Sau nhiều năm chuẩn bị, lùi đi hoãn lại, dự thảo Luật Quy hoạch đã được trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến, sáng 16/9.

Theo tờ trình của Chính phủ thì tình trạng lập quy hoạch quá nhiều, nhưng không hiệu quả gây lãng phí nguồn lực đang diễn ra ở tất cả các bộ, ngành, địa phương và ngày càng có xu hướng gia tăng.

Luật Quy hoạch hướng tới sự cải cách toàn diện về công tác quy hoạch để quy hoạch thực sự là công cụ quan trọng, hữu hiệu giúp Nhà nước kiến tạo sự phát triển, Chính phủ khẳng định.

Bộ muốn giữ, luật muốn bỏ

Với nhiều phản biện từ các bộ ngành tham dự phiên họp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông có một buổi sáng giải trình khá vất vả.

Theo Thứ trưởng, dự thảo luật đã trải qua quá trình xây dựng hết sức công phu, bài bản, tiếp thu rất nhiều ý kiến của các chuyên gia qua rất nhiều hội thảo với các hiệp hội chuyên môn, làm việc với tất cả các bộ khoá trước.

Ông Đông cũng đính chính thông tin được Thứ trưởng Bộ Xây dựng đưa ra trước đó là dự án này “Chính phủ phản đối rất nhiều”. Bởi khoá trước, khi đưa ra Chính phủ thì có 24/26 thành viên đồng thuận, chỉ có hai người không đồng thuận, nên Thủ tướng (khi đó là ông Nguyễn Tấn Dũng) nói là chưa đồng thuận thì chưa nên đưa ra Quốc hội, thời điểm đó cũng là cuối nhiệm kỳ, nhiều việc, nên dừng lại.

Còn nhiệm kỳ này, ông Đông cho biết, khi dự án luật được Chính phủ thảo luận thì rất nhiểu ý kiến đồng thuận, chỉ có một quan điểm không đồng thuận. Và Chính phủ vẫn quyết định trình Quốc hội.

Nói thêm về quan điểm của các bộ trong quá trình xây dựng dự án luật, Thứ trưởng Đông cho biết, Bộ Công Thương muốn giữ quy hoạch sản phẩm ngành.

Nhưng, ông Đông phân tích, trong này có quy hoạch cả thương nhân xuất khẩu gạo, nền kinh tế thị trường anh lấu quyền cho người này xuất khẩu gạo người kia xuất khẩu gạo thì không đúng. Rồi còn có cả quy hoạch cá tra, thậm chí quy hoạch cả cá rô phi.

“Như thế rất sai lầm vì nguồn lực đâu chỉ nằm ở túi Nhà nước, sản phẩm phát triển đến đâu là do thị trường”, ông Đông nói.

“Chính phủ cũ và mới, nguyên Thủ tướng và Thủ tướng hiện nay  đều đồng thuận bỏ quy hoạch ngành sản phẩm”, ông Đông quả quyết.

Hầu hết các ý kiến tại phiên thảo luận cũng đồng ý với việc bỏ quy hoạch ngành, sản phẩm.

Đẩy cái khó cho Quốc hội

Đếm được 9 điều có hai phương án, nhưng đều không khẳng định phương án chọn, Phó chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ nói, như thế là đã đẩy cái khó cho Quốc hội.

“Đề nghị dùng phương án nào thì Chính phủ phải làm rõ ngay từ đầu”, ông đề nghị.

Ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế - cơ quan thẩm tra dự án luật - cho biết về khái niệm và hệ thống quy hoạch (điều 11), Chính phủ đề xuất hai phương án trình Quốc hội xem xét, nhưng chưa lựa chọn quyết định trình phương án tối ưu.

Thường trực Ủy ban Kinh tế đã tổ chức nhiều buổi làm việc với cơ quan soạn thảo và yêu cầu phải lựa chọn một trong hai phương án trước khi trình ra Quốc hội do việc lựa chọn này có liên quan đến nhiều điều khoản trong dự thảo luật, báo cáo thẩm tra nêu rõ.

Đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Kinh tế nhất trí lựa chọn phương án 2 của điều 11 quy định quy hoạch tổng thể quốc gia (phương án 1 quy định quy hoạch ngành quốc gia).

Lý do lựa chọn là quy hoạch tổng thể quốc gia được lập theo phương pháp tích hợp, đa ngành, mang tính định hướng, dự báo và phát triển bền vững, tính pháp lý cao, là bước cụ thể hóa Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trên toàn bộ không gian lãnh thổ cả nước và là cầu nối giữa chiến lược với kế hoạch.

Cơ quan thẩm tra cho rằng, phương án này đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ của hệ thống quy hoạch trong cả nước, khắc phục được tình trạng quản lý chia cắt, cục bộ, thiếu liên kết giữa các quy hoạch. Đồng thời tạo lập không gian phát triển thống nhất, khắc phục sự mâu thuẫn giữa quy hoạch vùng và quy hoạch cấp tỉnh về không gian phát triển, về mục tiêu, công cụ chính sách, phân bố nguồn lực, lựa chọn dự án, chương trình ưu tiên đầu tư.

Thống nhất sự cần thiết ban hành luật, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đưa ra nhiều yêu cầu để hoàn thiện, với những nội dung còn nhiều phương án thì khi trình phải chốt một phương án.

Vì còn nhiều ý kiến khác nhau, nên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sẽ tiếp tục xem xét dự án này ở phiên họp tháng 10.