trưởng trên còn đến từ đầu tư cơ bản - một đầu tàu của nhu cầu nội địa - duy trì nhịp tăng trưởng tốt. Trong quý 2, đầu tư cơ bản tăng 1,3% so với quý trước, cao hơn so với dự báo tăng 0,5% mà các nhà kinh tế đưa ra trong cuộc khảo sát của Reuters.

Bên cạnh đó, tiêu dùng tư nhân - lĩnh vực chiếm hơn một nửa sản lượng kinh tế của Nhật, tăng 0,2%, bằng với mức tăng của tháng trước, nhưng cao hơn so với dự báo là tăng 0,1%. Xu hướng tiêu dùng và tiền lương là những yếu tố chủ chốt mà BOJ theo dõi để đánh giá sức khỏe của nền kinh tế và xác định thời điểm của động thái lãi suất tiếp theo.

Nhu cầu ròng của thị trường bên ngoài, tính bằng xuất khẩu trừ nhập khẩu, đóng góp 0,3 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP quý 2 của Nhật, đảo ngược mức đóng góp âm 0,8 điểm phần trăm trong quý 1.

Tuần trước, Chính phủ Nhật Bản cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế đã điều chỉnh theo lạm phát của nước này trong năm tài khóa hiện tại còn 0,7%, từ mức 1,2% đưa ra trước đó. Tokyo cho rằng thuế quan của Mỹ sẽ khiến đầu tư cơ bản ở Nhật chậm lại, và lạm phát dai dẳng có thể gây áp lực lên tiêu dùng.

Đến nay, xuất khẩu của Nhật Bản vẫn tránh được một cú sốc lớn do thuế quan gây ra. Kết quả này là do các hãng xe Nhật - những nhà xuất khẩu lớn nhất của nước này - đã hấp thụ phần lớn phần chi phí gia tăng do thuế quan bằng cách giảm giá xe để giữ cho các nhà máy sản xuất ô tô trong nước duy trì hoạt động.

Sự vững vàng của kinh tế Nhật, cùng với thỏa thuận thương mại Nhật - Mỹ đạt được vào tháng trước, củng cố quan điểm rằng BOJ có thể tăng lãi suất trong năm nay. Tuy nhiên, các nhà kinh tế dự báo xuất khẩu của Nhật có thể sẽ suy yếu trong những tháng sắp tới khi các doanh nghiệp buộc phải đẩy một phần chi phí tăng thêm do thuế quan về phía người tiêu dùng Mỹ.

“Có thể, nền kinh tế Nhật sẽ suy giảm trong quý 3 do xuất khẩu giảm tốc. Để nền kinh tế giữ được sự tăng trưởng, tiêu dùng tư nhân giữ vai trò chủ chốt. Tiêu dùng có thể khởi sắc trong thời gian từ nay đến cuối năm, khi lạm phát chậm lại và tâm lý người tiêu dùng cải thiện”, nhà kinh tế trưởng Shinichiro Kobayashi của công ty Mitsubishi UFJ Research and Consulting nhận xét.